Χρήση φθοριωμένου νερού στα παιδιά

Για να διατηρηθούν τα δόντια του παιδιού υγιή απαιτείται κάτι περισσότερο από το καθημερινό βούρτσισμα.

Κατά την διάρκεια μιας εξέτασης ρουτίνας του παιδιού σας, μην εκπλαγείτε εάν ο παιδίατρος εξετάσει και τα δόντια του παιδιού και σας ρωτήσει πληροφορίες σχετικά με την παροχή πόσιμου νερού που έχετε στο σπίτι. Αυτό γιατί το φθόριο, ουσία η οποία βρίσκεται στο νερό, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη των δοντιών και στην αποφυγή δημιουργίας τερηδόνας.

Το φθοριούχο άλας που υπάρχει στις πηγές νερού, προέρχεται από το φθόριο, που είναι το 13ο πιο κοινό στοιχείο στο φλοιό της γης. Είναι ευρέως γνωστό ότι το φθόριο βοηθά στην αποφυγή και μερικές φορές ανατρέπει στα αρχικά στάδια την τερηδόνα των δοντιών. Το φθόριο αυξάνει την σκληρότητα της αδαμαντίνης των δοντιών δημιουργώντας έτσι ανθεκτικότερη οδοντική επιφάνεια στην επίθεση των οξέων.

Η τερηδόνα σχηματίζεται όταν τα βακτήρια τα οποία αθροίζονται πάνω στα δόντια διασπούν τα σάκχαρα του φαγητού, με αποτέλεσμα να παράγονται οξέα τα οποία καταστρέφουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Αν η ζημιά που προκαλείται δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα τότε τα βακτήρια μπορούν να εισέλθουν μέσω της αδαμαντίνης, προκαλώντας τερηδόνα, σχηματισμό κοιλότητας και οστεΐτιδα. Αποτέλεσμα των παραπάνω, είναι η αποδυνάμωση των δοντιών, οδοντικός πόνος, απώλεια δοντιών και λοιμώξεις της στοματικής κοιλότητας.

Για πάνω από 60 χρόνια η φθορίωση του νερού, αποδείχθηκε ως ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος η οποία σήμερα υπολογίζεται ότι μειώνει την δημιουργία τερηδόνας κατά ποσοστό 20-40%. Επιθυμητά επίπεδα φθορίου στην παροχή νερού είναι 0,7-1,2 ppm (parts fluoride per million parts of water) τα οποία μπορούν να ελεγχθούν εργαστηριακά από τις αρμόδιες υπηρεσίες κάθε χώρας.

Υπάρχουν περιοχές στην Κύπρο (πχ περιοχή Τροόδους, Κυπερούντας) όπου το νερό δεν περιέχει φθόριο και το αντίθετο περιοχές με υψηλές ποσότητες φθορίου (πχ Αυδήμου). Σε γενικές γραμμές το νερό στο δίκτυο ύδρευσης στην Κύπρο έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε φθόριο.

Τα εμφιαλωμένα νερά δεν περιέχουν φθόριο.

Υπάρχει διαθέσιμο φθοριωμένο νερό στο εμπόριο:
Beechnut : 0,5 ppm στο ένα λίτρο νερού
Bebelita : 0,10 ppm στο ένα λίτρο νερού

Πόσο φθοριωμένο νερό χρειάζεται το παιδί;

Σε γενικές γραμμές η ποσότητα φθοριωμένου νερού που θα πρέπει να παίρνει ένα παιδί, εξαρτάται από την ηλικία του και από το εάν περιέχει φθόριο το σύστημα ύδρευσης ή εάν λαμβάνει εμφιαλωμένο νερό. Έτσι τα πιο κάτω ισχύουν για παιδιά που λαμβάνουν νερό με μηδενική περιεκτικότητα σε φθόριο (εμφιαλωμένο νερό).

0 -6 μηνών : δεν χρειάζεται να παίρνουν καθόλου φθόριο. Αυτό γιατί το φθόριο δρα κυρίως τοπικά και όχι συστηματικά, γι΄ αυτό δεν υπάρχει λόγος να δίδεται στα βρέφη εφόσον αυτά δεν φέρουν ακόμα δόντια.

6 μ. – 3 ετών: κατανάλωση μέχρι 0,25 ppmF την ημέρα

3 – 6 ετών: δικαιούται να καταναλώνει μέχρι 0,5 ppmF την ημέρα

Άνω των 6 ετών: το παιδί δικαιούται να καταναλώνει 1 ppmF την ημέρα

Πρέπει οι γονείς να υπολογίζουν ή να ζητούν την γνώμη του παιδίατρου όσον αφορά την ποσότητα σε φθοριωμένο νερό που δικαιούται να λαμβάνει το παιδί. Αυτή θα υπολογισθεί με βάση την ηλικία του παιδιού και την περιεκτικότητα του νερού σε φθόριο (ΔΕΣ ΕΤΙΚΕΤΤΑ). Δηλαδή π.χ εάν ένα λίτρο νερού περιέχει 0,5 ppmF τότε το παιδί μέχρι 3 ετών μπορεί να καταναλώσει μισό λίτρο νερού ημερησίως δηλ. 0,25 ppmF.

Υπερέκθεση σε φθόριο πριν την ηλικία των 8 ετών, την χρονική περίοδο δηλαδή που διαπλάθονται τα δόντια, μπορεί να οδηγήσει σε φθορίαση της αδαμαντίνης, όπου τα δόντια έχουν λευκές ή κίτρινες κηλίδες. Για την δημιουργία φθορίασης απαιτείται αυξημένη κατάποση φθορίου πέραν της ενδεδειγμένης (διπλάσια ή > 1 ppmF ημερησίως) και οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις οφείλονται σε μη σωστή χρήση οδοντόπαστας και στοματικού διαλύματος.

Υπάρχουν αρκετά ερωτηματικά όσον αφορά την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της φθορίωσης του νερού, παρόλα αυτά δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν τη μη χρήση του φθορίου. Περίπου 75-90% του φθορίου που καταναλώνεται απορροφάται από τον οργανισμό και εναποτίθεται κατά 99% στα δόντια και στα οστά. Γι’ αυτό το λόγο η μακροπρόθεσμη υπερέκθεση σε φθόριο προκαλεί βλάβες στα δόντια (φθορίαση) και τα οστά. Πολύ σπάνια αναφέρεται βλάβη ηπατικών ή νεφρικών κυττάρων. Σημαντικό είναι ότι σε καμιά έρευνα δεν αποδείχθηκε ότι το φθόριο είναι καρκινογόνο.

Επιστημονικές έρευνες συνεχίζουν να υποστηρίζουν τα πλεονεκτήματα της φθορίωσης του νερού προς αποφυγή της τερηδόνας. Ο CDC αναγνωρίζει τη φθορίωση του νερού ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του 20ου αιώνα όσον αφορά την υγεία.

Πηγή: iator.gr