Μια νέα επιστημονική έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Heart», φέρνει στο φως μια επαναστατική μέθοδο πρόβλεψης εγκεφαλικών επεισοδίων.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα αγγειακό «δακτυλικό αποτύπωμα» στον αμφιβληστροειδή μπορεί να αποκαλύψει με ακρίβεια τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, προσφέροντας μια μη επεμβατική, γρήγορη και αποτελεσματική λύση.

Πώς το μάτι γίνεται παράθυρο στην υγεία του εγκεφάλου

Ο αμφιβληστροειδής, λόγω της ανατομικής και φυσιολογικής του συγγένειας με τα αγγεία του εγκεφάλου, είναι ιδανικός για τη μελέτη της αγγειακής υγείας. Το περίπλοκο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων που τον διατρέχει, μπορεί να λειτουργήσει ως «καθρέφτης» για την αξιολόγηση βλαβών που προκαλούνται από συστηματικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης ή η υπέρταση.

Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει το Retinal Microvascular Health Assessment System (RMHAS), μια τεχνολογία που βασίζεται σε μηχανική μάθηση και επιτρέπει την ανάλυση της αγγειακής αρχιτεκτονικής του αμφιβληστροειδούς μέσω απλής φωτογράφισης βυθού. Η μέθοδος αυτή αξιοποιεί 29 αγγειακούς δείκτες για να προβλέψει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Τα εντυπωσιακά ευρήματα της μελέτης

Η μελέτη, που διεξήχθη σε 68.753 συμμετέχοντες από τη βάση δεδομένων UK Biobank, κατέγραψε και ανέλυσε πέντε κατηγορίες αγγειακών δεικτών:
  • Πυκνότητα διαμετρήματος (διάμετρος, μήκος, αναλογία).
  • Συστροφή (twistedness).
  • Γωνία διακλάδωσης.
  • Πολυπλοκότητα των φλεβών και αρτηριών.
  • Δείκτες μορφολογίας.

Κατά την παρακολούθηση, που διήρκεσε 12,5 χρόνια, καταγράφηκαν 749 περιστατικά εγκεφαλικών επεισοδίων. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: οι αλλαγές στους δείκτες αγγειακής πυκνότητας συνδέονταν με 10-19% αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού, ενώ οι μεταβολές στη συστροφή και την πολυπλοκότητα αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 10,5-19,5%.

Η συγκεκριμένη ανάλυση έδειξε ότι οι δείκτες αυτοί, ακόμη και σε συνδυασμό μόνο με την ηλικία και το φύλο, είναι εξίσου αποτελεσματικοί με τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου, όπως η χοληστερόλη, η υπέρταση και ο Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI), στην πρόβλεψη εγκεφαλικών.

Η σημασία της μεθόδου

Αυτή η μη επεμβατική μέθοδος είναι ιδανική για την πρωτοβάθμια φροντίδα, ειδικά σε περιοχές με περιορισμένους πόρους. Όπως δηλώνουν οι ερευνητές, η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί σε μια ρουτίνα εξετάσεων, βοηθώντας γιατρούς και ασθενείς να εντοπίσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε πρώιμο στάδιο.

«Η φωτογράφιση του αμφιβληστροειδούς και η ανάλυση των αγγειακών δεικτών αποτελούν μια προσβάσιμη και οικονομική λύση για την έγκαιρη ανίχνευση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου» επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Προοπτικές και περιορισμοί

Η έρευνα, αν και εντυπωσιακή, συνοδεύεται από ορισμένους περιορισμούς. Οι συμμετέχοντες της μελέτης ήταν κυρίως λευκοί, γεγονός που μπορεί να περιορίζει τη γενίκευση των αποτελεσμάτων σε άλλες εθνοτικές ομάδες. Επιπλέον, οι ερευνητές δεν ήταν σε θέση να διαφοροποιήσουν τον κίνδυνο ανάλογα με τον τύπο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Παρά τους περιορισμούς, οι ερευνητές τονίζουν τη σημασία της καινοτομίας. «Αυτή η τεχνολογία ανοίγει νέους δρόμους για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης κι επιστήμης δεδομένων στη διαχείριση της δημόσιας υγείας» αναφέρουν.

Το μέλλον της διάγνωσης

Η μέθοδος του αγγειακού «δακτυλικού αποτυπώματος» υπόσχεται να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων. Με περαιτέρω έρευνα και βελτίωση της τεχνολογίας, αυτή η πρακτική μπορεί να ενταχθεί στην καθημερινή ιατρική πράξη, σώζοντας χιλιάδες ζωές.

Η έρευνα υπογραμμίζει τη σημασία της πρόληψης και προσφέρει ελπίδα για ένα μέλλον όπου η υγεία θα βρίσκεται κυριολεκτικά «στο μάτι του παρατηρητή».