Στα προβλήματα στην διαδικασία ασύλου, τον υπερπληθυσμό στο κέντρο κράτησης της «ΒΙΑΛ» στο Χαλκειό Χίου, αλλά και στις επιστροφές στη Τουρκία αριθμού νέο-εισερχομένων αναφέρεται το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) σε ανακοίνωση που εξέδωσε μετά την επίσκεψη κλιμακίου του οργανισμού κατά το διάστημα 30-31/03/2016, καθώς και αναφορών που δέχεται τηλεφωνικά από άτομα που κρατούνται στο εν λόγω κέντρο κράτησης, ζητώντας την παρέμβαση των αρμοδίων αρχών διεθνούς προστασίας και λοιπών εμπλεκομένων φορέων της Πολιτείας.

Σύμφωνα με το ΕΣΠ, στο εν λόγω κέντρο κράτησης κατά το χρόνο της επίσκεψής του κρατούνταν υπό ιδιαιτέρως άσχημες συνθήκες περί τα 1.500 άτομα, συμπεριλαμβανομένων και προσφύγων, ιδίως από Συρία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες των Αρχών, η χωρητικότητα του κέντρου ανέρχεται στα 1.100 άτομα. Σε κανέναν εκ των κρατουμένων δεν είχε επιδοθεί απόφαση κράτησης, ούτε είχε παρασχεθεί σαφής ενημέρωση για τους λόγους στέρησης της ελευθερίας του και τα δικαιώματά του.

Μεγάλος αριθμός ατόμων, μεταξύ των οποίων και άτομα μέλη της οικογένειας των οποίων βρίσκονται σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ και επιθυμούν να επανενωθούν μαζί τους, ανέφεραν την αδυναμία των Αρχών να καταγράψουν τη βούλησή τους να υποβάλουν αίτημα άσυλου. Αναφέρεται δε ότι το αρμόδιο αυτοτελές κλιμάκιο της Υπηρεσίας Ασύλου που λειτουργεί εντός του κέντρου, απαρτίζεται από μόλις τρεις καταγραφείς και ένα χειριστή, ο οποίος μάλιστα εκτελεί και χρέη συντονιστή. Ως εκ τούτου, καθίσταται ανθρωπίνως αδύνατο να ανταποκριθεί στις υπάρχουσες ανάγκες, ώστε να διασφαλιστεί η άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου σε όλους όσοι επιθυμούν να αιτηθούν διεθνή προστασία, επισημαίνει το ΕΣΠ.

Δεδομένων των ανωτέρω και με αφορμή την επιβεβαίωση της εκπροσώπου Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναρξη, ήδη από τη Δευτέρα 4 Απριλίου 2016, των επανεισδοχών από την Ελλάδα στην Τουρκία, σε εφαρμογή της από 19 Μαρτίου 2016 Συμφωνίας μεταξύ ΕΕ- Τουρκίας, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες εκφράζει την ιδιαίτερη ανησυχία ως προς την επαρκή ενημέρωση των νεοεισερχομένων και την ουσιαστική δυνατότητα πρόσβασής τους στη διαδικασία ασύλου στην Ελλάδα. Επίσης, υπογραμμίζει ότι «τυχόν επανεισδοχή προσώπων στην Τουρκία χωρίς προηγουμένως να τους έχει δοθεί η πραγματική και ουσιαστική δυνατότητα πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και, συνακολούθως, χωρίς να έχει εξεταστεί το αίτημά τους στο πλαίσιο μιας δίκαιης και αποτελεσματικής διαδικασίας, θα συνιστά κατάφωρη παραβίαση του εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς».