Τα Εξάρχεια δεν είναι πλέον «στέκι» των ΜΑΤ

Δευτέρα, νωρίς το απόγευμα, διασχίζοντας την πολυσύχναστη Χαριλάου Τρικούπη αισθάνεσαι το αστικό τοπίο να διαφοροποιείται από κάτι απροσδιόριστο. Αρχικά περνώντας έξω από τα γραφεία του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος παρατηρείς την απουσία. Συνεχίζοντας την πορεία σου προς την Ιπποκράτους η εικόνα συνεχίζει να μοιάζει διαφορετική. Κατεβαίνοντας μέχρι και την πλατεία, διασχίζοντας στενά και κεντρικούς δρόμους, παρατηρείς πως η αστυνόμευση της περιοχής των Εξαρχείων δεν συχνάζει στις μέχρι χθες συνήθεις πιάτσες της περιοχής.

Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου

Ήταν σε πρωινή ενημερωτική εκπομπή όταν ο κ. Γιάννης Πανούσης, ο αναπληρωτής υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, είχε ανακοινώσει πως το ειδικό θέμα που φέρει το όνομα «Εξάρχεια» θα πρέπει να αντιμετωπιστεί έτσι ώστε να πάψει να θεωρείται γκέτο. «Δεν μπορεί να αισθάνεται κανένας ότι κάθε 100 μέτρα υπάρχει μια κλούβα χωρίς λόγο και ότι υπάρχουν γκέτο μέσα στην Αθήνα. Το να έχεις μόνιμες κλούβες είναι σαν να πιστεύεις ότι όλοι οι κάτοικοι της περιοχής είναι εν δυνάμει επικίνδυνοι. Αυτό δεν σημαίνει πως όταν κριθεί αναγκαίο δεν θα επέμβουν» ήταν τα λόγια που μεταφράστηκαν ως «νύξη» για την απομάκρυνση των ανδρών των ΜΑΤ, μαζί με τις σταθμευμένες κλούβες και των μοτοσικλετιστών της ομάδας Δέλτα με τους ασυρμάτους και τις ασπίδες ανά χείρας. Σήμερα μερικές εβδομάδες μετά το νέο «δόγμα» της ΕΛΑΣ έχει εν μέρει εφαρμοστεί, προκρίνοντας την «απελευθέρωση» της περιοχής από τους άνδρες με τα πράσινα. Το οδοιπορικό του newsbeast.gr κατέγραψε τις εικόνες της περιοχής χωρίς τον στενό αστυνομικό κλοιό και συνομίλησε με κατοίκους, καταστηματάρχες, συλλογικότητες και μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου των Εξαρχείων για το πως αντιλαμβάνονται αυτή τη «νέα εποχή», αν πράγματι έχει έρθει.

Αν και η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία αντιμετωπίστηκε από μέλη συλλογικοτήτων της περιοχής με ποικίλους τρόπους, άλλοι χάρηκαν, άλλοι παρέμειναν αμήχανοι, κι άλλοι συνέχισαν να ασκούν σκληρή κριτική προς την νέα μορφή εξουσίας – ήδη αφίσες κατά της νέας κυβέρνησης έχουν τοιχοκολληθεί σε στενά και στέκια με τα χαρακτηριστικά λόγια «Πηγαίνεις για ύπνο με πρώτο κόμμα αριστερά και ξυπνάς με ακροδεξιούς στα υπουργεία»  – η απουσία αστυνομικών από την περιοχή καταγράφει μέχρι στιγμής στην πλειονότητά της θετικές ή ουδέτερες αντιδράσεις. Άλλωστε όπως χαριτολογώντας σημειώνει ο κ. Θανάσης, καταστηματάρχης ψιλικατζίδικου της περιοχής «η μόνη ένταση που μέχρι στιγμής σημειώνεται από την έλλειψη αστυνόμευση είναι πως μειώθηκε η πελατεία η δική μου και των ταχυφαγείων».

Καθώς κατευθυνόμαστε προς την Ιπποκράτους, χωρίς να συναντήσουμε καμία κλούβα, συνομιλούμε με τον κ. Σοφοκλής Μανωλόπουλο, ο οποίος διατηρεί αρχιτεκτονικό γραφείο στην περιοχή των Εξαρχείων εδώ και 40 χρόνια. Ξεκίνησε από την Σοφοκλέους μετά μεταφέρθηκε στην Τρικούπη, έπειτα στην Μπενάκη για να καταλήξει στην Ιπποκράτους. Μάλιστα παλαιότερα όπως αναφέρει είχε πέσει θύμα ξυλοδαρμού καθώς επέστρεφε από την τράπεζα στο γραφείο του. «Η μεγάλη έξαρση επικινδυνότητας στην περιοχή ήταν την δεκαετία του ’80. Τότε ήταν ζόρικα τα πράγματα. Βέβαια εμένα με χτύπησαν το 2013, καθώς πήγαινα στο γραφείο μου, στην είσοδο της πολυκατοικίας. Αυτός που με χτύπησε όμως δεν είχε καμία σχέση με όσους εμπλέκονται στα “επεισόδια”. Και ακόμα και τότε με τόση αστυνόμευση και κλούβες, τα ματ και οι αστυνομικοί δεν έκαναν κάτι. Όταν πήγα στο τμήμα μάλιστα η απάντηση ήταν “αφού έζησες άσε το”. Η αστυνομία τις τελευταίες 15 μέρες έχει έρθει καμιά δυο φορές για μερικές ώρες μόνο». Σύμφωνα με τον κ. Μανωλόπουλο η νέα εικόνα δεν διαφοροποιείται ιδιαίτερα, ίσως όμως δίνει λιγότερες αφορμές για συμπλοκές. «Η αστυνόμευση όπως την είχαμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, δεν προσέφερε κάτι. Τουναντίον όπως υπογράμμιζαν “οι μεν” προκαλούσε κιόλας».

Η κ Δασκαλοπούλου κάτοικος της περιοχής στην οδό Νοταρά , ετών 72, αναφέρει πως δεν μπορεί να προβλέψει αν το αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο ή χειρότερο, η ίδια πάντως θα προτιμούσε να έβλεπε τους αστυνομικούς στο δρόμο.
Αντίθετη άποψη έχει ο κ. Γιώργος, υπάλληλος κρεοπωλείου στην οδό Αραχώβης. «Λιγότερα Ματ λιγότερες φασαρίες. Το μόνο που προσέφεραν ήταν να μας κόβουν τους πελάτες αφού δεν επέτρεπαν την ολιγόλεπτη στάθμευση σε διάφορα σημεία. Όπως και να’ χει δεν έχουμε χούντα ή πόλεμο για να είναι αραγμένες οι κλούβες στο δρόμο επί μονίμου βάσεως. Είναι 15 μέρες που έχουν φύγει, όχι εντελώς βέβαια, ακόμα και στην Ακαδημίας τις είδα μια μέρα ξανά, αν και τις τελευταίες μέρες παρατήρησα πως δεν είναι εκεί. Εγώ νομίζω πως τώρα πια δεν θα παρακολουθούμε επεισόδια και ξύλο μπροστά στις βιτρίνες μας».

Βελτιωμένη παρουσιάζεται η εικόνα και για τον κ. Φώτη καταστηματάρχη της περιοχής. «Είναι πολύ καλύτερο. Αναλογίσου πως στην περιοχή δεν είχαμε πρόβλημα εγκληματικότητας, άλλωστε η αστυνόμευση πάντα υπάρχει. Αυτό το πράγμα όμως αγρίευε τον κόσμο. Όταν βλέπεις κλούβα από εδώ ΜΑΤ από εκεί και μάλιστα χωρίς να συντρέχει λόγος ή να υπάρχει υποψία διαδηλώσεων ταράζεσαι. Αν παρατηρούσες τις γυναίκες όταν ήταν σταθμευμένες θα διαπίστωνες πως οι περισσότερες άλλαζαν πεζοδρόμιο για να περάσουν. Όταν περνάς ανάμεσα από 30-40 αρσενικά θα ακούσεις και κάτι»…

Από την μέρα της αποχώρησής τους ένα μόνο περιστατικό εμπρησμού το οποίο ακολούθησαν προσαγωγές και συλλήψεις έχει μόνο καταγραφεί στην περιοχή. Εξαιτίας αυτού βέβαια η αντίδραση τόσο της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του αντιεξουσιαστικού χώρου ήταν έντονη.

Ήταν το βράδυ της Παρασκευής 6 Φεβρουαρίου, όταν μετά από τροχαίο ατύχημα, σε περιπολικό της Τροχαίας που κατέφθασε στην περιοχή έγινε επίθεση από πέντε περίπου άτομα. Το πυρπόλησαν, χτύπησαν τους δύο αστυνομικούς, ενώ από τη φωτιά κάηκε και παρακείμενο Ι.Χ. πολίτη. Η επέμβαση μονάδων ΔΕΛΤΑ και ΜΑΤ στην ευρύτερη περιοχή της πλατείας Εξαρχείων ήταν άμεση, ρίχθηκαν φωτοβολίδες κρότου λάμψης και δακρυγόνα στο Κατειλημμένο Κοινωνικό Κέντρο Κ*ΒΟΞ , ενώ σημειώθηκαν και 17 προσαγωγές από τις οποίες 8 μετατράπηκαν σε συλλήψεις.

Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή της έκανε λόγο «για ανάγκη απομόνωσης τέτοιων αντικοινωνικών συμπεριφορών που ακολουθούνται από ορισμένους, υιοθετώντας χουλιγκάνικες πρακτικές απέναντι σε κατοίκους και μέλη συλλογικοτήτων της περιοχής» ενώ συνέχιζε διευκρινίζοντας πως «όσοι ανησυχούν μήπως δεν έχουν ρόλο σε μια νέα περίοδο που οι δυνάμεις καταστολής θα έχουν απομακρυνθεί εντελώς από τα Εξάρχεια, πρέπει να γνωρίζουν πως δεν πρόκειται να ανακόψουν την κοινωνική δυναμική που αναπτύσσεται ούτε την υλοποίηση του αιτήματος να σταματήσει η ιστορική γειτονιά της Αθήνας να αποτελεί γκέτο».

Από την άλλη η απάντηση του αντιεξουσιαστικού χώρου με ανάρτηση στο διαδικτυακό τους ιστότοπο επεσήμανε πως «η κυκλοφορία στους δρόμους θα μπορούσε να ρυθμίζεται από τους ίδιους τους πολίτες . […] Η επίθεση στο περιπολικό απ’ τους συντρόφους ήταν απολύτως νόμιμη απ’ σκοπιά του τσακίσματος της εξουσίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης. Ήταν μία συμβολική απόπειρα επανοικειοποίησης του τμήματος εκείνου των ανθρωπίνων σχέσεων, διάνοιας και πρακτικών που έχει υφαρπαγεί απ’ το κράτος και στρέφεται εναντίων των ανθρώπων. Αλλά που να το καταλάβουν αυτό οι αριστεροί θιασώτες μίας φαντασιακής εξουσίας με… ανθρώπινο πρόσωπο».

Συνομιλώντας με τον Πάνο, μέλος του αντιεξουσιαστικού χώρου, η απάντηση που λαμβάνουμε είναι διαφορετική από την αναμενόμενη και εξακολουθεί να κάνει λόγο για ωραιοποιημένη εικόνα όταν αναφέρουμε την απουσία των αστυνομικών δυνάμεων της περιοχής σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «οι χειροκροτητές της κυβέρνησης που αντιλαμβάνονται διαφορά είναι τουλάχιστον αστείοι».

«Σε μια…φυσιολογική μέρα ( δίχως πορεία η επεισόδια, δηλαδή) στα Εξάρχεια ουδέποτε υπήρχε αστυνομία ανά 100 μετρά. Υπήρχαν σε συγκεκριμένα σημεία- περάσματα- πιθανούς στόχους. Στα Α/Τ στη Καλλίδρομου, οπού συνεχίζουν να υπάρχουν, στη Μπουμπουλίνας (υπ. Πολιτισμού) όπου συνεχίζουν να υπάρχουν και αλλού. Υπήρχαν και στην Ακαδημίας, συνήθως στο ύψος τη Ζωοδόχου Πηγής, όπου όντως πλέον δεν υπάρχουν. Αυτό που επίσης υπήρχε και πλέον δεν υπάρχει είναι τα σουλάτσα και οι βόλτες που έκαναν οι ομάδες ΔΙΑΣ και ΔΕΛΤΑ ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Άρα όπως καταλαβαίνεις η όλη κουβέντα περί αστυνόμευσης στα Εξάρχεια είναι και λίγο μύθος με την έννοια ότι όπως αποδείχτηκε μόλις πρόσφατα (με το κάψιμο ενός περιπολικού) αν γίνει το παραμικρό βίαιο επεισόδιο η περιοχή σε χρόνο μηδέν, γεμίζει αστυνομικού, και μάλιστα με ταχύτητα που δεν συναντάς οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα».

Ο αντίλογος έρχεται από στελέχη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη τα οποία παρακολουθώντας τις αντιπαραθέσεις σημειώνουν πως η μειωμένη αστυνόμευση δεν αρκεί για την βελτίωση της εικόνας της περιοχής.
«Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει διάθεση από μεριάς κατοίκων και θαμώνων για να εξομαλυνθεί η εικόνα της περιοχής και να διαφυλαχθεί η κοινωνική ειρήνη».

Το σίγουρο είναι πως η απουσία ή έστω μείωση αντιμετωπίζεται στο σύνολό της θετικά από τους κατοίκους της περιοχής, προσφέροντας όπως αναφέρουν ανανέωση και αλλαγή, την ίδια ώρα που από μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου και συλλογικότητες εκφράζεται μια επιφυλακτικότητα. Σίγουρα όμως οι πλειονότητα ελπίζει ή ακόμα και εύχεται, όπως μας λέει ο κ. Φώτης, να μην υπάρξει κανείς που θα αναφωνήσει στο τέλος τον στίχο του Καβάφη «και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσης» …