Mε σύμμαχο την πολύχρονη κατάρτιση και την εξειδίκευση, απόλυτα εναρμονισμένες με τις υψηλές απαιτήσεις της κυτταρομετρίας ροής, της μοριακής βιολογίας και της κυτταρογενετικής, o Ιωάννης Αναγνωστόπουλος Βιοπαθολόγος, Διευθύνων Σύμβουλος και Επιστημονικά Υπεύθυνος του διαγνωστικού κέντρου «Φαινότυπος» μας αναλύει τη σημαντική αξία της σύγχρονης ιατρικής διαγνωστικής που υπηρετεί τον ασθενή και τις ανάγκες του.

Τι είναι ο ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ και γιατί επιλέξατε αυτή την ονομασία για το διαγνωστικό σας κέντρο;

Ο Φαινότυπος αναφέρεται στο σύνολο των παρατηρήσιμων χαρακτηριστικών ενός οργανισμού, που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση της γενετικής πληροφορίας και του περιβάλλοντος. Στην κυτταρική βιολογία τα στοιχεία που «φαίνονται» είναι οι πρωτεΐνες, το μέγεθος αλλά και η πολυπλοκότητα. Η πρώτη και βασική μέθοδος που χρησιμοποιούμε στο κέντρο μας είναι η κυτταρομετρία ροής, η οποία μας δίνει όλες εκείνες τις πληροφορίες για να συνθέσουμε τον ΦΑΙΝΟΤΥΠΟ κάθε κυττάρου με βάση τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Ουσιαστικά μας δείχνει τι είναι αυτό που πραγματικά χρησιμοποιείται από τις εκατομμύρια πληροφορίες που ενσωματώνονται στο γενετικό μας υλικό.  

Η κυτταρογενετική και η μοριακή βιολογία είναι οι απαραίτητες προσθήκες που έγιναν στο αρχικό μας τμήμα για να μπορούμε να βλέπουμε τον Φαινότυπο και τις ρίζες του.

Ποια είναι η φιλοσοφία σας για την Ιατρική Διαγνωστική και πως αυτή εφαρμόζεται στην καθημερινή πρακτική του κέντρου σας;

Η φιλοσοφία μας διέπεται από δύο κανόνες: Την απόλυτη εξειδίκευση και την ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Κάθε επιστήμονας που ασχολείται με οποιοδήποτε μέθοδο στο εργαστήριό μας, του ομιλούντος συμπεριλαμβανομένου, έχει την γνώση και την εμπειρία για την συγκεκριμένη μέθοδο. Πιστεύουμε ότι στην εποχή που η γνώση έχει προχωρήσει σε βαθμό που μόνο η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γνωρίζει, ο άνθρωπος πρέπει να εξειδικευτεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό και να συνεχίζει ατέρμονα να ενημερώνεται. 

Ο τεχνολόγος γνωρίζει την εκτέλεση της μεθόδου και η εμπειρία του μας γλυτώνει από λάθη που τα βιβλία δεν γράφουν. Ο βιολόγος ελέγχει και τροποποιεί τα πρωτόκολλα με βάση τα δεδομένα του τεχνολόγου και τα «τρέχει» στο μηχάνημα. Ο ιατρός συσχετίζει την πληροφορία που λαμβάνει από το κάθε μηχάνημα με τις κλινικές πληροφορίες, την διεθνή βιβλιογραφία και τις τρέχουσες οδηγίες των επιστημονικών εταιρειών, αλλά η εμπειρία του, η «διαίσθησή» του, χρειάζονται όταν το αποτέλεσμα δεν εμπίπτει σε καμία από τις καθορισμένες περιπτώσεις. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού μας φέρνει αντιμέτωπους με πολλές τέτοιες περιπτώσεις. 

Μία εξειδικευμένη περίπτωση π.χ με ειδικό ανοσοφαινότυπο, θα μας οδηγήσει να προτείνουμε στον κλινικό ιατρό να προχωρήσει σε μία συγκεκριμένη κυτταρογενετική (FISH) ή μοριακή εξέταση για να επιβεβαιώσει την διάγνωση. Και εκεί είναι που η συνεργασία των τριών τμημάτων μας υπό την αιγίδα την δική μου και του εργαστηριακού Αιματολόγου μας θα απλουστεύσει και θα επιταχύνει την διαδικασία για τον ασθενή. Ο χρόνος είναι σπουδαίο μέγεθος για τον καρκίνο, αφού εξασφαλίσουμε την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

Παράλληλα η ανθρωποκεντρική μας φιλοσοφία, μας οδηγεί στο να αντιμετωπίζουμε κάθε δείγμα με την μέγιστη προσήλωση. Μπορεί αυτό να αποτελεί υποχρέωση κάθε ιατρού και μέρος του όρκου που έχουμε δώσει, αλλά οφείλουμε να το επισημάνουμε, για να κατανοήσει κάθε εξεταζόμενος ότι για εμάς δεν είναι απλά ένα ακόμα “περιστατικό”.

Τελικά πόσο συχνοί είναι οι Αιματολογικοί καρκίνοι και πόσο απαραίτητη είναι η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωσή τους;

Οι Αιματολογικοί καρκίνοι αντιπροσωπεύουν το 7-10% όλων των καρκίνων στην Ελλάδα. Μπορεί να μοιάζει ένα μικρό ποσοστό συγκριτικά με άλλους όπως ο καρκίνος του πνεύμονα ή του μαστού, αλλά σίγουρα είναι σημαντικό, και αυτό που τους καθιστά ιδιαίτερα κρίσιμους στα μάτια του κόσμου είναι η πολυπλοκότητά τους, ότι το αίμα κυκλοφορεί σε όλο μας το σώμα, ότι υπάρχει η αίσθηση ότι δεν μπορείς κάπως «εύκολα» να τους αφαιρέσεις.. 

Είναι μία δύσκολη ιατρική ειδικότητα και για αυτούς που ασχολούνται με το κλινικό κομμάτι που είναι και το μεγαλύτερο, αλλά και για εμάς που έχουμε σημαντικό μερίδιο στην ευθύνη της διάγνωσης. Χρησιμοποιούμε state of the art εξοπλισμό και ακολουθούμε τις τελευταίες οδηγίες των επιστημονικών εταιρειών και του ΠΟΥ, ενώ όλα αυτά τα πιστοποιούμε με το ISO 9001 αλλά και το εξειδικευμένο 15189. 

Θεωρούμε εξέχουσας σημασίας την παροχή υπηρεσιών που συμμορφώνονται πλήρως με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των αυστηρών κανόνων ISO,  για να γνωρίζει ο κλινικός ιατρός και ο ασθενής που μας εμπιστεύεται στην δύσκολη στιγμή του, ότι θα του παρέχουμε υπηρεσίες αντίστοιχες αυτών που επωφελούνται οι ασθενείς στην Βόρεια Ευρώπη και την Αμερική. Αν μετά από την θεραπεία υπάρχει 1 παθολογικό κύτταρο στα 100000 ή στο 1000000 (ανάλογα την μέθοδο), οφείλουμε να το βρούμε, γιατί αυτό μπορεί να αλλάξει πολλά στην μετέπειτα ζωή ενός ανθρώπου.  

Εκτός της Αιματολογίας, που αλλού έχουν εφαρμογή τα διαγνωστικά πρωτόκολλα που εφαρμόζετε;

Η Νευρολογία είναι μία ειδικότητα που η κυτταρομετρία ροής έχει αρχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, αφού π.χ όλο και περισσότεροι ασθενείς με Σκλήρυνση κατά Πλάκας λαμβάνουν τις νέες θεραπείες με ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες (π.χ Μονοκλωνικά αντισώματα).

 Η δράση των παραγόντων αυτών, αλλά και η σχετική ανοσοκαταστολή που προκαλούν, παρακολουθούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με ένα εξειδικευμένο πρωτόκολλο που εφαρμόζουμε στο εργαστήριό μας. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα εφαρμόσουμε και άλλα εξειδικευμένα πρωτόκολλα και με μοριακές μεθόδους που θα δίνουν ακόμα περισσότερες και ειδικές πληροφορίες. Η ηλικία αυτών των ασθενών και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μας έχουν ευαισθητοποιήσει. Όταν έρχεται ασθενής περιπατητικός χωρίς εμφανή προβλήματα που προ έτους δυσκολευόταν να περπατήσει, η χαρά μας είναι μεγάλη, ακόμα και αν εμείς έχουμε βάλει μόνο ένα μικρό λιθαράκι.

Η Γυναικολογία και οι Καθ’ έξιν Αποβολές είναι ένα πεδίο που είναι γνωστή η συμβολή και των τριών τμημάτων μας: Οι Καρυοτυπικές Ανωμαλίες, η Θρομβοφιλία (με την ανίχνευση γενετικών μεταλλάξεων) και ο ρόλος των ΝΚ και των Ρυθμιστικών Τ λεμφοκυττάρων (ανοσοφαινοτυπικά) μελετώνται στην πλειονότητα των ζευγαριών που αντιμετωπίζουν αυτό το ψυχοφθόρο και όλο και συχνότερο πρόβλημα στις μέρες μας. Για καλή τύχη όλων μας, με την βοήθεια και των αποτελεσμάτων μας, αλλά κυρίως των νέων θεραπευτικών μεθόδων της γυναικολογίας, υπάρχουν λύσεις σχεδόν σε κάθε περίπτωση.

Ο κατάλογος εφαρμογών είναι μεγάλος και σκοπεύουμε να τον εμπλουτίζουμε με ότι νεότερο εμφανίζεται στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα, αλλά προσπαθώντας και εμείς οι ίδιοι με την ενεργό συμμετοχή μας σε καινοτόμα πολυκεντρικά ερευνητικά πρωτόκολλα.   

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο αναγνώστης από αυτή τη συνέντευξη;

Πριν από 9 χρόνια, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μια προσπάθεια σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους, όταν πολλοί συνάδελφοί μας έφευγαν για το εξωτερικό ή είχαν ήδη φύγει χωρίς πρόθεση να επιστρέψουν. Εμείς, όμως, είχαμε έναν φαινομενικά “τρελό” στόχο: να δημιουργήσουμε ένα διαγνωστικό κέντρο που θα προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες διάγνωσης, στα πρότυπα του εξωτερικού, ενσωματώνοντας κάθε νέα ιατρική εξέλιξη, έχοντας πάντα τον ασθενή στο επίκεντρο.

Η πορεία μας όλα αυτά τα χρόνια και η εμπιστοσύνη των ασθενών και των συναδέλφων μας δείχνουν ότι η επιλογή μας ήταν σωστή. Αυτή η στήριξη είναι που μας δίνει την ώθηση να συνεχίσουμε με την ίδια αφοσίωση και πάθος.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τον ιστότοπο phenotypos.gr ή καλέστε στο 210-6716405.

Ακολουθήστε τον Φαινότυπο στο Facebook, στο Instagram & στο LinkedIn. 

Σχετικά με τον Φαινότυπο Στο διαγνωστικό κέντρο «Φαινότυπος» προσφέρονται διαγνωστικές υπηρεσίες προσέγγισης ασθενών με αιματολογικές παθήσεις, συνδυάζοντας τον απόλυτη εξειδίκευση του εργαστηρίου στην κυτταρομετρία ροής (Ανοσοφαινότυπο), την Μοριακή Αιματολογία και την Κυτταρογενετική (Καρυότυπος και FISH). Η συνεργασία των επιστημόνων και των 3 τμημάτων, βελτιστοποιεί το διαγνωστικό αποτέλεσμα για τον θεράποντα ιατρό.