Τα τελευταία χρόνια, με την κλιματική αλλαγή να φέρνει όλο και πιο συχνά ακραίες θερμοκρασίες, οι συνέπειες της υπερβολικής ζέστης που καταγράφονται στον ανθρώπινο οργανισμό είναι άκρως ανησυχητικές. Οι υψηλές θερμοκρασίες δεν επηρεάζουν μόνο το σώμα, αλλά και τον εγκέφαλό μας.
Όπως έχει διαπιστωθεί από σχετικές μελέτες, οι υψηλές θερμοκρασίες συνδέονται με μια σειρά από επιπτώσεις, από εξασθένηση της γνωστικής λειτουργίας μέχρι την επιδείνωση νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών, όπως το Αλτσχάιμερ και η σχιζοφρένεια.
Πώς, όμως, μπορεί η υπερβολική ζέστη να επηρεάσει τον εγκέφαλο και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε;
Επιπτώσεις της υπερβολικής ζέστης στον εγκέφαλο
Έρευνες, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα Very Well Health, έχουν δείξει ότι η γνωστική απόδοση αρχίζει να μειώνεται όταν η θερμοκρασία φτάνει περίπου στους 26 βαθμούς Κελσίου. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, επειδή η υψηλή θερμοκρασία επηρεάζει τη δραστηριότητα του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και τα επίπεδα κορεσμού οξυγόνου στο αίμα, οδηγώντας σε μειωμένη γνωστική λειτουργία.
Η υπερβολική ζέστη επιβαρύνει τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, των χημικών ουσιών που μεταφέρουν σήματα στον εγκέφαλο. Φανταστείτε το νευρικό μας σύστημα ως ένα τεράστιο δίκτυο από καλώδια που μεταδίδουν ηλεκτρισμό και σήματα σε όλο το σώμα, από και προς τον εγκέφαλο. Επηρεάζοντας την ηλεκτρική αγωγιμότητα των νευρώνων, μειώνεται η απόδοση του εγκεφάλου, κάνοντάς μας να νιώθουμε πιο κουρασμένοι, με λιγότερη πνευματική διαύγεια και συγκέντρωση.
Επιδείνωση νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών
Η ζέστη μπορεί να επιδεινώσει υπάρχουσες νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές. Για παράδειγμα, έχει αναγνωριστεί ως ενισχυτικός παράγοντας για την κατάθλιψη και το άγχος. Για όσους πάσχουν από διαταραχές όπως το Αλτσχάιμερ και η σχιζοφρένεια, οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
Ορισμένες, δε, κατηγορίες είναι πιο ευπαθείς. Μερικά φάρμακα, όπως τα αντιψυχωσικά, μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία, κάνοντας τους ασθενείς πιο ευάλωτους στη ζέστη. Επίσης, άτομα με αναπηρίες, όπως τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη, μπορεί να αντιμετωπίζουν μειωμένη ικανότητα εφίδρωσης, η οποία είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.
Πώς να προστατευτείτε από την υπερβολική ζέστη
Για να προστατευτείτε από τις επιπτώσεις της ζέστης, είναι σημαντικό να λαμβάνετε προληπτικά μέτρα:
1. Μείνετε σε δροσερούς χώρους: Προσπαθήστε να παραμένετε σε χώρους με κλιματισμό κατά τη διάρκεια των θερμότερων ωρών της ημέρας. Αν δεν έχετε πρόσβαση σε κλιματισμό, επισκεφτείτε δημόσιους χώρους όπως βιβλιοθήκες ή εμπορικά κέντρα.
2. Μείνετε ενυδατωμένοι: Πίνετε άφθονα υγρά, κυρίως νερό, για να διατηρείτε το σώμα σας ενυδατωμένο. Αποφύγετε τα αλκοολούχα και καφεϊνούχα ποτά, καθώς μπορούν να ενισχύσουν την αφυδάτωση.
3. Φοράτε κατάλληλα ρούχα: Επιλέξτε ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα, που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει.
4. Χρησιμοποιήστε βοηθήματα ψύξης: Για άτομα με προβλήματα ρύθμισης της θερμοκρασίας, τα γιλέκα ψύξης μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος.
5. Περιορίστε τη σωματική δραστηριότητα: Αποφύγετε την έντονη σωματική δραστηριότητα κατά τις ώρες της μεγαλύτερης ζέστης.
Μακροπρόθεσμες λύσεις
Οι παραπάνω συστάσεις αφορούν λύσεις που μπορεί να αναζητήσει ο καθένας ατομικά. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν πως ενέργειες για την προστασία από τη ζέστη μπορούν να γίνουν και σε επίπεδο κοινότητας, με μικρές αλλαγές στις υποδομές και τις πολιτικές.
Για παράδειγμα, η φύτευση δένδρων, η βαφή των σκεπών και των δρόμων με ανοιχτόχρωμες βαφές και ο σχεδιασμός πρασίνου στον αστικό ιστό είναι κινήσεις που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της θερμοκρασίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Επίσης, η δημιουργία κέντρων δροσιάς από τις τοπικές ή κυβερνητικές αρχές, που θα είναι προσβάσιμα σε όλους, μπορεί να αποδειχθεί μια σωτήρια ενέργεια, ιδιαίτερα σε περιοχές που το έχουν περισσότερο ανάγκη.
Εξάλλου, η προστασία από την υπερβολική ζέστη δεν είναι μόνο ζήτημα προσωπικής ευθύνης, αλλά και κοινωνικής υποδομής και πολιτικής. Με συντονισμένες προσπάθειες, μπορούμε να μειώσουμε τις επιπτώσεις της ζέστης στον εγκέφαλό μας και στην υγεία μας γενικότερα.
