Από την αρχή της πανδημίας COVID-19 το 2020, έχει γίνει σαφές ότι ο κορονοϊός δεν επηρεάζει μόνο την υγεία κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης της μόλυνσης, αλλά μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις, δημιουργώντας μια νέα και ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση γνωστή ως «Long Covid».

Η επιστημονική κοινότητα έχει εντατικοποίηση την έρευνα για την κατανόηση του Long Covid, με πάνω από 24.000 επιστημονικές δημοσιεύσεις, όπως αναφέρεται σε άρθρο στο The Conversation. Αυτό το γεγονός την καθιστά την πλέον μελετημένη κατάσταση υγείας μέσα σε τέσσερα χρόνια από την καταγραφή της ανθρώπινης ιστορίας.

Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις που προκαλούνται από τη μόλυνση με τον ιό SARS-CoV-2 κυμαίνονται από επίμονα αναπνευστικά συμπτώματα, όπως δύσπνοια, έως εξαντλητική κόπωση και γνωστικά προβλήματα, που επηρεάζουν σημαντικά τους ανθρώπους στην καθημερινότητά τους. Επιπλέον, μπορεί να προκληθούν σοβαρές καταστάσεις όπως καρδιακή ανεπάρκεια και διαβήτης, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν μια ολόκληρη ζωή.

Πώς το Long Covid επηρεάζει το σώμα

Οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS-CoV-2 δεν επηρεάζει μόνο τους πνεύμονες, αλλά μπορεί να προκαλέσει ζημιές σε πολλά όργανα του σώματος. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine τον Ιούλιο του 2024, αποκαλύπτει ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης Long Covid περιορίζεται όσο περνάει ο καιρός από την έναρξη της πανδημίας.

Ειδικότερα, το 2020, όταν το αρχικό στέλεχος του ιού ήταν κυρίαρχο και τα εμβόλια δεν ήταν ακόμη διαθέσιμα, περίπου το 10.4% των ενηλίκων που προσβλήθηκαν από COVID-19 ανέπτυξαν Long Covid. Ωστόσο, έως τις αρχές του 2022, με την επικράτηση των παραλλαγών omicron, αυτό το ποσοστό μειώθηκε στο 7.7% μεταξύ των ανεμβολίαστων και στο 3.5% μεταξύ των εμβολιασμένων ενηλίκων.

Παρόλο που η μείωση του κινδύνου είναι αξιοσημείωτη, ακόμη και ένα ποσοστό 3.5% σημαίνει πως εκατομμύρια νέες περιπτώσεις Long Covid που προστίθενται στον ήδη τεράστιο αριθμό ατόμων που υποφέρουν από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του κορονοϊού.

Ποιες είναι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του κορονοϊού

Το Long Covid είναι μια πολύπλοκη χρόνια πάθηση που μπορεί να προκαλέσει περισσότερες από 200 επιπτώσεις στην υγεία, επηρεάζοντας πολλαπλά συστήματα του σώματος, σύμφωνα με τον Ziyad Al-Aly, επιδημιολόγο στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine και υπογράφει το άρθρο στο The Conversation.

Αυτές οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν καρδιοπάθειες, νευρολογικά προβλήματα, γαστρεντερικές διαταραχές, νεφρικές ασθένειες, μεταβολικές διαταραχές, όπως διαβήτη και υπερλιπιδαιμία, καθώς και διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος.

Αναλυτικότερα, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων πρόκληση ή επιδείνωση:

  • καρδιακής ασθένειας
  • νευρολογικών προβλημάτων όπως γνωστική εξασθένηση, εγκεφαλικά επεισόδια και δυσαυτονομία. Αυτή είναι μια κατηγορία διαταραχών που επηρεάζουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα του σώματος – νεύρα που ρυθμίζουν τους περισσότερους ζωτικούς μηχανισμούς του σώματος όπως η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός και η θερμοκρασία.
  • αδιαθεσίας μετά από άσκηση (σύνδρομο χρόνιας κόπωσης), μια κατάσταση σοβαρής εξάντλησης που μπορεί να συμβεί ακόμη και μετά από μια περιορισμένη δραστηριότητα. Ο ασθενής αδυνατεί να λειτουργήσει για ώρες, ημέρες μέχρι και εβδομάδες μετά την άσκηση.
  • Γαστρεντερικών διαταραχών
  • Νεφρικής νόσου
  • Μεταβολικών διαταραχών όπως ο διαβήτης και η υπερλιπιδαιμία ή η αύξηση της κακής χοληστερόλης
  • Δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πάνω από το 90% των ατόμων με Long Covid είχαν ήπιες αρχικές λοιμώξεις από κορονοϊό.

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία επιστροφής στην εργασία, σε κακή ποιότητα ζωής, καθώς και σε μειωμένη φυσική και γνωστική λειτουργία για μήνες ή και χρόνια μετά την αρχική μόλυνση.

Μια νέα και επικίνδυνη πρόκληση για την παγκόσμια υγεία

Οι μακροχρόνιες συνέπειες της COVID-19 μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη, και αυτός ο κίνδυνος δεν μπορεί να αγνοηθεί. Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι οι ασθενείς – ακόμη και αυτοί που νοσούν ελαφρά από κορονοϊό – μπορεί να εμφανίσουν νέα προβλήματα υγείας τρία χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ανοσολογικές αποκρίσεις στον ιό εξακολουθούν να είναι παρούσες δύο έως τρία χρόνια μετά τη μόλυνση.

Καθώς ο ιός SARS-CoV-2, σε συνδυασμό και με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του, παραμένει ένας διαρκής κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, είναι κρίσιμο να συνεχιστεί η έρευνα για την ανεύρεση αποτελεσματικών θεραπειών και τη μείωση των συνεπειών της νόσου, αλλά και να διατηρηθεί η προσοχή του κοινού στη σοβαρότητα της κατάστασης.

Το Long Covid δεν είναι απλώς μια παράταση της COVID-19. Είναι μια νέα και επικίνδυνη πρόκληση για την παγκόσμια υγεία που απαιτεί επείγουσα και συνεχή δράση.