Στην αρχή της πανδημίας παρουσιάστηκε από κάποιους ως εναλλακτική λύση και λυτρωτική επιλογή για την αποφυγή lockdown. Κάποιες χώρες, σιωπηρά, φαίνεται να κινήθηκαν προς αυτή την κατεύθυνση, αν και δεν ειπώθηκε ποτέ ανοιχτά ως επιλογή.

Ωστόσο η ιδέα να επιτραπεί στον κορονοϊό να κυκλοφορεί ελεύθερα προκειμένου να επιτευχθεί η ανοσία αγέλης μοιράζει ολοένα και περισσότερο με επικίνδυνη πλάνη, όπως προειδοποιούν πολλοί επιστήμονες.

Η ιδέα ήταν ότι μόλις μολυνθεί από covid-19 ένα κάποιο μέρος του πληθυσμού, η επιδημία θα σταματήσει. Όμως έπειτα από μήνες, «βρισκόμαστε πολύ μακριά από αυτό» επεσήμανε ο Φρεντερίκ Αλτάρ ειδικός σε θέματα ανοσίας στο Isnerm.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το δήλωσε απερίφραστα τη Δευτέρα: «Ποτέ στην ιστορία της δημόσιας υγείας η ανοσία αγέλης δεν έχει χρησιμοποιηθεί ως στρατηγική για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας, και ακόμη λιγότερο μιας πανδημίας. Είναι επιστημονικά και ηθικά προβληματικό» τόνισε ο γενικός διευθυντής της Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.

«Το να επιτραπεί σε έναν επικίνδυνο ιό, για τον οποίο δεν κατανοούμε τα πάντα, να κυκλοφορεί είναι απλώς αντίθετο στην ηθική. Δεν αποτελεί επιλογή», υπογράμμισε, υπενθυμίζοντας ότι μόλις περίπου το 10% του πληθυσμού έχει μολυνθεί από τον κορονοϊό στις περισσότερες χώρες.

«Επικίνδυνος υπολογισμός»

Δισεκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν λοιπόν στο έλεος ενός ιού πιο επικίνδυνου, πιο φονικού και πιο μολυσματικού από την εποχική γρίπη. Και για τον οποίο δεν υπάρχει εμβόλιο.

Ήδη από τον Μάιο ο ΠΟΥ προειδοποιούσε ότι η οι χώρες που επέλεξαν την ανοσία αγέλης βασίστηκαν «σε έναν πραγματικά επικίνδυνο υπολογισμό».

Τακτικά και ακόμη και πολύ πρόσφατα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπερασπιζόταν αυτή την ιδέα. Στις αρχές Οκτωβρίου επιστήμονες στήριξαν με μια έκκλησή τους, την «The Great Barrington Declaration», την άποψη να επιτραπεί στον κορονοϊό να κυκλοφορήσει μεταξύ των νέων και υγιών, με παράλληλη προστασία των πιο ευάλωτων.

Σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο, την έκκληση στήριζε ο Λευκός Οίκος.

Για τους υπέρμαχούς της το βασικό όφελος της στρατηγικής αυτής είναι ότι θα αποφευχθούν οι οικονομικές, κοινωνικές, υγειονομικές επιπτώσεις των γενικευμένων lockdown.

Είναι λάθος, απάντησαν χθες Πέμπτη 80 επιστήμονες σε ανοικτή επιστολή τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet. «Μια ανεξέλεγκτη μετάδοση μεταξύ των πιο νέων ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και τη θνητότητα του συνόλου του πληθυσμού», τόνισαν, επισημαίνοντας επιπλέον τον κίνδυνο κορεσμού των συστημάτων υγείας.

Όρια

Η πανδημία φαίνεται να έχει επηρεάσει πολύ τη Σουηδία που αρνήθηκε να περιορίσει τους κατοίκους της και να κλείσει σχολεία, μπαρ και εστιατόρια. Σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας το ποσοστό θνητότητας από covid-19 στη Σουηδία είναι μεταξύ των 15 υψηλότερων παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία του πανεπιστημίου Τζονς Χόπνκινς.

Ακόμη ένα πρόβλημα: δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό διαρκεί η ανοσία στην covid-19, ενώ έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις αναμολύνσεων, αν και σπάνια. «Είναι πιθανό τα αντισώματα να εξασθενούν με τον καιρό» επεσήμανε την προηγούμενη εβδομάδα η Μαρία βαν Κερκόβ του ΠΟΥ.

«Οι αναμολύνσεις μάς δείχνουν ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε στην ανοσία που επέρχεται από τη φυσική μόλυνση ώστε να πετύχουμε την ανοσία αγέλης», έγραψε η Ακίκο Αβασάκι ειδική σε θέματα ανοσίας στο πανεπιστήμιο Γιέλ.

Κάποιοι υπέρμαχοι της ανοσίας αγέλης εκτιμούν επίσης ότι το όριό της –που κανονικά εκτιμάται στο 60 με 70% του πληθυσμού- είναι στην πραγματικότητα πιο χαμηλό, κυρίως επειδή δεν είναι όλοι το ίδιο επιρρεπείς σε μια μόλυνση από τον κορονοϊό.

Αυτό που ανακάλυψαν με τον καιρό οι επιστήμονες είναι ότι κάποιοι άνθρωποι είναι προστατευμένοι από τον ιό SARS-CoV-2, αν και δεν έχουν μολυνθεί, εξηγεί ο Αλτάρ.

Αντί για αντισώματα έχουν αναπτύξει ένα άλλο είδος ανοσίας, τη λεγόμενη «κυτταρική» χάρη σε ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων. Προφανώς επειδή έχουν ήδη προσβληθεί στο παρελθόν από μολυσματικούς παράγοντες που μοιάζουν με τον SARS-CoV-2, τα αιμοσφαίρια αυτά τον αναγνωρίζουν ως επικίνδυνο και του επιτίθενται, προσθέτει.

«Αυτό σημαίνει ότι οι αριθμοί που ανακοινώνουμε –5 με 10% ανοσία- είναι προφανώς υποτιμημένη, αλλά δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό» αποκαλύπτει ο Αλτάρ.

Όμως ακόμη και πιέζοντας τα στατιστικά στοιχεία και λαμβάνοντας υπόψη αυτή την άλλη ανοσία, το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι δεν μολύνονται με τον ίδιο τρόπο, ότι οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να προσβληθούν διότι προστατεύονται περισσότερο μπορούμε να μειώσουμε το ποσοστό (που χρειάζεται για να επιτευχθεί ανοσία αγέλης) ως το 50%, όχι πιο κάτω, δηλώνει ο Φρεντερίκ Αλτάρ. Υπενθυμίζοντας παράλληλα ότι για να επιτευχθεί το όριο αυτό θα χρειαστεί ένας σημαντικός αριθμός θανάτων.

Η ανοσία αγέλης λοιπόν πρέπει να έρθει μέσω «ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων» τονίζει η Ιβαζάκι.