Δεν πρόκειται για προϊόν φαντασίας… Η τοξική πεθερά υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει για να ταλαιπωρεί γαμπρούς και νύφες και, τελικά, το ίδιο το ζευγάρι.
Η κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας Bethany Cook αναλύει τα εννιά προειδοποιητικά σημάδια της «κακιάς πεθεράς» και συμβουλεύει τους/τις «πεθερόπληκτους/ες» για τους τρόπους χειρισμού της.
1. Αγνοεί τα προσωπικά όρια
Η Bethany Cook υπογραμμίζει πως σε πολλές περιπτώσεις αυτή η τοξική τακτική, να αγνοεί δηλαδή τα όρια που μπορεί να βάζετε σε μια σειρά από μικρότερα ή μεγαλύτερα πράγματα, μεταφράζεται σε πάλη εξουσίας. Μία πάλη στην οποία πιθανότατα, αργά ή γρήγορα, θα εμπλακεί και ο/η σύζυγος.
2. Προσφέρει αυτόκλητες συμβουλές
«Ξέρεις, στον […] αρέσει να έχει τα ρούχα του διπλωμένα με αυτόν τον τρόπο». Η μαμά «ξέρει»… και με αυτόν τον τρόπο εισχωρεί με τοξικό τρόπο στη στενή δυαδική σχέση ενός ζευγαριού. Πρόκειται για τη γνωστή και ως «τριγωνοποίηση». Ο τελικός σκοπός της πεθεράς ενδεχομένως είναι να ελέγχει και να χειραγωγεί προκειμένου να ικανοποιήσει τις δικές της ανάγκες.
3. Ακυρώνει σχέδια την τελευταία στιγμή ή εμφανίζεται απροειδοποίητα
Ξαφνικές και απροειδοποίητες επισκέψεις στο σπίτι είναι ένα ακόμη σημάδι μιας τοξικής πεθεράς. Όπως και η συχνή ακύρωση προγραμματισμένων σχεδίων. «Μία τοξική πεθερά το κάνει αυτό για να ελέγχει τις καταστάσεις και να βεβαιωθεί ότι είναι το κέντρο της προσοχής και ότι η ζωή όλων περιστρέφεται γύρω από αυτήν και τις ανάγκες της», σχολιάζει η Bethany Cook, υπογραμμίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο για άλλη μια φορά «βάζει τον εαυτό της ανάμεσα στο ζευγάρι».
4. Το παιχνίδι των δώρων
Αν μία πεθερά φροντίζει να κάνει πάντα πολύ ξεχωριστά δώρα προς τον/την σύζυγό σας (δηλαδή τον γιο ή την κόρη της), κάτι δεν πάει καλά. Είναι επί της ουσίας μία πράξη υπονόμευσης και στοχεύει να τραβήξει την προσοχή και κυρίως να σας «κλέψει» τη λάμψη, επιχειρώντας να σας περάσει σε δεύτερη μοίρα.
Σχετικά με τα δώρα προς το πρόσωπό σας, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τοξικότητας είναι ο εξαναγκασμός να χρησιμοποιήσετε αυτό που σας πήρε, ακόμη κι αν δεν σας αρέσει, είτε πρόκειται για ρούχο είτε για κάποιο διακοσμητικό σπιτιού κ.λπ. «Το να δίνεις κάτι ως δώρο και να περιμένεις από κάποιον να το χρησιμοποιήσει είναι μια τοξική και πιο λεπτή μορφή χειραγώγησης. Προσπαθεί έμμεσα να αλλάξει το άτομο που παντρεύτηκε το παιδί της», αναφέρει η Bethany Cook.
5. Νομίζει ότι έχει πάντα δίκιο… χωρίς εξαίρεση
Κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας, όσο ασήμαντη κι αν είναι, προσπαθεί να την δημοσιοποιήσει ώστε να εξασφαλίσει ότι όλοι (συμπεριλαμβανομένου του παιδιού της) θα πάρουν το μέρος της. Πρόκειται για μια άλλη τακτική τριγωνοποίησης, όπως σημειώνει η Bethany Cook, υπογραμμίζοντας πως το τελικό αποτέλεσμα είναι «η σχέση του ζευγαριού να μπει σε δεύτερη μοίρα για να ικανοποιηθεί η πεθερά». Διαφωνίες πιθανόν πάντα θα υπάρχουν, αλλά μια υγιής πεθερά δεν θα ζητήσει από κανέναν να πάρει το μέρος της και σίγουρα όχι από το παιδί της και σύζυγό σας.
6. Σας αγνοεί επιδεικτικά
Όταν πρόκειται για τοξική συμπεριφορά πεθεράς, δεν γίνεται πιο παθητικο-επιθετική από αυτό. Στην πραγματικότητα, το να αγνοείς κάποιον είναι μια μορφή ψυχολογικής κακοποίησης, καθώς ο θύτης χρησιμοποιεί τη σιωπή για να υποτιμήσει το θύμα – μία μέθοδος που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπίσει κάποιος, τονίζει η Bethany Cook.
7. Είναι επικριτική με έμμεσο τρόπο
Εάν η πεθερά μπαίνει στο σπίτι και, χωρίς να της έχει ζητηθεί, αρχίζει τα σχόλια σχετικά με το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί το ένα ή το άλλο, ή όταν αναφέρεται σε περιοχές που θέλουν καλύτερο καθάρισμα, σε φαγητά που «είναι πολύ βαριά για τα προσωπικά της γούστα» κ.λπ., υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προσπαθεί είτε να σας εξοργίσει είτε να κυριαρχήσει πάνω σας.
8. Συμπεριφέρεται διαφορετικά όταν ο/η σύζυγός σας δεν είναι μπροστά
Η διαφορετική συμπεριφορά στον γαμπρό ή τη νύφη όταν είναι μπροστά το παιδί της (δηλαδή ο/η σύζυγος) και διαφορετική όταν λείπει, είναι ένα χαρακτηριστικό σημάδι τοξική πεθεράς. Στην πρώτη φάση είναι ευγενική και στη δεύτερη γίνεται πιο επικριτική και απότομη.
9. Σας κουτσομπολεύει στην οικογένεια και τους φίλους της
Ένα ακόμη τυπικό παράδειγμα τοξικής συμπεριφοράς είναι οι αναφορές που σας αποδίδουν ένα «αρνητικό πρόσημο». Για παράδειγμα: «Τα παιδιά (σημ: τα εγγόνια) λατρεύουν να έρχονται στο σπίτι της γιαγιάς γιατί τους αρέσει να τρώνε σπιτικό φαγητό». Πρόκειται, όπως αναφέρει η Bethany Cook, για μια συμπεριφορά που «υπονομεύει τη θέση σας στην οικογένειά σας» και επιπλέον σας αφήνει μικρά περιθώρια αντίδρασης, καθώς δεν είστε παρόντες για να αμφισβητήσετε τους ισχυρισμούς της.
Πώς να αντιμετωπίσετε μια τοξική πεθερά
Επικοινωνήστε με τον/τη σύζυγό σας. Μπορεί να είναι δύσκολο, ειδικά σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ιδιαίτερο δέσιμο με τη μητέρα και μια προστατευτική σχέση με την οικογένειά του. Ωστόσο, η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία είναι ουσιαστικό συστατικό για ένα υγιές ζευγάρι. Ως εκ τούτου, η Bethany Cook συνιστά να μοιραστείτε τα συναισθήματά σας με τον/τη σύζυγό σας.
Μιλήστε με την πεθερά. Αφού ξεκαθαρίσετε την κατάσταση με τον/τη σύζυγό σας, ήρθε η ώρα να μιλήσετε και με την πεθερά σας. Πάντα εκφράζοντας ήρεμα τα συναισθήματά σας, μπορείτε να εξηγήσετε τις συμπεριφορές που σας επηρεάζουν αρνητικά και να ζητήσετε αλλαγή στάσης. Η Bethany Cook προτείνει να αποφύγετε μια παρορμητική συζήτηση, αλλά να έχετε συγκεκριμένους στόχους για τα θέματα που θα θίξετε και, κυρίως, να αποφύγετε την επικριτική προσέγγιση που ξεκινάει με το «εσύ…», προτιμώντας το «αισθάνομαι…».
Ελαχιστοποιήστε την έκθεση. Εάν η προσέγγιση δεν επέφερε κάποια σημαντική αλλαγή, η Cook προτείνει πως το επόμενο καλύτερο βήμα είναι να περιορίσετε τις πολλές επαφές μαζί της. Όχι με τη μορφή «κήρυξης πολέμου», όπως με δηλώσεις «δεν είναι πια ευπρόσδεκτη», αλλά με ψυχραιμία και ηρεμία, χωρίς περαιτέρω εντάσεις. Εάν ο/η σύζυγος επιθυμεί να συνεχίσει τις επισκέψεις, τότε εσείς μπορείτε απλώς να μην παρευρίσκεστε σε αυτές. Ενδεχομένως η πεθερά σας να ενοχληθεί, αλλά το ίδιο θα συνέβαινε και με την παρουσία σας. «Να θυμάστε, δεν μπορεί να την ευχαριστήσετε, οπότε τουλάχιστον ευχαριστήστε τον εαυτό σας», σημειώνει η Cook.
Θέστε όρια. Tα όρια είναι σημαντικά σε κάθε σχέση – συμπεριλαμβανομένης της πεθεράς. Ο καθορισμός σαφών ορίων είναι το κλειδί για τη διατήρηση μιας υγιούς απόστασης. Ενθαρρύνετε και τον/τη σύζυγό σας να επιβάλει και να τηρήσει αυτά τα όρια. Ενδεχομένως η πεθερά σας να σας κατηγορήσει πως «επηρεάζετε και αλλάξατε το παιδί της. Όμως αυτό το “παιδί” είναι πλέον σύντροφος της ζωής σας και πρέπει να προστατεύσει την υγιή σχέση του ζευγαριού», υπογραμμίζει η Cook.
Μην το παίρνετε προσωπικά. Αυτό είναι πολύ πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις και μπορεί να απαιτεί πολλή εξάσκηση – μια ομολογουμένως δυσάρεστη διαδικασία. Ωστόσο, η Cook υπενθυμίζει ότι «το πώς αντιδρούν οι άλλοι σε εμάς έχει να κάνει περισσότερο με πρόβλημα των ίδιων». Προσπαθήστε, λοιπόν, να βρείτε την εσωτερική σας ηρεμία και αποφύγετε την αρνητική εμπλοκή, ακόμα κι όταν δεν μπορείτε να αποφύγετε το άτομο. «Επανεκτιμήστε την προοπτική και τις προσδοκίες σας για αυτό που θέλετε, χρειάζεστε και τελικά περιμένετε να λάβετε από τη σχέση με την πεθερά σας». Σε τελική ανάλυση, είναι πολύ πιο εύκολο να αλλάξετε τις δικές σας προσδοκίες παρά να αλλάξετε κάποιον άλλο. Και η αλλαγή προσδοκιών σίγουρα θα σας γλιτώσει από την απογοήτευση.
