Η κλιματική αλλαγή, εκτός από σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, φαίνεται πως επιδεινώνει και τις νευρολογικές και ψυχικές διαταραχές. Αυτό δείχνει πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet Neurology.
Σύμφωνα με την έρευνα, η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας μπορεί να πυροδοτήσει μια ολόκληρη λίστα ασθενειών, από εγκεφαλικά επεισόδια και ημικρανίες, μέχρι μηνιγγίτιδα, επιληψία, σκλήρυνση κατά πλάκας, σχιζοφρένεια, νόσο Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον.
Όπως εξήγησαν δύο από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης, ο καθηγητής Sanjay Sisodiya και ο καθηγητής Mark Maslin από το University College του Λονδίνου, σε άρθρο τους στο The Conversation, το ανθρώπινο σώμα έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια των χρόνων ώστε να είναι προσαρμοσμένο στο περιβάλλον της Γης.
Είναι λοιπόν λογικό, σε μια περίοδο ραγδαίων περιβαλλοντικών αλλαγών όπως αυτή στην οποία βρισκόμαστε τώρα, να υπάρχουν επιπτώσεις στον τρόπο λειτουργίας του σώματός μας. Γενικά, η εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου πραγματοποιείται σε μια ζώνη μεταξύ 20 και 26 βαθμών Κελσίου και σε ποσοστά υγρασίας που κυμαίνονται μεταξύ 20% έως 80%, αναφέρουν οι ερευνητές. Αυτό, σημειώνουν, σημαίνει ότι κάθε φορά που δεν βρισκόμαστε σε αυτό το εύρος, όπως συμβαίνει με τις ακραίες θερμοκρασίες και την υγρασία που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, ο εγκέφαλός μας παλεύει να προσαρμοστεί και αρχίζει να δυσλειτουργεί.
Η νέα έρευνα υποδηλώνει ότι ιδιαίτερα οι καύσωνες είναι πολύ επιβαρυντικοί για νευρολογικές παθήσεις. Για παράδειγμα στον ευρωπαϊκό καύσωνα του 2003, περίπου το 20% των επιπλέον θανάτων αφορούσαν άτομα με νευρολογικές παθήσεις. «Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τον αντίκτυπο του κλίματος σε ορισμένες εγκεφαλικές παθήσεις, ιδίως στα εγκεφαλικά επεισόδια και στις λοιμώξεις του νευρικού συστήματος», δήλωσε ο Sanjay Sisodiya.
Η έρευνα
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από συνολικά 332 μελέτες, που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1968 και 2023, και διαπίστωσαν ότι όταν οι θερμοκρασίες αυξάνονται, οι εισαγωγές στο νοσοκομείο ατόμων με άνοια αυξάνονται. Επίσης, τα εγκεφαλικά επεισόδια αυξάνονταν κατά τη διάρκεια ημερών με υψηλή θερμοκρασία ή κυμάτων καύσωνα. Παρόμοιες τάσεις καταγράφονται και για άλλες νευρολογικές και ψυχικές καταστάσεις. Οι επιληπτικές κρίσεις επιδεινώνονται, όπως και τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας, και τα ποσοστά εισαγωγής στο νοσοκομείο αυξάνονται.
Πολλές διαταραχές συνδέονται με τις υψηλές θερμοκρασίες, τις καθημερινές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας ή το ακραίο κρύο και την υπερβολική ζέστη. Όπως υπογραμμίζει ενδεικτικά ο Sanjay Sisodiya, «οι νυχτερινές θερμοκρασίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να διαταράξουν τον ύπνο και ο κακός ύπνος είναι γνωστό ότι επιδεινώνει μια σειρά από εγκεφαλικές παθήσεις».
Ανάγκη για άμεσα μέτρα
Η μελέτη δεν είναι σε θέση να δώσει άμεσες λύσεις στα προβλήματα που εγείρει. Εξάλλου αυτό δεν είναι δουλειά των ερευνητών. «Απαιτούνται άμεσα μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής από τις κυβερνήσεις με διεθνή συντονισμό», τονίζουν και προσθέτουν:
«Θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν πραγματικά ακόμη και τα σοβαρά μέτρα, που θα μπορούσαν να ληφθούν άμεσα. Εν τω μεταξύ, μπορούμε να βοηθήσουμε άτομα με νευρολογικές παθήσεις παρέχοντας εξατομικευμένες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους σε δυσμενή καιρικά φαινόμενα και ακραίες θερμοκρασίες».
«Η μειωμένη επίγνωση του κινδύνου συνδυάζεται με μειωμένη ικανότητα αναζήτησης βοήθειας ή μετριασμού της πιθανής βλάβης, όπως με το να πίνουν περισσότερα υγρά σε ζεστό καιρό ή με την επιλογή κατάλληλων ρούχων. Κατά συνέπεια, η μεγαλύτερη διακύμανση της θερμοκρασίας, οι θερμότερες ημέρες και οι καύσωνες οδηγούν σε αυξημένες εισαγωγές σε νοσοκομεία και θνησιμότητα που σχετίζονται με την άνοια», εξηγούν οι ερευνητές.
Δεδομένης της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης μας, ο ιατρικός και τεχνολογικός εξοπλισμός, αλλά και η γνώση μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να προετοιμαστούν καλύτερα και να προστατευτούν από τους κινδύνους που συνεπάγονται αυτές οι συνθήκες.
Τι μπορείτε να διαβάσετε
Το μέλλον που επιλέγουμε – Πώς θα επιβιώσουμε από την κλιματική κρίση
Συγγραφείς: Christiana Figueres και Tom Rivett-Carnac (επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του ΟΗΕ στη συμφωνία του Παρισιού το 2015)
Εκδότης: Ίκαρος
