Πώς διαμόρφωσε η βίαιη ηφαιστειακή δραστηριότητα 20 εκατομμύρια χρόνια πριν την Ελλάδα; Η σημερινή σεισμική δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο σχετίζεται με ένα τόσο μακρινό παρελθόν;
Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου αφηγείται παμπάλαιες ιστορίες με μοναδικές λεπτομέρειες, μιλάει για εκτεταμένα υποτροπικά δάση και παραλίμνιες περιοχές, για τα πρώτα προβοσκιδωτά του ελλαδικού χώρου και της Ευρώπης, για το τεράστιο Προδεινοθήριο, ηλικίας 18,5 εκατομμυρίων ετών, μιλάει για αλιγάτορες, νυχτερίδες, τρωκτικά και πολλά ακόμη.
Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου ταξίδεψε ως στη Θεσσαλονίκη, ώστε μικροί και μεγάλοι να έχουν την ευκαιρία να μάθουν τις ιστορίες του από… πρώτο χέρι.
Εντυπωσιακά ευρήματα από τη μεγαλύτερη σωστική παλαιοντολογική ανασκαφή στην Ελλάδα, κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής- Σιγρίου, καθώς και η διαδικασία της ανασκαφής, αρχειοθέτησης, συντήρησης, προστασίας, μεταφοράς και ανάδειξης, παρουσιάζονται με ολοκληρωμένο και κατανοητό τρόπο στην έκθεση «Το Δάσος κάτω από τον δρόμο» που διοργανώνουν στο Γενί Τζαμί (Παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο), το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης και η Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
«Η έκθεση βασίζεται στα ευρήματα τα οποία έχουν έλθει στο φως από μια πολύ εκτεταμένη παλαιοντολογική σωστική ανασκαφή, η οποία γίνεται κατά μήκος του καινούριου οδικού άξονα που κατασκευάζεται και ενώνει την Καλλονή με το Σίγρι, τη δυτική είσοδο της Λέσβου. Εκεί, κατά μήκος του δρόμου, έχουν βρεθεί πολλά σημαντικά ευρήματα κατά μήκος του δάσους», δήλωσε στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, Πρακτορείο 104,9 FM, ο Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, Νικόλαος Ζούρος.
«Φέρνουμε πιο κοντά στο ευρύ κοινό ένα μοναδικό μνημείο φυσικής ιστορίας για τη χώρα μας, που δεν μιλάει μόνο για τη Λέσβο και την ιστορία της, αλλά ουσιαστικά για όλες τις διεργασίες, που διαμόρφωσαν τον ελληνικό χώρο. Πρόκειται επομένως για μνημείο που αναφέρεται σε όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται στην Ελλάδα και πέρα από αυτή, γιατί μας μιλάει για πολύ σημαντικά ζητήματα του παρελθόντος, τα οποία έχουν να κάνουν και με τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, τη σεισμικότητα, την ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά και την κλιματική αλλαγή» πρόσθεσε ο κ.Ζούρος ο οποίος στα εγκαίνια της έκθεσης σήμερα το απόγευμα θα πραγματοποιήσει και διάλεξη για την ανθρώπινη προσπάθεια να διασωθούν τα απολιθώματα.
«Η πρωτοτυπία της έκθεσης βρίσκεται στο γεγονός ότι μεταφέρει στον επισκέπτη την ατμόσφαιρα του εργοταξίου, δίνοντας πληροφορίες για τις διαδικασίες της ανασκαφής, της συντήρησης, της μεταφοράς και της τεκμηρίωσης των ευρημάτων, της χαρτογράφησης και της ανάδειξης των απολιθωματοφόρων θέσεων» δήλωσε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Αριστοτελείου Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης, καθηγητής Σπύρος Παυλίδης. «Στην έκθεση παρουσιάζονται και στοιχεία για τα ζώα που ζούσαν στο υποτροπικό δάσος, καθώς και σημαντικά ευρήματα στον τομέα της βοτανικής, υπολειμματικά φυτά, ζωντανά απολιθώματα και στοιχεία που συνδέουν το γεωλογικό παρελθόν με το σήμερα» πρόσθεσε.
Η έκθεση είναι σχεδιασμένη να προσελκύσει το ενδιαφέρον επισκεπτών όλων των ηλικιών. «Είμαστε χαρούμενοι, γιατί στους μήνες που θα είναι εδώ η έκθεση έχουν εκδηλώσει πάρα πολλά σχολεία ενδιαφέρον να την επισκεφθούν. Είμαστε προετοιμασμένοι, έχουμε εκπαιδεύσει σχετικά μεταπτυχιακούς μας φοιτητές και υπάρχουν εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης» είπε ο κ.Παυλίδης.
Τα ευρήματα
Κατά μήκος της χάραξης του οδικού άξονα Καλλονής- Σιγρίου, αποκαλύφθηκαν σημαντικά τεκμήρια της σύνθεσης των απολιθωμένων δασών της Λέσβου και του Αιγαίου. Η συγκεκριμένη σωστική ανασκαφή απολιθωμάτων αποτελεί τη μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, τόσο από άποψη έκτασης όσο και από άποψη αριθμού ευρημάτων.
Θραύσματα και αποσπασμένα τμήματα απολιθωμένων κορμών κωνοφόρων και αγγειόσπερμων δένδρων, όπως πεύκα, κυπαρισσίδες, σεκόιες, βαλανιδιές, φοίνικες και ηφαιστειακοί ορίζοντες πλούσιοι σε μεγάλης ποικιλίας ειδών φύλλα, όπως δάφνες, κανέλλες, καρυδιές, μαρτυρούν την ύπαρξη εκτεταμένων υποτροπικών δασών. Παράλληλα αποτελούν τεκμήρια της βιαιότητας των ηφαιστειακών εκρήξεων που τα κατέστρεψαν και μέσω της διαδικασίας της απολίθωσης οδήγησαν στη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, ενός μοναδικού σε παγκόσμια κλίμακα μνημείου, που ανακηρύχθηκε από την Ελληνική Πολιτεία «Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης»
Δεκάδες μεγάλοι απολιθωμένοι κορμοί δένδρων, ιστάμενοι και κατακείμενοι, ριζικά συστήματα και κλαδιά δένδρων, φυλλοφόροι ορίζοντες με μεγάλη ποικιλία φύλλων μεταφέρουν ζωντανή την εικόνα του πεδίου ανασκαφής στην έκθεση. Ένα από τα συγκλονιστικότερα ευρήματα, που εκτίθενται, είναι ο μεγάλος κορμός βαλανιδιάς που βρέθηκε θαμμένος μέσα σε στρώμα ηφαιστειακής στάχτης, πάνω στον οποίο τεκμηριώνεται η βιαιότητα της ηφαιστειακής έκρηξης που έκοψε τον στιβαρό κορμό σαν λεπτό σπίρτο.
Έκθεση προσβάσιμη και σε άτομα με προβλήματα όρασης
Η έκθεση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου είναι πλήρως προσβάσιμη σε άτομα με προβλήματα όρασης. Όλες οι λεζάντες των εκθεμάτων της έκθεσης είναι γραμμένες και σε γραφή Braille, ενώ εκτίθενται τμήματα απολιθωμένων κορμών δένδρων τα οποία επιτρέπεται να γίνουν αντιληπτά μέσω αφής, με αποτέλεσμα δίνεται η δυνατότητα σε άτομα με προβλήματα όρασης να έχουν πλήρη πρόσβαση στο εκθεσιακό υλικό.