Νέα, καλύτερα και ταχύτερα τεστ για την έγκαιρη διάγνωση τόσο του καρκίνου του παγκρέατος, όσο και του καρκίνου του κεφαλιού και του λαιμού, ανακάλυψαν οι επιστήμονες (στο δεύτερο τεστ υπήρξε και ελληνική συμμετοχή).

Ο καρκίνος του παγκρέατος θεωρείται μία από τις πιο ύπουλες μορφές της νόσου, καθώς σχεδόν το 80% των περιστατικών διαγιγνώσκεται, όταν πια είναι πολύ αργά. Γι’ αυτό, λιγότεροι από το 4% των ασθενών ζουν πάνω από πέντε χρόνια μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων και τη διάγνωση.

Καθώς σήμερα η νόσος διαγιγνώσκεται έγκαιρα, ώστε να γίνει σωτήρια χειρουργική αφαίρεση του όγκου, μόνο στο 15% περίπου των ασθενών, θεωρείται ζωτικής σημασίας η ανάπτυξη ενός τεστ έγκαιρης διάγνωσης. Το νέο τεστ, που βασίζεται στην ανίχνευση μιας πρωτεΐνης (της γλυπικάνης-1) στο αίμα, μπορεί να διαγνώσει τους όγκους στο πάγκρεας, προτού αυτοί εξαπλωθούν και κάνουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα.

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, με επικεφαλής τον Ραγκού Καλουρί του Αντικαρκινικού Κέντρου Άντερσον του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Χιούστον, οι οποίοι έκαναν τηδημοσίευση στο περιοδικό «Nature», διεξήγαγαν αναλύσεις σε πειραματόζωα και ανθρώπους. Ανακάλυψαν ότι στα άτομα με καρκίνο του παγκρέατος υπάρχει τόση πολλή γλυπικάνη-1 (GPC-1) στο αίμα τους, σε σχέση με τους υγιείς ανθρώπους, που ο εν λόγω βιοδείκτης μπορεί μελλοντικά να αξιοποιηθεί για την ανίχνευση του σιωπηλού καρκίνου.

Οι πρώτες δοκιμές δείχνουν ότι το πειραματικό τεστ δεν εμφανίζει ούτε ψευδώς θετικά, ούτε ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Έως ότου όμως οι επιστήμονες φθάσουν στο σημείο να αναπτύξουν ένα πραγματικά κλινικά εφαρμόσιμο τεστ, θα χρειασθεί ακόμη κάποιος χρόνος. Άλλοι πάντως επιστήμονες εμφανίσθηκαν πιο επιφυλακτικοί, αναφέροντας ότι το νέο τεστ φαίνεται πολύπλοκο και απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, τον οποίο σήμερα πολλά εργαστήρια δεν διαθέτουν.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο, στον καρκίνο του παγκρέατος αντιστοιχεί το 2,4% περίπου των συνολικών περιστατικών καρκίνου παγκοσμίως και το 3,7% των θανάτων από καρκίνο.

Μια δεύτερη εξέλιξη είναι η ανακάλυψη ότι ο καρκίνος της κεφαλής και του τραχήλου (λαιμού) μπορεί να διαγνωσθεί έγκαιρα στο αίμα και το σάλιο, χάρη στα αδιόρατα ίχνη DNA από τους καρκινικούς όγκους, που κυκλοφορούν στον οργανισμό των ασθενών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νισάντ Αγκραγουάλ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς της Βαλτιμόρης, που έκαναν τη δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine», ανέλυσαν δείγματα από το αίμα και το σάλιο 47 ασθενών και μπόρεσαν να διαγνώσουν τον καρκίνο στους 46.

Οι εν λόγω καρκίνοι (ιδίως του στόματος) αυξάνονται σταδιακά και είναι πλέον η έβδομη συχνότερη μορφή καρκίνου στον κόσμο. Ένα τέταρτο αυτών των καρκίνων προκαλείται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Προκύπτει έτσι η ανάγκη για ένα νέο αξιόπιστο μη επεμβατικό διαγνωστικό τεστ.

Η νέα μελέτη δείχνει ότι όντως στο σάλιο είναι δυνατό να διαγνωσθεί με μεγάλη αξιοπιστία η ύπαρξη καρκίνου στο στόμα και μάλιστα σε πολύ πρώιμο στάδιο. Από την άλλη, το καρκινικό DNA στο αίμα είναι πιο αποτελεσματικό για την ανίχνευση των καρκίνων του λαιμού.

Στην ανάπτυξη του νέου τεστ συμμετείχε και ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής ογκολογίας Νικόλας Παπαδόπουλος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, ο οποίος είχε αποφοιτήσει από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1985.