Η εγκεφαλική φθορά αναδείχθηκε από το Oxford University Press ως η λέξη της χρονιάς, περιγράφοντας την υποτιθέμενη επιδείνωση της πνευματικής ή διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου.
Σύμφωνα με τη nypost, η φθορά αυτή αποδίδεται κυρίως στην υπερβολική κατανάλωση περιεχομένου, ιδιαίτερα διαδικτυακού, το οποίο χαρακτηρίζεται ως επιφανειακό ή μη αναγκαίο.
Η επίδραση του ατελείωτου scroll
Σύμφωνα με ειδικούς, η αδιάκοπη περιήγηση στα κοινωνικά δίκτυα και στο διαδικτυακό περιεχόμενο μπορεί να προκαλεί αυτό ακριβώς: την εγκεφαλική φθορά.
Η συμπεριφορική νευροεπιστήμονας, δρ Κίρα Μπομπινέ, συγγραφέας του βιβλίου «Unstoppable Brain», δήλωσε στο Fox News Digital ότι υπάρχει αυξανόμενη συνειδητοποίηση γύρω από την εγκεφαλική φθορά και τις συνέπειές της.
«Είναι ξεκάθαρο ότι στη σύγχρονη εποχή οι άνθρωποι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν. Αισθάνονται “θολούρα” στο μυαλό, έχουν μειωμένη συγκέντρωση… Δεν μπορούν να εργαστούν εις βάθος», αναφέρει η Μπομπινέ.
Επιπλέον, σημείωσε ότι παρατηρείται και μια «επιδημία μοναξιάς», η οποία ενισχύεται από την αδυναμία εστίασης, ακόμα και στις ανθρώπινες σχέσεις.
Ο ρόλος του εγκεφάλου στο ατελείωτο scroll
«Ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου, η habenula, είναι υπεύθυνο για την παγίδευση των ανθρώπων στην αδιάκοπη περιήγηση», εξηγεί η Μπομπινέ.
Η habenula είναι ένα κεντρικό σημείο του εγκεφάλου που εμπλέκεται σε σημαντικές λειτουργίες, όπως τα κίνητρα και η λήψη αποφάσεων. «Ωστόσο, όταν ενεργοποιείται, μπορεί να σκοτώσει τα κίνητρα μας για δράση», σημείωσε χαρακτηριστικά η ίδια.
«Είναι το σημείο όπου ξέρεις ότι πρέπει να κάνεις κάτι, αλλά αντί γι’ αυτό κάνεις κάτι άλλο, όπως το “doom-scrolling” (ατέρμονη κύλιση αρνητικών ειδήσεων)», δήλωσε.
Πώς να αποφύγετε την εγκεφαλική φθορά
Σύμφωνα με την Μπομπινέ, δεν υπάρχει μία μοναδική λύση που να ταιριάζει σε όλους για την αποφυγή της φθοράς του εγκεφάλου.
Το κλειδί, όπως εξηγεί, είναι να ανακαλύψει κάθε άτομο τι λειτουργεί καλύτερα για το ίδιο, μέσω δοκιμών και προσαρμογών.
«Οι άνθρωποι είναι πολύ ανθεκτικοί», τόνισε. «Όταν γνωρίζουμε την αλήθεια για το σώμα μας, τότε μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό», συμπληρώνει.
Οι κίνδυνοι της διαδικτυακής υπερβολής
Ο δρ Ντον Γκραντ, σύμβουλος για την υγιή χρήση συσκευών στο Newport Healthcare στο Λος Άντζελες, επισημαίνει ότι οι δημιουργοί συσκευών και διαδικτυακού περιεχομένου χρησιμοποιούν στρατηγικές για να κρατούν τους χρήστες «κολλημένους».
«Είναι πολύ έξυπνοι αυτοί που σχεδιάζουν τους αλγόριθμους και εκμεταλλεύονται το λιμβικό μας σύστημα, όπως ακριβώς οι δημιουργοί κουλοχέρηδων», δήλωσε.
Ο Γκραντ εξέφρασε την ανησυχία του για τον «θάνατο» ορισμένων ανθρώπινων δυνατοτήτων, όπως η φαντασία.
«Δεν χρειάζεται πια να φανταζόμαστε τίποτα. Απλά σηκώνουμε τη συσκευή μας. Ανησυχώ για τη μνήμη. Ανησυχώ για την εκπαίδευση», υπογράμμισε.
Ο ίδιος αναφέρει ότι πολλά παιδιά ξοδεύουν έως και οκτώ ώρες κάθε βράδυ βλέποντας βίντεο, γεγονός που διαταράσσει την ποιότητα του ύπνου τους.
Συμβουλές για υγιή διαδικτυακή χρήση
Ο Γκραντ προτείνει στους χρήστες να είναι πιο στρατηγικοί στον τρόπο με τον οποίο περνούν τον χρόνο τους στο διαδίκτυο. Συμβουλεύει να χωρίζουν τον χρόνο τους σε 80% για «ουσιαστικό και χρήσιμο» περιεχόμενο και 20% για ψυχαγωγία.
Επιπλέον, προτείνει:
Να θέτουν χρονικούς περιορισμούς.
Να δημιουργούν ζώνες χωρίς τεχνολογία στο σπίτι.
Να ασχολούνται με εξωτερικές δραστηριότητες ή παιχνίδια που προάγουν τη μνήμη και την εκπαίδευση.
Τέλος, καλεί τους χρήστες να αξιολογούν τον χρόνο τους στο διαδίκτυο, θέτοντας ερωτήματα όπως:
«Πόσο χρόνο ξόδεψα; Ένιωσα καλύτερα;».
Ο Γκραντ κατέληξε λέγοντας: «Υπάρχει ένας αντιληπτός κίνδυνος στη διαδικτυακή ζωή και στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τον ελεύθερο χρόνο μας – στο τέλος της ημέρας, νιώθετε πραγματικά καλά με τον εαυτό σας;».
