Σε εποχές που οι λοιμώξεις του αναπνευστικού αυξάνονται, η πνευμονία παραμένει μία από τις πιο ανησυχητικές ασθένειες, αλλά συχνά παραβλέπεται στα πρώτα της στάδια.
Η κ. Αδαμαντία Λιαπίκου, πνευμονολόγος, συντονίστρια διευθύντρια 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Σωτηρία, μίλησε στο Newsbeast.gr για την ανάγκη άμεσης αναγνώρισης των συμπτωμάτων της πνευμονίας και την έγκαιρη αντιμετώπισή τους για την αποφυγή επιπλοκών.
Τι είναι η πνευμονία και ποιες είναι οι κύριες αιτίες της;
Η πνευμονία είναι φλεγμονή του πνευμονικού παρεγχύματος που προκαλείται από λοιμώδη παράγοντα -ιούς, μικρόβια, μύκητες- και αναγνωρίζεται από πύκνωση στην ακτινογραφία θώρακος.
Ποια είναι η επιδημιολογική εικόνα που έχουμε σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο;
Είναι πάρα πολύ συχνή νόσος, αλλάζει όμως η επιδημιολογία της ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου του καθενός. Για παράδειγμα, ένας καρκινοπαθής είναι πιο ευαίσθητος. Οι μεγάλες ηλικίες και τα μωρά ή τα μικρά παιδάκια είναι πιο ευαίσθητοι, έχουν μεγαλύτερη επίπτωση. Οι διαβητικοί, οι καρδιοπαθείς, οι άνθρωποι με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια μπορεί να πάθουν πιο συχνά πνευμονία από έναν υγιή ενήλικο.
Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι η θνητότητα της πνευμονίας παραμένει η ίδια. Με την πρόοδο της επιστήμης, αυξήθηκε ο χρόνος επιβίωσης, αυξήθηκε το προσδόκιμό μας, φτιάνουμε πια σε μεγάλες ηλικίες, επομένως αυξήθηκαν οι ανοσοανεπαρκείς άρρωστοι. Δηλαδή, έχουμε πάρα πολλούς καρκινοπαθείς. Έχουμε ανθρώπους που περάσαν κακοήθειες κι επιβιώνουν, οπότε έχουμε πιο ευάλωτο πληθυσμό.
Ποια είναι τα συμπτώματά της και πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;
Πρέπει να ανησυχήσουμε όταν έχουμε συμπτώματα, δηλαδή, πυρετό που παρατείνεται πάνω από τέσσερις μέρες, βήχα, δύσπνοια, θωρακικό άλγος.
Ανησυχούμε όταν κάποιος άλλος στην οικογένεια έχει και αυτός μια ίδια λοίμωξη κι έχει λάβει αντιβιοτική αγωγή, ένα παιδάκι, ας πούμε. Τότε πρέπει κι εμείς να πάμε στον γιατρό να εξεταστούμε.
Πώς μεταδίδεται η πνευμονία και ποιοι είναι οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής της;
Η πνευμονία μεταδίδεται αερογενώς, δηλαδή, με τα πτύελα. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να μεταδοθεί και αιματογενώς, δηλαδή, μπορεί να έχουμε και μικροβιακό παράγοντα που προέρχεται από κάποιο άλλο μέρος του σώματος.
Βέβαια, η πνευμονία μπορεί να είναι εντοπισμένη, δηλαδή, μπορεί εμείς να έχουμε πνευμονία σε κάποιο σημείο του πνεύμονα και για κάποιο λόγο, είτε επειδή είναι πολύ λοιμογόνο το μικρόβιο είτε επειδή είναι πεσμένο το ανοσοποιητικό, μπορεί να γίνει διεισδυτική και να έχουμε μηνιγγίτιδα, αρθρίτιδα, ενδοκαρδίτιδα και να είναι θανατηφόρος.
Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Όταν έχουμε μικροβιακή, λαμβάνουμε αντιβιοτικά, τα οποία είναι δραστικά έναντι του παθογόνου μικροβίου.
Όταν είναι ιογενής, συνήθως είναι μέτριας βαρύτητας και οι ασθενείς μπαίνουν στο νοσοκομείο για υποστηρικτική αγωγή.
Αν οι μύκητες είναι ο αιτιολογικός παράγοντας, δίνουμε αντιμυκητιακά φάρμακα, αλλά συνήθως αυτές προσβάλλουν τους ανοσοκατεσταλμένους.
Ποιος είναι ο ρόλος του εμβολιασμού στην πρόληψη της πνευμονίας;
Είναι μεγάλος. Αυτή τη στιγμή είμαστε πολύ ευτυχείς, διότι έχουμε καινούργια εμβόλια και τον κόσμο που πιστεύω ότι έχει συνηθίσει λίγο στη νοοτροπία της εμβολιαστικής πρόληψης.
Έχουμε το αντιγριπικό εμβόλιο που μας προστατεύει από τη γρίπη. Μας προστατεύει από τη νοσηλεία για βαριά γρίπη. Γίνεται μία φορά ετησίως, Οκτώβριο με Νοέμβριο, για τη χώρα μας.
Έχουμε το πνευμονοκοκκικό, που μας προστατεύει από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας, το οποίο αποτελεί το κύριο αίτιο της πνευμονίας παγκοσμίως, δύο καινούργια εμβόλια πολύ αποτελεσματικά. Η Ελληνική Επιτροπή Εμβολιασμών συστήνει το PCV20.
Έχουμε και για τον RSV καινούργια εμβόλια, επίσης, πολύ αποτελεσματικά.
Έχουμε για τον κοκκύτη, που πρέπει να το επαναλαμβάνουμε κάθε δεκαετία.
Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των εμβολίων, ειδικά για τους μεγάλους ανθρώπους, όχι μόνο επειδή μας προστατεύουν από τη σοβαρή νόσο, αλλά και διότι προστατεύουν από την αντοχή στα αντιβιοτικά. Διότι έτσι, αφού δεν αρρωσταίνουμε, δεν χρησιμοποιούμε αντιβιοτικά κι έχουμε πολλά δεύτερης επιλογής και τρίτης επιλογής, και προστατεύουμε και τα ίδια τα αντιβιοτικά, ώστε να είναι ενεργά και δραστικά.
Γίνεται λόγος από την ιατρική κοινότητα για τη γενικότερη υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών που γίνεται από τον πληθυσμό. Πόσο ανθεκτικά έχουν γίνει πια και τι πρέπει να γίνει πάνω σε αυτό;
Αυτή είναι μια παγκόσμια δράση. Εδώ και πολλά χρόνια προσπαθεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας να συντονίσει διακρατικές συνεργασίες για τη μείωση της κατανάλωσης αντιβιοτικών και της μικροβιακής αντοχής. Ο στόχος του είναι να μειώσει 20% την κατανάλωση μέχρι το 2030. Περιττό να σας πω ότι η Ελλάδα είναι δεύτερη, νομίζω, στην κατανάλωση των αντιβιοτικών και νοσοκομειακά και εξωνοσοκομειακά.
Τι μπορούμε να κάνουμε; Πρέπει να έχουμε επιτήρηση αντιβιοτικών στα νοσοκομεία. Έτσι οι λοιμωξιολόγοι και η Επιτροπή των λοιμώξεων θα ελέγχουν τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών. Επίσης, καταφέραμε τα τελευταία χρόνια με τη συνταγογράφηση, να απαιτείται συνταγή γιατρού. Για κάθε κρυολόγημα δεν λαμβάνουμε αντιβιοτικό. Όταν υπάρχει ένας άλλος άρρωστος στο σπίτι μας, που ξέρουμε ότι είναι αποικισμένος από ένα μικρόβιο, καλό είναι να πηγαίνει στο νοσοκομείο ή στον γιατρό του και να λαμβάνει το κατάλληλο αντιβιοτικό.
Γενικώς, αυτό που πρέπει να γίνει είναι καμπάνια ενημέρωσης του κόσμου, μιας και οι πιο πολλοί από εμάς αγαπάμε τα φάρμακα και τα αντιβιοτικά, γιατί πιστεύουμε ότι θα λυθεί αμέσως το πρόβλημά μας, της λοίμωξης, για να πάμε πιο γρήγορα στη δουλειά και στις δραστηριότητές μας.
Είναι σημαντικό να παίρνουμε αντιβιοτικά στις σωστές περιόδους. Η θεραπεία πνευμονίας είναι 7-8 μέρες, ούτε 15 ούτε 20.
Αν δεν γίνει καλά ο άρρωστος, δεν είναι σωστό είτε το αντιβιοτικό είτε η δόση ή η διάρκεια.
