Τα προσφυγόπουλα που ζουν στη Μόρια της Λέσβου και οι ανησυχητικές ψυχικές διαταραχές που αντιμετωπίζουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις ψυχιάτρων και παιδοψυχολόγων, είναι το θέμα ρεπορτάζ που φιλοξενεί η γερμανική Zeit. «Όταν παιδιά προσφύγων φθάνουν στην Ευρώπη, στην πλειοψηφία τους είναι ακόμη υγιή. Γνωρίζουν τον πόλεμο και τη βία, αλλά για κάποια από αυτά η ιστορία της δυστυχίας ξεκινά εδώ, στο προσφυγικό κέντρο της Μόριας στη Λέσβο. Εδώ χτυπά η παράξενη ασθένεια», αναφέρει το ρεπορτάζ σημειώνοντας στη συνέχεια ότι η περίεργη αυτή ψυχολογική νόσος με τα «ανεξήγητα συμπτώματα» που εμφανίζονται σε εμφανώς υγιή παιδιά αποκαλείται «απάθεια».
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ «οι γιατροί αναγνωρίζουν τη συγκεκριμένη κλινική εικόνα όταν τα παιδιά γίνονται παθητικά σε τουλάχιστον τρεις από τους ακόλουθους τομείς: στην ομιλία, το φαγητό, την κινητικότητα, την κοινωνική ζωή, την φροντίδα του σώματός τους, την υγιεινή, την διάθεση για λήψη μέτρων περίθαλψης και ενθάρρυνσης. Η ασθένεια αυτή ξεκινά σταδιακά, στη χειρότερη περίπτωση εξελίσσεται σε καταθλιπτική απάθεια μέχρι σε κατατονία, σε μια κατάσταση ακαμψίας». Όπως επισημαίνει το άρθρο μέχρι σήμερα δεν υπάρχει μια κοινή περιγραφή και εξήγηση της ασθένειας, ενώ συνήθως προσδιορίζεται με πολλές ονομασίες.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, άλλοι παιδοψυχολόγοι από σκανδιναβικές χώρες, κάνουν λόγο επίσης και για το «σύνδρομο παραίτησης» που επίσης παρατηρείται σε πολλά παιδιά και στη Σουηδία αναγνωρίζεται πλέον ως «ψυχική ασθένεια». Στην περίπτωση αυτή βασικό χαρακτηριστικό σύμφωνα με τους ειδικούς είναι η «απώλεια της ελπίδας», ενώ σύμφωνα με τη Σουηδή παιδοψυχολόγο που μιλά στην Zeit «το σύνδρομο αυτό παρατηρήθηκε και στους κρατούμενους των στρατοπέδων συγκέντρωσης μετά τον B´ Παγκόσμιο Πόλεμο». Και στα παιδιά της Μόριας παρατηρείται απώλεια της ελπίδας.
«Στη Μόρια λείπουν τα βασικά, καθαρό νερό, τρόφιμα, τουαλέτες, ένα ζεστό κρεβάτι, ένα ήσυχο μέρος για παιχνίδι» παρατηρεί το ρεπορτάζ συμπληρώνοντας ότι «τα παιδιά είναι διαρκώς άρρωστα, καταγγέλλουν οι μητέρες της Μόριας». Όπως σημειώνει το ρεπορτάζ και αναμεταδίδει η Deutsche Welle, «στη Μόρια ζουν για την ώρα πάνω από 6000 παιδιά. Πολλά εξ αυτών για ενάμιση ή δύο χρόνια».
Λεζερί: Τα όπλα «έσχατο μέσο» για την Frontex
Συνέντευξη επίσης στην Ζeit παραχώρησε ο Φ. Λεζερί, επικεφαλής της Frontex. Σε ερώτηση της γερμανικής εφημερίδα σχετικά με το αν οι υπάλληλοι της Frontex δικαιούνται να φέρουν όπλα ο ίδιος απαντά: «Ορισμένοι από τους συνοριοφύλακές μας θα φέρουν όπλα, όπως και οι εθνικοί συνοριοφύλακες». Ο ίδιος αναφέρει επίσης ότι οι συνοριοφύλακες οφείλουν να αποτρέπουν όσους περνούν παράνομα τα σύνορα «διότι διαφορετικά δεν θα έχουμε πια σύνορα» και ότι αυτά είναι «ο πυρήνας της κυριαρχίας ενός κράτους». Σημειώνει ωστόσο ότι «η βία πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται με προσήκοντα τρόπο».
Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό, διερωτάται ο δημοσιογράφος και ο Φ. Λεζερί απαντά: «Η χρήση όπλων μπορεί να είναι μόνο το έσχατο μέσο. Από τότε που υπάρχει η Frontex, κανένας υπάλληλός μας δεν έχει πυροβολήσει ποτέ». Όσο για την πιο έντονη ανάμνηση που έχει στα πέντε χρόνια που διατελεί στη θέση αυτή, απαντά: «Η επίσκεψή μου στη Λέσβο και τη Χίο τον Σεπτέμβριο του 2015. Υπήρχε παντού χάος». Θεωρεί μάλιστα ότι τότε η κατάσταση ήταν «πολύ χειρότερη» σε σχέση με σήμερα. «Ένα έγινε σε εμένα σαφές: ότι πρέπει να στηρίξουμε την Ελλάδα» λέει χαρακτηριστικά.
