Τα νέα αποτελέσματα ερευνών σχετικά με τον κορονοϊό δημοσιεύονται με πρωτοφανείς ρυθμούς διεθνώς από τους επιστήμονες, μεταξύ των οποίων τους Έλληνες.

Σε μια προσπάθεια να καταγραφεί το τοπίο των επιστημονικών δημοσιεύσεων που σχετίζονται με την Covid-19, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου πραγματοποίησε βιβλιομετρική ανάλυση των επιστημονικών δημοσιεύσεων σε διεθνές επίπεδο, με στοιχεία και για τη συμμετοχή των Ελλήνων ερευνητών, αξιοποιώντας το ευρετήριο αξιολογημένων δημοσιεύσεων Web of Science (WoS) της Clarivate Analytics.

Συγκεκριμένα, βρέθηκαν 82.984 δημοσιεύσεις σχετικά με τους κορονοϊούς από το 1968 και μετά. Οι 67.360 από αυτές (81%) αφορούν έρευνες της περιόδου 1 Ιανουαρίου-21 Δεκεμβρίου 2020, ενδεικτικό της ταχύτητας με την οποία η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίθηκε στην πανδημία.

Οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην παγκόσμια έρευνα (28%), με κορυφαία την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (1,76% των δημοσιεύσεων). Το 12,6% των δημοσιεύσεων συνδέονται με κάποιον φορέα στην Κίνα, ενώ ακολουθούν η Ιταλία, το Ην. Βασίλειο και η Ινδία.

Αναφορικά με την ελληνική συμμετοχή στην επιστημονική έρευνα για την πανδημία, κατά την περίοδο περιόδου 1 Ιανουαρίου-21 Δεκεμβρίου, καταγράφηκαν 683 δημοσιεύσεις, που έχουν προκύψει από τη συνεργασία 4.778 συγγραφέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 27η θέση σε σύνολο 207 χωρών.

Συνολικά, οι δημοσιεύσεις για τον κορονοϊό με τη συμμετοχή Ελλήνων επιστημόνων, έλαβαν 6.165 αναφορές από άλλες εργασίες, με μέσο όρο 9,03 αναφορές ανά δημοσίευμα, ενώ ο h-index (βιβλιομετρικός δείκτης επιστημονικής ποιότητας) για το σύνολο των εργασιών ανήλθε στο 37.

Από τους Έλληνες επιστήμονες, οι Δημήτρης Σπαντίδος, Σωτήρης Τσιόδρας και Αριστείδης Τσατσάκης συμμετείχαν στη συν-συγγραφή των περισσότερων δημοσιεύσεων, με 31, 30, 15 εργασίες αντίστοιχα.

Όσον αφορά τους ελληνικούς φορείς με τις περισσότερες δημοσιεύσεις, στην πρώτη θέση είναι το Πανεπιστήμιο Αθηνών (37,8% των δημοσιεύσεων) και ακολουθούν το ΑΠΘ (14,4%), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (10,4%), το Πανεπιστήμιο Πάτρας (9,6%) και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (9,1%).

Συνολικά, 60 άρθρα (9,6%) έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά που εκδίδονται στην Ελλάδα, ενώ οι δημοσιεύσεις σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης ανέρχονται σε 599 (το 88% του συνόλου).

Συνεργασία με συναδέλφους τους από 99 κράτη

Στην έρευνά τους οι Έλληνες συνεργάστηκαν με επιστήμονες ή με επιστημονικές ομάδες από 99 χώρες. Με βάση τον αριθμό των εργασιών που δημοσιεύτηκαν συνεργατικά, οι πέντε χώρες με τις οποίες υπήρξε μεγαλύτερη συνεργασία, είναι η Ιταλία (23%), οι ΗΠΑ (22%), η Αγγλία (20%), η Γερμανία (14%) και η Ισπανία (13%).

Η έρευνα από τους Έλληνες επιστήμονες και τα δίκτυά τους καλύπτει σε μεγάλο βαθμό (74,6%) ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων της Ιατρικής και των Επιστημών Υγείας. Το 62% αυτών των εργασιών είναι στην κατηγορία της Κλινικής Ιατρικής και μεγάλο μέρος τους αφορά τη γενική και εσωτερική ιατρική, τις διαγνωστικές μεθόδους στα καρδιαγγειακά νοσήματα και τις πνευμονοπάθειες. Σε ποσοστό 13% οι δημοσιεύσεις εντάσσονται στην ευρεία θεματική βασική ιατρική και ειδικότερα την ανοσολογία και τις φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Τα υπόλοιπα συγγράμματα αφορούν την ιατρική έρευνα και την πειραματική ιατρική στην Covid-19 σε ποσοστό 9%, τη δημόσια και περιβαλλοντική υγεία, την υγεία της εργασίας, την πολιτική για την υγεία και τις υπηρεσίες κ.ά.

Ένα ποσοστό 13,7% των δημοσιεύσεων αφορούν την έρευνα για Covid-19 από την πλευρά των Φυσικών Επιστημών, κυρίως περιβαλλοντικές επιστήμες (20%), βιοχημεία και μοριακή βιολογία (14%), ιολογία (11%), μικροβιολογία (13%) και διεπιστημονικές εφαρμογές επιστήμης ηλεκτρονικών υπολογιστών και μαθηματικών. Τα αποτελέσματα της έρευνας σε αυτές της επιστήμες, παρέχουν κυρίως υποστήριξη στον τομέα πρόληψης και ελέγχου μέσω «έξυπνων» τεχνολογιών, καθώς επίσης στη διάγνωση, στην πρόληψη και στην ανάλυση της πανδημίας.

Ακόμη, η εξάπλωση της πανδημίας αποτέλεσε αντικείμενο και των ερευνητών στις Κοινωνικές Επιστήμες (6,3% των δημοσιεύσεων), κυρίως για τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον, στην ανθρώπινη ψυχολογία και συμπεριφορά, στον τουρισμό και στην οικονομία. Ακολουθούν η Μηχανική και Τεχνολογία (4,6%) και οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (0,4%) με αντικείμενο έρευνας τη φιλοσοφία, τη θρησκεία και τις τέχνες στο πλαίσιο της κρίσης της πανδημίας.