Τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι η πρώτη αιτία αναπηρίας και η δεύτερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και στις δυτικές χώρες. Στην Ελλάδα καταγράφονται κάθε χρόνο 30.000 εγκεφαλικά επεισόδια, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη.

Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό, έως και 80%, των εγκεφαλικών μπορεί να αποτραπεί. Νέες κατευθυντήριες οδηγίες που έδωσε η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association, AHA) και η Αμερικανική Εταιρεία Εγκεφαλικών (American Stroke Association, ASA) προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την πρωτογενή πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων και επικεντρώνονται σε βασικούς παράγοντες κινδύνου.

Τι είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο;

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν διακόπτεται η ροή του αίματος και το οξυγόνο στον εγκέφαλο, είτε από ρήξη αιμοφόρου αγγείου (αιμορραγικό εγκεφαλικό) είτε από απόφραξη λόγω θρόμβου (ισχαιμικό εγκεφαλικό). Το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων σε λίγα μόλις λεπτά, καθιστώντας την άμεση αντιμετώπιση απαραίτητη για την επιβίωση του ασθενούς.

Οι «8 Βασικές Συνήθειες» για την πρόληψη του εγκεφαλικού

Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία από το 2010 προτείνει τις «Βασικές 8 Συνήθειες Ζωής» (Life’s Essential 8) για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Αυτές οι συνήθειες βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και αποσκοπούν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου μέσω τροποποίησης των παραγόντων κινδύνου:

  1. Καλύτερη διατροφή: Υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής με έμφαση σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.
  2. Περισσότερη φυσική δραστηριότητα: Η τακτική άσκηση βοηθά στη διατήρηση της καλής καρδιαγγειακής υγείας.
  3. Διακοπή του καπνίσματος: Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού, ενώ η διακοπή του μειώνει τον κίνδυνο σημαντικά.
  4. Υγιής ύπνος: Επτά έως εννέα ώρες ύπνου την ημέρα είναι κρίσιμες για τη συνολική υγεία.
  5. Διαχείριση του βάρους: Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μειώνει την πίεση στην καρδιά και στα αγγεία.
  6. Έλεγχος της χοληστερίνης: Τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης αυξάνουν τον κίνδυνο για θρόμβους και εγκεφαλικά.
  7. Διαχείριση του σακχάρου: Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να βλάψουν τα αιμοφόρα αγγεία και να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού.
  8. Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης: Η υπέρταση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.

Προληπτικός έλεγχος: Ένας κρίσιμος παράγοντας στην πρόληψη

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν την ανάγκη για τακτικό έλεγχο των παραγόντων κινδύνου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην παρακολούθηση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, της χοληστερίνης, του σακχάρου και της παχυσαρκίας. Οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας να εντοπίσουν νωρίς τα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, προκειμένου να ξεκινήσει έγκαιρα η κατάλληλη πρόληψη.

Ειδικές οδηγίες για τις γυναίκες

Οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες περιλαμβάνουν επίσης συγκεκριμένες οδηγίες για γυναίκες, καθώς ορισμένες καταστάσεις μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού. Αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση αντισυλληπτικών, την υψηλή πίεση κατά την εγκυμοσύνη και άλλες επιπλοκές εγκυμοσύνης, όπως η πρόωρη γέννηση και η ενδομητρίωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόωρη εμμηνόπαυση και η χρήση οιστρογόνων σε θεραπείες μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού.

Αναγνωρίστε τα σημάδια του εγκεφαλικού… F.A.S.T.

Η αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων ενός εγκεφαλικού μπορεί να σώσει ζωές. Οι ειδικοί επισημαίνουν την προσοχή στο αρκτικόλεξο «F.A.S.T.» για τον εντοπισμό των κύριων συμπτωμάτων και της γρήγορης αναζήτησης ιατρικής παρέμβασης:

  • F (Face): Απώλεια συμμετρίας στο πρόσωπο ή ασύμμετρο χαμόγελο.
  • A (Arm): Αδυναμία στο χέρι ή αδυναμία να κρατήσει και τα δύο χέρια στην ίδια θέση.
  • S (Speech): Δυσκολία στην ομιλία, όπως λόγος με «μπερδεμένα» λόγια.
  • T (Time): Κλήση στο 166 (για Ελλάδα) άμεσα – κάθε λεπτό μετράει.

Επιπλέον συμπτώματα περιλαμβάνουν σύγχυση, προβλήματα όρασης, δυσκολία στο περπάτημα ή σοβαρό πονοκέφαλο χωρίς προφανή αιτία.

Η πρόληψη είναι το κλειδί

Η πρόληψη είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικών επεισοδίων. Με τη σωστή ενημέρωση και τις απαραίτητες προφυλάξεις, έως και 80% των εγκεφαλικών επεισοδίων μπορούν να αποτραπούν. Αξιοποιώντας τις «8 Βασικές Συνήθειες» και ακολουθώντας τακτικούς ελέγχους με τον γιατρό, μπορούμε να προστατεύσουμε την υγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς μας και να μειώσουμε τον κίνδυνο.