Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε χτες την τέταρτη σύστασή της στην οποία, αφενός, κάνει επισκόπηση της προόδου που έχει επιτύχει η Ελλάδα προς ένα λειτουργικό σύστημα ασύλου, αφετέρου καθορίζει τη διαδικασία για τη σταδιακή επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα, με στόχο την ομαλοποίηση της λειτουργίας του Κανονισμού του Δουβλίνου και κατ’ επέκτασιν του συστήματος Σένγκεν, όπως αναφέρουν υψηλόβαθμες πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αρμοδιότητα στη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.
Με τη Σύστασή της, η Επιτροπή προτείνει «σταδιακή επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα, από τις 15 Μαρτίου 2017» χωρίς «αναδρομική ισχύ», μετά την παροχή «διασφαλίσεων σε ατομική βάση από τις ελληνικές Αρχές» για την αξιοπρεπή υποδοχή κάθε μεταφερόμενου. Οι ανήκοντες στην κατηγορία των ευάλωτων και κυρίως «οι ασυνόδευτοι ανήλικοι δεν θα μεταφέρονται στην Ελλάδα». Η Επιτροπή θα παρακολουθεί διαρκώς την κατάσταση και «θα επικαιροποιεί τη σύστασή της αν το απαιτούν οι συνθήκες, αν παρατηρηθεί για παράδειγμα αιφνίδια αύξηση του αριθμού αφίξεων στην Ελλάδα» τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Επίσης, «η Επιτροπή συνδέει την επανέναρξη των μεταφορών με την επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων». Ζητάει συγκεκριμένα από τα κράτη-μέλη να αναλάβουν τις δεσμεύσεις τους και να προβαίνουν στη μετεγκατάσταση 2000 αιτούντων άσυλο μηνιαίως από την Ελλάδα, από τον Δεκέμβριο του 2016 και 3000 μηνιαίως από τον Απρίλιο του 2017.
Εξηγώντας την απόφαση για επανέναρξη των μεταφορών, οι αρμόδιες πηγές της Επιτροπής σημειώνουν ότι «η ως τώρα αναστολή των μεταφορών παρέχει κίνητρο σ’ αυτούς που φτάνουν στην Ελλάδα να μεταβούν παράτυπα σε άλλα κράτη, δεδομένου ότι δεν θα επιστραφούν ποτέ στην Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή συμβάλει ώστε οι αιτούντες άσυλο να μην εντάσσονται στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, αν θεωρούν ότι μπορούν να μετεγκαθίστανται μόνοι τους, στη χώρα της επιλογής τους. Τα κράτη-μέλη από την πλευρά τους, που δέχονται στα σύνορά τους άτομα που δεν μπορούν να τα επιστρέψουν, είναι λιγότερο διατεθειμένα να συμμορφωθούν στη διαδικασία μετεγκατάστασης».
Πιστεύουν ως εκ τούτου στην Επιτροπή ότι η «σταδιακή» επανέναρξη των μεταφορών, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων θα συμβάλει στην ομαλοποίηση της λειτουργίας του Κανονισμού του Δουβλίνου και κατ’ επέκτασιν του συστήματος Σένγκεν.
Το παράθυρο για μεταφορές προς την Ελλάδα ανοίγει και με τη διαπίστωση της σύστασης, ότι η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη θέσπιση θεσμικών και νομικών δομών για την υποδοχή των προσφύγων.
Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν ότι οι μεταφορές προς την Ελλάδα ανεστάλησαν το 2011 έπειτα από αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων ΕΔΑΔ και ΔΕΕ, που διαπίστωσαν συστημικές ελλείψεις του ελληνικού συστήματος χορήγησης ασύλου.
Επειδή, εξάλλου, οι προσφυγικές πιέσεις παραμένουν καθώς και οι αδυναμίες στην υποδοχή των προσφύγων, η σύσταση προβλέπει «σταδιακή» επανέναρξη των μεταφορών και ότι οι αιτούντες θα μεταφέρονται στην Ελλάδα «μόνον αν οι ελληνικές Αρχές παρέχουν ατομικές εγγυήσεις, ότι ο αιτών άσυλο θα τύχει μεταχείρισης, σύμφωνα με τα πρότυπα του δικαίου της ΕΕ». Η σταδιακή επανέναρξη των μεταφορών εξαιρεί για τους λόγους αυτούς τη μεταφορά ευάλωτων μεταναστών και ασυνόδευτων ανηλίκων.
Η σύσταση συνδυάζεται με την πρόσκληση προς τα άλλα κράτη-μέλη να αναλάβουν τις δεσμεύσεις τους για τη μετεγκατάσταση τουλάχιστον 2.000 αιτούντων άσυλο μηνιαίως από τον Δεκέμβριο του 2016 και 3.000 από τον Απρίλιο του 2017. Καλούνται επίσης τα κράτη-μέλη να αποστέλλουν εμπειρογνώμονες για να συνδράμουν τις ελληνικές Αρχές.
Η σύσταση για την επανέναρξη των μεταφορών είναι δεσμευτική, ωστόσο «αποτελεί ευθύνη των κρατών-μελών να το αποφασίσουν, υπό τον έλεγχο των δικαστηρίων τα οποία μπορούν να υποβάλουν αίτηση έκδοσης προδικαστικής απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με την ερμηνεία του Κανονισμού του Δουβλίνου».
Αβραμόπουλος: Να επιταχυνθεί η μετεγκατάσταση, να αποσυμφορηθούν τα νησιά
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, κατά την παρουσίαση των αποφάσεων της Επιτροπής χτες, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη επιτάχυνσης της μετεγκατάστασης και της αποσυμφόρησης των νησιών από τις προσφυγικές πιέσεις, λέγοντας ότι «για να στηρίξει τις προσπάθειες της Ελλάδας, η Επιτροπή καλεί όλα τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν πλήρως με τις υποχρεώσεις τους ως προς τη μετεγκατάσταση και να μεριμνήσουν για την αποστολή στην Ελλάδα του κατάλληλου αριθμού εμπειρογνωμόνων στον τομέα του ασύλου».
«Στόχος μας» πρόσθεσε «είναι η μετεγκατάσταση από την Ιταλία και την Ελλάδα όλων όσοι είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση εντός του επόμενου έτους. Οι προσπάθειες αυτές, από κοινού με τη διαρκή μείωση των αφίξεων από την Τουρκία, ως συνέπεια της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για τη σταδιακή επάνοδο της Ελλάδας στο σύστημα του Δουβλίνου».
Αναφέρθηκε επίσης στη σταθερή πρόοδο στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, σημειώνοντας ότι από τον Μάρτιο, ο μέσος όρος των αφίξεων είναι 92 ημερησίως, έναντι 10.000 σε μία μόνο ημέρα πέρυσι τον Οκτώβριο. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι παραμένουν σημαντικές αδυναμίες, ιδίως όσον αφορά τον ακόμη πολύ αργό ρυθμό των επιστροφών από την Ελλάδα στην Τουρκία, πράγμα που οδήγησε σε πρόσθετες πιέσεις στα ελληνικά νησιά. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε ότι ο συντονιστής της ΕΕ Maarten Verwey δημοσίευσε την Πέμπτη κοινό σχέδιο δράσης που εκπονήθηκε σε συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές.
Όσον αφορά την εφαρμογή του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων, είπε ότι η Τουρκία δεν έχει ικανοποιήσει ακόμη επτά κριτήρια αξιολόγησης και πρόσθεσε ότι η Επιτροπή ενθαρρύνει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Τουρκία για να ικανοποιήσει το συντομότερο δυνατόν και τα επτά εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης.
