Σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και το Ίδρυμα Γεώργιου Ζογγολόπουλου, το Ίδρυμα Ωνάση δίνει ζωή σε ένα έργο-σύμβολο της Αθήνας, το «Πεντάκυκλο» του διεθνώς αναγνωρισμένου γλύπτη Γεώργιου Ζογγολόπουλου, επαναφέροντάς το σε πλήρη λειτουργία, σύμφωνα με το όραμα του δημιουργού του.
Ένα έργο ζωντανό όσο και ζωογόνο στην ανανεωμένη πλατεία Ομονοίας, όπου η αδιάκοπη ροή του νερού δίνει ζωή στους πέντε μεταλλικούς κύκλους που το αποτελούν, αντανακλώντας τον ρυθμό της πλατείας όπου χτυπά η καρδιά της πόλης. Το υδροκινητικό γλυπτό αποκαταστάθηκε με την αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση και βρίσκεται μετά από πολλά χρόνια σε πλήρη λειτουργία, από την Πέμπτη 14 Μαΐου 2020.
Το έργο «Πεντάκυκλο» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2001 -τελευταία φορά που ο γλύπτης, σε ηλικία 100 ετών τότε, πήρε μέρος στη φημισμένη Μπιενάλε- και κατόπιν τοποθετήθηκε στην πλατεία Ομονοίας. Η υδροκινητική εγκατάσταση του Γεώργιου Ζογγολόπουλου έχει ύψος 15 μέτρα και είναι κατασκευασμένη από ανοξείδωτο χάλυβα. Πρόκειται για μια σταυροειδή κατασκευή με πέντε κύκλους, οι οποίοι κινούνται με τη βοήθεια του νερού.
Η πρόθεση του καλλιτέχνη ήταν να βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, με την αδιάκοπη ροή νερού. Την κίνηση αυτή οραματίστηκε ο Ζογγολόπουλος, λέγοντας ότι «το νερό λειτουργεί σαν το αίμα του γλυπτού».
Το έργο λειτούργησε για ελάχιστο χρόνο έτσι όπως το συνέλαβε ο καλλιτέχνης, αφενός εξαιτίας πρακτικών δυσκολιών και, αφετέρου, λόγω των συνεχών εργασιών στην πλατεία Ομονοίας. Τώρα, το έργο ζωντανεύει ξανά, μετά από εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης, και παραδίδεται στους πολίτες της Αθήνας, αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία της δημόσιας τέχνης στην καθημερινή ζωή της πόλης.
Όπως αναφέρει ο Άγγελος Μωρέτης, αρχιτέκτων και γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Γεώργιου Ζογγολόπουλου: «Το έργο του Ζογγολόπουλου, του κατεξοχήν εκφραστή της γλυπτικής στον δημόσιο χώρο, μας βοηθάει να αναλογιστούμε και να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο μας ως ενεργοί πολίτες, και τη σχέση μας με τον όρο “δημόσιος” στον πολιτισμό και την καθημερινότητά μας».
Η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, επισημαίνει: «Η πλατεία Ομονοίας δεν ενώνει μόνο ορισμένους από τους πιο κεντρικούς δρόμους της πόλης. Ενώνει και νοηματικά το παρελθόν με το μέλλον της, είναι ένας παραδοσιακός τόπος συνάντησης, ένα εμβληματικό σημείο στο χαμηλό υπογάστριο της Αθήνας. Το έργο του Γ. Ζογγολόπουλου, ενός καλλιτέχνη που μεγάλωσε σε αυτή την πλατεία, είναι ένα ιδιαίτερο δημιούργημα το οποίο στηρίζεται στην αδιάλειπτη ροή, που μοιάζει σαν να συμπληρώνει τον ρυθμό του κέντρου της πόλης.
Στο Ίδρυμα Ωνάση πιστεύουμε στη δημοκρατικότητα της Τέχνης και στη διάχυσή της στον δημόσιο χώρο. Γι’ αυτό, όταν μιλάμε για πολιτισμό στον δημόσιο χώρο, σκεφτόμαστε μια πόλη που μας περιέχει όλους. Ένα έργο τέχνης πρέπει να ενεργοποιεί μια σχέση με τους πολίτες, το περιβάλλον, την τοποθεσία, το παρόν, το παρελθόν και, κυρίως, το μέλλον της πόλης. Εγκαινιάζουμε τη συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, με σκοπό να ενισχυθεί ο πολιτισμός στην καθημερινή εμπειρία της Αθήνας και να υπογραμμιστούν αξίες όπως η συνύπαρξη, η ενσωμάτωση, η αισθητική, η περιβαλλοντική ηθική και ο δημόσιος διάλογος. Στόχος μας είναι να μειωθεί το αίσθημα φόβου και απομόνωσης, να δημιουργηθεί αισθητική απόλαυση, αλλά και να αναδειχθούν τοπόσημα και φυσικά χαρακτηριστικά που μέχρι στιγμής χάνονταν μέσα στη βουή της πόλης».
