Λίγα χιλιόμετρα από τη Βεργίνα, μια περιοχή που σφύζει από ζωή καθώς πλήθη τουριστών την επισκέπτονται για να δουν από κοντά τους τάφους των Μακεδόνων βασιλέων, ένα δράμα και μια οδυνηρή ιστορία για την πόλη της Βέροιας, στάθηκε η αφορμή ώστε να ξεκινήσει από την ίδια την κοινωνία μια σπουδαία δράση υποστήριξης παιδιών, παραμελημένων στο οικογενειακό τους περιβάλλον…
Η υπόθεση του Άλεξ που αποκάλυψε στο πανελλήνιο μια ακραία περίπτωση παραβατικότητας παιδιών που ζούσαν σε συνθήκες οικογενειακού, κοινωνικού και σχολικού αποκλεισμού, ήταν ο λόγος για την έναρξη μιας μεγάλης προσπάθειας χάρη στην οποία σήμερα ζουν ήρεμα στις περιοχές της Βέροιας και της Βεργίνας δύο πολυπληθείς οικογένειες διαφορετικές από τις συνηθισμένες. Στο «σπίτι της Βέροιας» όπως ονομάζεται, φιλοξενούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας 17 παιδιά ηλικίας 6 έως 18 ετών σε συνθήκες οικογενειακής θαλπωρής ενώ στο «σπίτι της Βεργίνας» διαμένουν περίπου είκοσι παιδιά μαζί με μια «μητέρα», δύο «θείες» και το απαραίτητο προσωπικό…
Όλα βρέθηκαν εκεί για κάποιο λόγο καθώς τα παιδιά του «σπιτιού της Βέροιας» προέρχονται από οικογένειες που δυσλειτουργούν ή είναι διαλυμένες. Τα παιδιά αυτά έχουν βιώσει ή βιώνουν ακόμη την παραμέληση, την ψυχολογική και σωματική βία, την περιθωριοποίηση και την απόρριψη, τόσο μέσα στο σπίτι όσο και μέσα στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά του «σπιτιού της Βεργίνας» έχουν βρεθεί εκεί αφού αντιμετώπισαν κάποια ανάγκη ή κίνδυνο καθώς έπρεπε να απομακρυνθούν από το οικογενειακό τους περιβάλλον ή έμειναν ορφανά.
«Πρόκειται για ενέργειες που έχουν γίνει από την “Πρωτοβουλία για το Παιδί”, έναν Σύλλογο που ιδρύθηκε στη Βέροια το 2008 καθώς η τοπική κοινωνία συγκλονίστηκε από την υπόθεση του Άλεξ» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος, πρόεδρος του Δ.Σ. της Πρωτοβουλίας. Ο ίδιος αναφέρει ότι τα γεγονότα της γνωστής ιστορίας αφορούσαν παιδιά που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας, παραμέλησης και απόρριψης με αποτέλεσμα να πάρουν μια προδιαγεγραμμένη πορεία η οποία οδηγεί στην παραβατικότητα. «Η πόλη έζησε τα γεγονότα με οδυνηρό τρόπο και έτσι αποφασίσαμε να αναλάβουμε δράση ώστε να μην έχουν την ίδια τύχη παιδιά που ζουν την παραμέληση, την κακοποίηση, την απόρριψη και την εγκατάλειψη», προσθέτει.
Η προσπάθεια με τα χρόνια ενισχύθηκε και σήμερα δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο αυτό 360 μέλη και περίπου διακόσιοι εθελοντές. Η μέρα των παιδιών του «σπιτιού της Βέροιας» ξεκινά με την παρακολούθηση των μαθημάτων στο σχολείο. Μόλις σχολάσουν πηγαίνουν κατευθείαν στο «σπίτι» όπου τρώνε όλα μαζί με την κοινωνική λειτουργό, τους παιδαγωγούς, την ψυχολόγο και τη γραμματέα. Στη συνέχεια ετοιμάζουν τα μαθήματά τους με τη βοήθεια εθελοντών, εκπαιδευτικών και παιδαγωγών. «Στον τομέα της σχολικής προετοιμασίας δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς τα παιδιά αυτά χρειάζονται πολλή στήριξη και έχουν πολλά κενά στην επίδοσή τους. Ωστόσο η επαρκής προετοιμασία αυξάνει κατά πολύ την αυτοπεποίθησή τους στο σχολικό περιβάλλον και επηρεάζει θετικά την παρουσία τους στη σχολική τάξη», διευκρινίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κοινωνική λειτουργός Θεοδώρα Νιώπα.
Το ίδιο θετικά λειτουργεί και η δυνατότητα των παιδιών να συνομιλήσουν μεταξύ τους και με τους ειδικούς στο πλαίσιο των ομάδων που λειτουργούν αργότερα το απόγευμα. «Εκεί συζητάμε τα προβλήματα που μπορεί να έχουν κατά τη διάρκεια της ημέρας στο σχολείο, ή στο σπίτι. Οι συζητήσεις αυτές βοηθούν πολύ τα παιδιά να εκφραστούν αλλά και τους ειδικούς να εντοπίσουν τυχόν προβλήματα» προσθέτει.
Επιπλέον τα παιδιά του σπιτιού της Βέροιας έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες κοινωνικής λειτουργού, συμβουλευτικής, δημιουργικής απασχόλησης, νομικής υποστήριξης των οικογένειών τους, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, λογοθεραπείας και φυσιοθεραπείας. Στον ελεύθερό τους χρόνο παρακολουθούν δραστηριότητες εκτός «σπιτιού» (χορός, μουσική, αθλητισμός κ.α.) ενώ συμμετέχουν σε διάφορες ψυχαγωγικές δράσεις. Σε ό,τι αφορά τα παιδιά του «σπιτιού της Βεργίνας», πέραν όλων των παραπάνω, διατηρείται η επαφή με τις οικογένειές τους ενώ πραγματοποιούνται προγραμματισμένες επισκέψεις.
«Το ζητούμενο για μας είναι η πρόληψη ώστε τα παιδιά που υφίστανται παραμέληση να μην οδηγηθούν στην παραβατικότητα. Θέλουμε η κλειστή φιλοξενία, η οποία παρέχεται στο “σπίτι της Βεργίνας” να είναι πάντα η τελευταία λύση», σχολιάζει ο κ. Σιδηρόπουλος. Ερωτηθείς για τον αριθμό των περιστατικών, σημειώνει ότι αυτός έχει αυξηθεί κατά πολύ λόγω της οικονομικής κρίσης. «Υπάρχει μεγάλη πίεση να δεχτούμε νέα περιστατικά ωστόσο οι περιορισμένες δυνατότητες φιλοξενίας μας οδηγούν αφενός στην κατεύθυνση της διεύρυνσης των δυνατοτήτων φιλοξενίας των σπιτιών αλλά και στην παροχή περιφερειακών υποστηρικτικών δράσεων σε πολλές οικογένειες μέσω της κοινωνικής και ψυχολογικής υποστήριξης και της παροχής υλικής φροντίδας», προσθέτει.
Για το πώς φτάνουν τα παιδιά αυτά στα σπίτια της Βέροιας και Βεργίνας η κ. Νιώπα γνωστοποιεί ότι καθημερινά λειτουργεί σε 24ωρη βάση Κέντρο Αναφοράς που δέχεται κλήσεις για βοήθεια από παιδιά, εφήβους και γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας, αποκλίνουσας συμπεριφοράς, δυσκολίας σχέσεων, ένδειας κ.α. Στους ανθρώπους αυτούς παρέχεται άμεση βοήθεια με τη συνεργασία των ειδικών (υπηρεσίες κοινωνικής λειτουργού και ψυχολόγου, νομική υποστήριξη, υλική βοήθεια κ.α.). Επιπλέον γίνονται δεκτές σε όλο το εικοσιτετράωρο καταγγελίες για περιστατικά παραμέλησης, εγκατάλειψης ή και κακοποίησης παιδιών με άμεση και συνήθως αποτελεσματική αντίδραση.
Κάθε χρόνο το Κέντρο Αναφοράς δέχεται 260 αιτήματα για βοήθεια ενώ όπως διαπιστώνουν οι ειδικοί, τα παιδιά προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες και η ζωή τους επηρεάζεται αρνητικά από προβλήματα των γονέων όπως οι εξαρτήσεις από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. «Λαμβάνουμε αιτήματα και καταγγελίες είτε από συγγενείς, είτε από γείτονες, είτε από γονείς που κακοποιούνται από τους συζύγους τους», σχολιάζει και τονίζει ότι επιδίωξη των υπευθύνων της Πρωτοβουλίας είναι να μην φεύγει κανείς χωρίς να του έχει παρασχεθεί κάποιο είδος βοήθειας…
Όλα τα παραπάνω βέβαια, συνεπάγονται και αρκετά έξοδα τα οποία καλύπτονται από τις συνδρομές των μελών, τις δωρεές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τα έσοδα εκδηλώσεων και μια μικρή επιχορήγηση από το κράτος που ελέγχει τη λειτουργία του Συλλόγου. Κυρίαρχος είναι και ο ρόλος των εθελοντών που απασχολούνται σε ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων από τη μαγειρική, τη μαθησιακή υποστήριξη, τη δημιουργική απασχόληση και τη συνοδεία των παιδιών μέχρι τις ιατρικές και οδοντιατρικές υπηρεσίες και τη βοήθεια στην οργάνωση εκδηλώσεων και δράσεων.
Για τις ημέρες του Πάσχα η «Πρωτοβουλία για το Παιδί» διοργανώνει μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με το Σωματείο «Οι φίλοι του μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης». Η εκδήλωση θα γίνει την Κυριακή των Βαΐων στο χώρο Τεχνών της Βέροιας και τα έσοδα της εκδήλωσης θα διατεθούν για τα έξοδα λειτουργίας των Σπιτιών της Πρωτοβουλίας.