Μαζί με τα νιάτα, την ομορφιά και τον πλούτο, ο πολιτισμός μας δίνει μεγάλη βαρύτητα και στην ευφυΐα, η οποία θεωρείται γενικά ως ένα αρκετά συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.

Είτε είναι κανείς έξυπνος, είτε όχι.

Μάλιστα, ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί έχουν στα χέρια τους μια πληθώρα από τυποποιημένα τεστ, με τα οποία μπορούν να αξιολογήσουν τη νοημοσύνη ενός ατόμου.

Οι όροι «δείκτης ευφυΐας», «εξυπνάδα», «γνωστικές ικανότητες» και «γενικότερες ψυχικές ικανότητες» αναφέρονται σε αυτό που μετράνε αυτά τα τεστ, το οποίο περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο την αξιολόγηση των μαθηματικών ικανοτήτων, την ευφράδεια και τη χωρική οπτικοποίηση.

Τι συμβαίνει όμως με μια μουσική ιδιοφυΐα, η οποία δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά με την ορθογραφία ή με ένα σπουδαίο γλωσσολόγο, ο οποίος δεν καταλαβαίνει από κλάσματα και τετραγωνικές ρίζες;

Πώς μετριέται η «νοημοσύνη» ενός ατόμου με άλλα χαρίσματα και ταλέντα, οι οποίοι μπορεί να μην έχουν καλές επιδόσεις σε αυτά τα τυποποιημένα τεστ;

Αν το καλοσκεφτεί κανείς, το γενικό μοντέλο νοημοσύνης ορίζεται από ένα σχετικά περιορισμένο φάσμα δεξιοτήτων.

Τι θα συνέβαινε αν η νοημοσύνη μπορούσε να ποσοτικοποιηθεί με πιο ποιοτικό και «ανοιχτόμυαλο» τρόπο;

Ο ψυχολόγος και καθηγητής νευροεπιστήμης στο Χάρβαρντ, Dr. Howard Gardner, ανέπτυξε τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης (Multiple Intelligences) το 1983.

Ο ίδιος αμφισβήτησε την παραδοσιακή αντίληψη, που ήθελε τους ανθρώπους να γεννιούνται με μια γενική γνωστική ικανότητα, η οποία μπορεί να μετρηθεί με τεστ σύντομων ερωτήσεων.

Αντίθετα, η πολλαπλή νοημοσύνη παρείχε μία νέα θεωρία, σύμφωνα με την οποία υπάρχουν οκτώ διαφορετικά είδη νοημοσύνης, τα οποία αντικατοπτρίζουν διαφορετικούς τρόπους αλληλεπίδρασης με τον κόσμο –κάθε άτομο έχει ένα μοναδικό μίγμα αυτών των χαρακτηριστικών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Mother Nature Network, οι 8 τύποι νοημοσύνης αυτής της θεωρίας είναι οι εξής:

1. Χωρική

Η ικανότητα να κατανοεί και να χειρίζεται κανείς μεγάλης κλίμακας χωρικές συστοιχίες (για παράδειγμα ο πιλότος ενός αεροσκάφους) ή πιο τοπικές μορφές χώρου (για παράδειγμα ένας αρχιτέκτονας, ή ένας παίκτης σκάκι).

2. Σωματική – κιναισθητική

Η ικανότητα να χρησιμοποιεί κανείς όλο του το σώμα ή μέρη του σώματός του (όπως τα χέρια ή το στόμα), προκειμένου να επιλύει προβλήματα ή να δημιουργεί (για παράδειγμα ένας χορευτής).

3. Μουσική

Υποδηλώνει ευαισθησία στο ρυθμό, το μέτρο, τον τόνο, τη μελωδία και το ηχόχρωμα. Μπορεί να εμπεριέχει την ικανότητα στο τραγούδι, στη γνώση ενός μουσικού οργάνου ή/και στη σύνθεση μουσικής.

4. Γλωσσική

Ευαισθησία στη σημασία των λέξεων, τη σύνταξη, τον ήχο, το ρυθμό και το μέτρο των λέξεων (για παράδειγμα, ένας ποιητής).

5. Λογική – μαθηματική

Η ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς τις λογικές συσχετίσεις ανάμεσα σε πράξεις ή σύμβολα (για παράδειγμα ένας μαθηματικός ή φυσικός).

6. Διαπροσωπική

Η ικανότητα να αλληλεπιδρά κανείς αποτελεσματικά με τους άλλους. Ευαισθησία στα συναισθήματα, τη διάθεση, την ιδιοσυγκρασία και τα κίνητρα κάποιου (για παράδειγμα, ένας διαπραγματευτής).

7. Εσωτερική «επικοινωνία» (intrapersonal intelligence)

Ευαισθησία στα συναισθήματα, τους στόχους και τα άγχη του εαυτού σου και ικανότητα να σχεδιάζεις και να δρας σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σου. Αυτού του είδους η νοημοσύνη δεν σχετίζεται με κάποιο συγκεκριμένο τομέα καριέρας. Αντίθετα, αποτελεί ένα στόχο για κάθε ξεχωριστό άτομο σε μια πολύπλοκη, σύγχρονη κοινωνία, στην οποία ο καθένας πρέπει να λαμβάνει μόνος του αποφάσεις για τον εαυτό του.

8. Φυσιολατρική

Η ικανότητα να διακρίνει τα στοιχεία της Φύσης, όπως για παράδειγμα ανάμεσα στα διάφορα είδη φυτών.