Πολύς κόσμος έχει την εντύπωση ότι είναι νωρίς να ξεκινήσει τις εξετάσεις του προσυμπτωματικού ελέγχου και ότι αυτές οι διαδικασίες ανήκουν στις ηλικίες άνω των 50-55 ετών. Οι εποχές όμως αλλάζουν και νεαρότεροι ενήλικες πλέον διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου περισσότερο από ποτέ. Για το λόγο αυτό, θα δούμε σήμερα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις.
Για να πούμε την αλήθεια, λίγοι ενήλικες αισθάνονται άνετα να συζητούν τις συνήθειες του εντέρου τους. Αν και το θέμα της συζήτησης αυτής δεν είναι τόσο ευχάριστο όσο μια ανταλλαγή απόψεων για κοκτέιλ, για παράδειγμα, πρέπει να ξεπεράσεις κάθε αμηχανία που μπορεί να αισθάνεσαι και να συζητήσεις με το γιατρό σου εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή στο πρόγραμμα των κενώσεών σου.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να είσαι πιο δυσκοίλιος από το συνηθισμένο (ή το αντίθετο, ξαφνικά να τρέχεις στην τουαλέτα με διάρροια) και οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι σοβαροί. Αλλά εάν οι κενώσεις σου έχουν αλλάξει και η αλλαγή διαρκεί περισσότερο από μερικές ημέρες, αξίζει να το ελέγξεις. Πρέπει άλλωστε να γνωρίζεις ότι ο έντονος κοιλιακός πόνος, ο ακατάπαυστος έμετος ή το αίμα στα κόπρανα σου επιβάλλουν το τηλεφώνημα στον γιατρό σου. Μπορεί να έχεις σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή αιμορροΐδες, αλλά θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί ότι είναι μια αυτοάνοση πάθηση όπως η νόσος του Crohn ή ακόμη και καρκίνος του παχέος εντέρου.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Καρκίνου Dana-Farber θεωρούν πως χρειάζεται περισσότερη μελέτη για την κατανόηση, την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου σε μικρότερες ηλικίες.
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, οι ερευνητές, Δρ Μάριος Γιαννάκης και Δρ. Kimmie Ng, περιέγραψαν έναν τρόπο για τους επιστήμονες ώστε να επιταχύνουν τις έρευνές τους σχετικά με την αινιγματική αύξηση του καρκίνου του παχέος εντέρου στις νεότερες ηλικίες, ζητώντας πιο εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα που θα επικεντρωθούν σε νεότερους ασθενείς με τη νόσο και σε διαφορετικούς πληθυσμούς.
Εάν σκέφτεσαι ότι είσαι πολύ νέος για καρκίνο του παχέος εντέρου ή ότι είσαι ασφαλής επειδή κανείς στην οικογένειά σου δεν είχε, ξανασκέψου το. Υπάρχουν πολλές παρερμηνείες σχετικά με αυτή την ασθένεια, αλλά το να ξεκαθαρίσεις τα δεδομένα θα μπορούσε να σώσει τη ζωή σου. Εδώ είναι 5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αυξάνεται μεταξύ των νεότερων
Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους τύπους καρκίνου, ο κίνδυνος καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνεται καθώς μεγαλώνεις, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται μετά την ηλικία των 50 ετών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι κάποιος μπορεί να αναπτύξει καρκίνο του παχέος εντέρου σε οποιαδήποτε ηλικία και στην πραγματικότητα γίνεται πιο κοινός πλέον στους νεότερους: Έρευνα από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία εξέτασε δεδομένα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως το 2013 και διαπίστωσε ότι η συχνότητα εμφάνισης μεταξύ των ατόμων ηλικίας 20 και 30 ετών αυξήθηκε 1% έως 2% κατά έτος. Αυτό μπορεί να μην ακούγεται πολύ, αλλά σημαίνει ότι τα άτομα που γεννήθηκαν το 1990 έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου κάποια στιγμή στη ζωή τους σε σύγκριση με άτομα που γεννήθηκαν γύρω στο 1950. Η ίδια έρευνα έδειξε επίσης ότι άτομα νεότερης ηλικίας έχουν τώρα τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του ορθού.
Γιατί; Κανείς δεν ξέρει πραγματικά. Μελέτες έχουν εξετάσει τη σύνδεση μεταξύ του καρκίνου του παχέος εντέρου και παραγόντων όπως το βάρος και η πρόσληψη φυτικών ινών, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις. Ενώ οι επιστήμονες συνεχίζουν να ερευνούν αυτήν την τάση, το πιο σημαντικό που πρέπει να γνωρίζουν οι άνθρωποι (και οι γιατροί τους) είναι ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν πρέπει να απορριφθεί απλώς και μόνο λόγω της ηλικίας κάποιου. Εάν έχεις αίμα στα κόπρανά σου, ο γιατρός σας δεν πρέπει να σου πει επιπόλαια, «ω, είναι απλώς αιμορροΐδες», χωρίς να διερευνήσει περαιτέρω.
Το οικογενειακό ιστορικό έχει σημασία, αλλά συνήθως δεν είναι γενετική πάθηση
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου σίγουρα εμφανίζεται σε μέλη οικογενειών, επομένως εάν έχεις οικογενειακό ιστορικό της νόσου –ή καρκίνου των ωοθηκών ή της μήτρας, που φαίνεται να σχετίζονται– βεβαιώσου ότι ο γιατρός σου το γνωρίζει. Ίσως χρειαστεί εξέταση κολονοσκόπησης σε μικρότερη ηλικία. Μπορεί επίσης να είναι συνετό να μιλήσεις με κάποιον ειδικό για κάποιο γενετικό τεστ.
Η κληρονομικότητα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντική για άτομα που νοσούν από καρκίνο του παχέος εντέρου πριν από την ηλικία των 35 ετών, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί μόνο το ένα τρίτο αυτών των περιπτώσεων. Συνολικά, μόνο το 5% των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου συνδέονται με μια γνωστή γενετική μετάλλαξη. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι που την εμφανίζουν δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, επομένως μην υποθέσεις ότι έχεις ανοσία επειδή κανένας από τους συγγενείς σου δεν είχε εμφανίσει.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου συχνά μπορεί να αποφευχθεί με πρώιμες εξετάσεις και προληπτικό έλεγχο
Αυτό είναι απολύτως το πιο σημαντικό σημείο: Πολλοί τύποι καρκίνου μπορούν να εντοπιστούν νωρίς εάν ακολουθείς τις συνιστώμενες εξετάσεις, αλλά ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μοναδικός στο ότι μπορεί πραγματικά να προληφθεί στο 80% έως 90% των περιπτώσεων! Αυτό συμβαίνει επειδή οι προκαρκινικοί πολύποδες εμφανίζονται σχεδόν πάντα στο παχύ έντερο και αναπτύσσονται για αρκετά χρόνια πριν εμφανιστεί ο διηθητικός καρκίνος.
Οι κολονοσκοπήσεις έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν αυτούς τους προκαρκινικούς πολύποδες και να τους αφαιρούν πριν προλάβουν να γίνουν προβληματικοί. Ξεκινώντας από την ηλικία των 45, σύμφωνα με πρόσφατες οδηγίες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, όλοι όσοι διατρέχουν μέσο κίνδυνο (χωρίς οικογενειακό ιστορικό ή άλλους γνωστούς παράγοντες κινδύνου) θα πρέπει να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση αρχικής γραμμής. Ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι διστάζουν να κάνουν αυτή τη διαδικασία, εν μέρει λόγω της προετοιμασίας που συνεπάγεται, αλλά αν το καταφέρεις, ξεκάθαρα δεν θα χρειαστεί να το επαναλάβεις για 10 χρόνια. Ίσως βέβαια σε παρηγορεί το ότι πολλοί γιατροί λένε στους ασθενείς τους ότι, εκτός από το ζωμό και τα άλλα υγρά, επιτρέπεται επίσης να φας παγωτό βανίλια την ημέρα πριν από τη διαδικασία. Δεν εμφανίζεται στο παχύ έντερο, οπότε γιατί όχι; Αυτή είναι η μόνη φορά που θα σου «συνταγογραφηθεί» παγωτό, οπότε μπορείς επίσης να το εκμεταλλευτείς.
Μην στοιχηματίζεις στην πρόληψη αυτού του καρκίνου με συμπληρώματα
Μπορεί να έχεις ακούσει ότι η λήψη προβιοτικών, βιταμίνης D ή ψευδάργυρου θα μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, αλλά δεν υπάρχει μια αρκετά καλή απόδειξη αυτή τη στιγμή ότι τυχόν συμπληρώματα θα σε προστατεύσουν.
Σαφώς είναι προτιμότερο να έχεις μια συνολικά υγιεινή διατροφή, ιδανικά αυτή που περιέχει πολλά φρούτα, λαχανικά και ψάρια. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συμβουλεύει επίσης να περιορίσεις τα επεξεργασμένα κρέατα, π.χ. χοτ ντογκ. Ίσως ακόμη πιο σημαντικό: Μην καπνίζεις και περιόρισε την κατανάλωση αλκοόλ. Και οι δύο είναι γνωστές καρκινογόνες ουσίες που αυξάνουν τον κίνδυνο πολλών διαφορετικών τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Εάν εμφανίσεις σημάδια ή συμπτώματα καρκίνου του παχέος εντέρου, μίλα
Αν δεις αίμα στα κόπρανά σου, μπορεί να είναι από αιμορροΐδες — και κανείς δεν πεθαίνει ποτέ από αιμορροΐδες. Αν είναι μόνο αυτό, με μερικές περισσότερες φυτικές ίνες θα μπορέσεις να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα. Εάν δεν ισχύει (ή αν δεν είσαι σίγουρη), επισκέψου έναν γιατρό για να επιβεβαιώσεις ότι δεν συμβαίνει τίποτα άλλο. Θα πρέπει επίσης να ειδοποιήσεις το γιατρό σου εάν έχεις κάποια αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου σου, τα κόπρανά σου είναι ασυνεχή ή εάν χάνεις βάρος χωρίς προφανή λόγο ή αισθάνεσαι ασυνήθιστη κόπωση. Μπορεί να μην αποδειχθεί ότι είναι καρκίνος του παχέος εντέρου, αλλά αν είναι, θα θέλεις να το μάθεις το συντομότερο δυνατό. Αν το διαγνώσεις νωρίς, άλλωστε, οι πιθανότητες επιβίωσής σου φτάνουν στο 90%.
