Κάθε πρωί Πρωτοχρονιάς, χαράματα και μόλις χτυπούσε η «πρώτη καμπάνα», όλοι μικροί – μεγάλοι, σηκώνονταν, έκαναν τρείς φορές το σταυρό τους, και χωρίς να μιλήσουν, έβαζαν τα γιορτινά τους, έβγαιναν έξω από το σπίτι , έπαιρναν από μια πέτρα ο καθένας τους , -όσο μεγαλύτερη μπορούσαν- , και την έφερναν μέσα στο σπίτι. Του ανταποκριτή μας από το flashnews.gr στην Κρήτη Μετά από αυτό, ο καθένας, καθόταν στην πέτρα που μόλις είχε φέρει, και έλεγαν τη φράση: «Κλού -Κλού να γεννούνε οι γι όρθες μας, αρνιά και ρίφια θηλυκά και τα κοπέλια σερνικά, καλοχρονιά στο σπίτι μας, όσο βάρος έχει η πέτρα τούτη, τόσο χρυσάφι και ασήμι να μπει στ’ αφεντικού την τσέπη». Μετά από αυτό σηκώνονταν, ο καθένας έκανε το σταυρό του 3 φορές, καλημέριζαν τους υπολοίπους, τα παιδιά έπρεπε να φιλήσουν το χέρι των γονιών τους, και μετά πήγαιναν στην εκκλησία για τη λειτουργία. Στην επιστροφή από την εκκλησία, έμπαινε ο πρώτος στο σπίτι ο πρωτότοκος, και μετά οι υπόλοιποι. Οι πέτρες έμεναν μέσα στο σπίτι, στο ίδιο μέρος που είχαν αρχικά τοποθετηθεί, επί οκτώ μέρες. Την όγδοη μέρα έπιανε ο καθένας την πέτρα του, και αφού έκανε το σταυρό του 3 φορές, την πήγαινε πάλι έξω από το σπίτι. Αυτό το έθιμο γινόταν απαραίτητα κάθε Πρωτοχρονιά, κι έφερνε στο σπίτι «γούρι», ευτυχία, αγάπη, γαλήνη και ειρήνη.

Βασιλόπιτα

Το κόψιμο στις βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λουκάτο αποτελεί εξέλιξη του γνωστού και λαϊκού εθίμου της αρχαιότητας του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στις θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια. Χαρακτηριστικό στοιχείο στις βασιλόπιτας είναι ότι ο άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με το κέρμα – τη “λίρα”, προσπαθώντας να μαντέψει πώς θα του έρθουν τα πράγματα στη νέα χρονιά. Σε όποιον πέσει το φλουρί, στις θα είναι ο τυχερός και ευνοούμενος του νέου έτους.

Το σφάξιμο του χοίρου

Τα χοιροσφάγια ήταν ένα από τα πιο παλιά έθιμα. Κάθε οικογένεια μεγάλωνε στην αυλή του σπιτιού ένα χοίρο για να τον σφάξει τις μέρες των γιορτών. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο άντρας του σπιτιού έσφαζε το ζώο. Τα λουκάνικα και τα κρέατα του χοίρου αφού τα κρέμαγαν σ’ένα κοντάρι, τα κάπνιζαν σε φωτιά από αρωματικά ξύλα (μυρτιές κλπ.) για να στεγνώσουν. Μετά τα κρεμούσαν στον ήλιο για να ξεραθούν καλά. η οικογένεια έτρωγε όλο το χρόνο το κρέας του χοίρου, σε διάφορες μορφές (φρέσκο στην αρχή κι ύστερα απάκια, λουκάνικα, σύγγλινα, κλπ).

Το έθιμο της Κρεμύδας στην Κρήτη

Το σκυλοκρέμμυδο ή κρεμμύδα ή ασκελετούρα είναι συνηθισμένο φυτό στην Κρήτη. Φυτρώνει άγριο και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Τα ζώα δεν το τρώνε γιατί έχει δηλητήριο, που μπορεί να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό από επαφή. Ακόμα και να το βγάλεις απ’ τη γη και να το κρεμάσεις, δεν παύει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη. Ο λαός πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, γι’ αυτό την πρωτοχρονιά παίρνουν την ασκελετούρα στα σπίτια τους. Πρόκειται για αρχαίο έθιμο καλοτυχίας που αναφέρεται ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., αλλά σήμερα τείνει να εγκαταλειφθεί.

Το ρόδι

Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Συνήθως κρεμούσαν στο κάθε σπίτι, από το φθινόπωρο, ένα ρόδι. Μετά τη Μεγάλη Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε χίλια κομμάτια κι έλεγαν: «Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!»

Το ποδαρικό

Σε άλλες περιπτώσεις, αν κάνει κάποιος ποδαρικό την ώρα που αλλάζει ο χρόνος, πετάει και σπάει ένα ρόδι στην εξώπορτα του σπιτιού, μπαίνοντας έπειτα μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας το ποδαρικό, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά, καλότυχα. Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και σήμερα σχετικά με το άτομο που θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους. Πολλές φορές προτιμούν μάλιστα ένα μικρό παιδί εξαιτίας της αθωότητάς του.

Καλή χέρα στην Κρήτη

Μερικές δεκαετίες παλιότερα, η «καλή χέρα» ήταν το μόνο δώρο που έπαιρναν τα παιδιά την Πρωτοχρονιά και σε πολλές περιπτώσεις ήταν απλά ένα κέρασμα, μια κι ούτε χρήματα υπήρχαν πολλά, αλλά ούτε μαγαζιά με παιγνίδια. Αργότερα, συνηθιζόταν να δίνεται ένα μικρό χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που επισκέπτονταν κάποιο συγγενικό σπίτι την Πρωτοχρονιά – συνήθως εγγόνια ή ανίψια. Περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη στο flashnews.gr