Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο βελονισμός προτείνεται ως συμπληρωματική αλλά και αυτόνομη θεραπεία σε πολλά γυναικολογικά προβλήματα που αφορούν στη δυσμηνόρροια, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, τις ημικρανίες, το χρόνιο πυελικό πόνο, την διαχείριση των συμπτωμάτων της κλιμακτηρίου.
Τις τελευταίες μάλιστα δεκαετίες, νεότερες επιστημονικές εργασίες στην Δύση, επιβεβαιώνουν και την βοήθεια του βελονισμού στην γυναικεία αλλά και κάποιες φορές στην αντρική υπογονιμότητα. Υπάρχουν προγράμματα για την υποστήριξη της γονιμότητας με φυσική διαδικασία και άλλα, τα οποία συνοδεύουν την διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF), την διαδικασία προετοιμασίας για ωοληψία με φυσικό κύκλο, την εμβρυομεταφορά.
Η αποτελεσματικότητα του βελονισμού στην βελτίωση της υπογονιμότητας, αποδίδεται στην ρυθμιστική δράση του στο νευρικό, ενδοκρινικό και ανοσοποιητικό σύστημα καθώς επίσης και στον άξονα του συμπαθητικού συστήματος.
Πιο αναλυτικά, ο βελονισμός σύμφωνα πάντα με επιστημονικές εργασίες στο Δυτικό Ιατρικό κόσμο θεωρείται ότι:
Ρυθμίζει τις ορμόνες αναπαραγωγής
Η ομαλή λειτουργία του άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες είναι απαραίτητη για την παραγωγή των ορμονών αναπαραγωγής και κατ΄ επέκταση την διαμόρφωση του κύκλου της έμμηνου ρύσης. Ο βελονισμός συντονίζει την λειτουργία αυτή και του συμπαθητικού συστήματος παράλληλα, ευνοώντας έτσι την φυσιολογική παραγωγή των ορμονών. (Chen 1997, Zhou 2017)
Μπορεί να προκαλέσει ωορρηξία
Ήδη από τις πρώτες εργασίες για την υπογονιμότητα έχει επιβεβαιωθεί η βοήθεια του βελονισμού στην πρόκληση ωορρηξίας είτε αυτόνομα είτε συμπληρωματικά σε κάποια αγωγή IVF με αποτέλεσμα την παραγωγή μεγαλύτερου αριθμού ωαρίων. (Chen 1991, Johansson 2013)
Μπορεί να αυξήσει την αιματική ροή
Μία κύρια δράση του βελονισμού είναι η τοπική δράση, η οποία αφορά στην τοπική αγγειοδιαστολή. Ο βελονισμός σε συγκεκριμένες περιοχές αυξάνει την αιματική ροή στο ενδομήτριο και στις ωοθήκες. Χαρακτηριστική είναι η εργασία στην οποία μετρήθηκε με ειδικό υπερηχογράφημα Doppler, η αιματική ροή στις μητριαίες αρτηρίες πριν και μετά από την θεραπεία βελονισμού. Μετά την 8η θεραπευτική συνεδρία παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της αιματικής ροής στο ενδομήτριο, η οποία κράτησε ακόμα και για 2 εβδομάδες μετά το τέλος των θεραπειών με βελονισμό – συνθήκη απαραίτητη για την εμβρυομεταφορά και την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. (Stener- Victorin 1996, Paulus 2002)
Μειώνει τα επίπεδα του στρες
Είναι αποδεδειγμένο ότι το στρες μειώνει σημαντικά την γονιμότητα. Το χρόνιο στρες επεμβαίνει στην λειτουργία του άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – επινεφρίδια και του άξονα του συμπαθητικού συστήματος με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και ο άξονας αναπαραγωγής. (Yuan An 2013). Αυτή η αναστολή στην λειτουργία του άξονα αυτού (υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες) έχει ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται η παραγωγή των ορμονών της αναπαραγωγής και βέβαια η διαδικασία της ωορρηξίας. (Gallinelli 2001, Eugster 1999)
Επίσης, το στρες από μόνο του μειώνει την αιματική ροή λόγω αγγειοσύσπασης στα γεννητικά όργανα (μήτρα και ωοθήκες) με σημαντική επίπτωση στην πιθανότητα εμφύτευσης ενός γονιμοποιημένου ωαρίου.
Ο βελονισμός, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, έχει έναν ρυθμιστικό ρόλο στην υποθάλαμο – υποφυσιακή οδό και στο νευρο – ενδοκρινο – ανοσιακό σύστημα και μπορεί να τροποποιήσει την σύνθεση πολλών νευροδιαβιβαστών του νευρικού συστήματος, επηρεάζοντας την παραγωγή ουσιών όπως η κορτιζόλη, η ACTH, η ακετυλοχολίνη, οι ενδορφίνες, η μελατονίνη καθώς επίσης και της σεροτονίνης, της νορεπινεφρίνης, του νιτρικού οξειδίου.(Sun 1985, Liu 2015)
Ο βελονισμός όμως, φαίνεται πως έχει θετική επίδραση και στην ανδρική υπογονιμότητα.
Υπάρχουν κάποιες εργασίες για την αντρική υπογονιμότητα, οι οποίες αφορούν στη δράση του βελονισμού στην κινητικότητα και γενικότερα στην ποιότητα του σπέρματος μέσω της ρύθμισης του νευρο – ανοσο – ενδοκρινικού συστήματος. (J Pei 2005).
Οι παραπάνω εργασίες αναφέρονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις αντρικής υπογονιμότητας και για αυτό το λόγο, αναμένονται επιπλέον μελέτες ώστε να επιβεβαιωθεί η βοήθεια του βελονισμού γενικότερα. (Siterman, 2009). Έτσι, για άλλη μια φορά τονίζουμε την σημαντικότητα της λήψης του ιατρικού ιστορικού ώστε να βεβαιωθούμε ότι ο ασθενής ανήκει στις συγκεκριμένες κατηγορίες που αναφέρουν οι εργασίες. (Zhang, 2002)
Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο βελονισμός βοηθάει συμπληρωματικά αλλά και αυτόνομα στην διαχείριση της υπογονιμότητας. Οι εργασίες, μας επιβεβαιώνουν κυρίως για την γυναικεία υπογονιμότητα την αύξηση της αποτελεσματικότητας στις προσπάθειες ενός προγράμματος και την αύξηση των ποσοστών επιτυχών κυήσεων. (Stener – Victorin 1999, 2003, 2005).
Πληροφορίες για τη μέθοδο του ιατρικού βελονισμού στο ιατρείο μας
Χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα βελονισμού, τα οποία προσαρμόζονται στο εκάστοτε πλάνο, το οποίο επιλέγει το ζευγάρι και ο θεράπων γυναικολόγος, είτε αναφέρεται σε φυσική διαδικασία είτε σε λήψη ωαρίων με φυσικό κύκλο είτε σε προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Ένα ολοκληρωμένο πρωτόκολλο βελονισμού για την υπογονιμότητα περιλαμβάνει 8-12 συνεδρίες, με συχνότητα, η οποία προσαρμόζεται στην εκάστοτε διαδικασία και συνοδεύει το πρόγραμμα έως την 5η ημέρα της εμβρυομεταφοράς. Τοποθετούνται βελόνες μιας χρήσης, πολύ λεπτές, με ανώδυνο τρόπο σε συγκεκριμένες περιοχές, οι οποίες επιλέγονται σύμφωνα με το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και αφαιρούνται μετά από 20 λεπτά περίπου.
Πρόκειται για μια διαδικασία αρκετά απλή, καθόλου επώδυνη. Θεωρείται ασφαλής εφόσον γίνεται από ιατρό ειδικά εκπαιδευμένο και δεν επηρεάζει την καθημερινότητα του ζευγαριού.
Μαρκέλλα Σεγρέδου, MD, MSc, Ιατρός Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Ειδικός Ιατρικού Βελονισμού. Μέλος ΔΣ Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Βελονισμού.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τη ιστοσελίδα iatrikos-velonismos-segredou.gr/ ή καλέστε στο τηλ.: 210 8022142.
