Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών έδωσε στη δημοσιότητα 58 απόρρητα δελτία που συνέταξαν τα αρμόδια στελέχη της τότε Κρατική Υπηρεσίας Πληροφοριών για τους δύο μήνες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από την τραγωδία.

Η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει για πρώτη φορά αρχειακό της υλικό. Τα έγγραφα αφορούν στην περίοδο από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο του 1974. Πρόκειται για ένα ημερολόγιο των εξελίξεων της περιόδου, όπως αυτά καταγράφηκαν από την υπηρεσία, χωρίς όμως να αφορούν την ίδια, αλλά δράσεις τρίτων.

Ο διοικητής της ΕΥΠ Θεμιστοκλής Δεμίρης σε δήλωσή του ανέφερε -μεταξύ άλλων- πως «τα πενήντα χρόνια που πέρασαν από τότε, αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μια άσκηση εθνικής και υπηρεσιακής αυτογνωσίας».

Τα αποχαρακτηρισμένα δελτία πληροφοριών της ΕΥΠ

ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
1/7/1974 1/8/1974
2/7/1974 2/8/1974
3/7/1974 3/8/1974
4/7/1974 4/8/1974
5/7/1974 5/8/1974
6/7/1974 6/8/1974
8/7/1974 7/8/1974
9/7/1974 8/8/1974
10/7/1974 9/8/1974
11/7/1974 10/8/1974
12/7/1974 11/8/1974
13/7/1974 12/8/1974
15/7/1974 13/8/1974
16/7/1974 14/8/1974
17/7/1974 15/8/1974
18/7/1974 16/8/1974
19/7/1974 17/8/1974
23/7/1974 18/8/1974
23-24/7/1974 19/8/1974
25/7/1974 20/8/1974
26/7/1974 21/8/1974
26 -B/7/1974 22/8/1974
27/7/1974 23/8/1974
27 -Β/7/1974 24/8/1974
28/7/1974 26/8/1974
29/7/1974 27/8/1974
30/7/1974 29/8/1974
30-Β/7/1974 30/8/1974
31/7/1974 31/8/1974

«Θεωρήσαμε ότι η χρονική συγκυρία είναι κατάλληλη. Καθώς δε, το υπάρχον νομικό πλαίσιο δίνει το δικαίωμα στην Υπηρεσία να απελευθερώσει, με συγκεκριμένη, αναλυτικά περιγραφόμενη διαδικασία, επιλεγμένα έγγραφά της, με την προϋπόθεση να έχουν συμπληρωθεί 50 χρόνια από τότε που συντάχθηκαν, και πλέον, από τα γεγονότα της Κύπρου, έχουν μεσολαβήσει ακριβώς 50 χρόνια, κρίναμε σκόπιμο να συμβάλουμε κι εμείς, με υλικό που μπορεί να δημοσιοποιηθεί, στο δημόσιο διάλογο, για γεγονότα τα οποία ακόμα απασχολούν έντονα την κοινωνία μας, σε Ελλάδα και Κύπρο, που άλλωστε, ακόμα και σήμερα, υφίστανται τις συνέπειες των τότε εξελίξεων.», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μιας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.

«Σε διεθνές επίπεδο, η πρόσβαση πολιτών και ερευνητών σε παρόμοια έγγραφα των υπηρεσιών πληροφοριών δεν είναι στοιχείο αυτονόητο. Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο δεν την επιτρέπουν. Είναι πρωτίστως υπηρεσίες δυτικών χωρών – και όχι όλων – που δίνουν στη δημοσιότητα έγγραφά τους (φυσικά μετά την παρέλευση ενός εύλογου χρονικού διαστήματος το οποίο ορίζεται από τη σχετική νομοθεσία), αλλά ακόμη και τούτο είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη. Άλλωστε, είναι γνωστή η περίπτωση των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, των οποίων ακόμη και η ύπαρξη δεν επιβεβαιωνόταν επισήμως μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, κάτι που συντηρούσε και έναν θρύλο (όχι πάντοτε ακριβή, καθώς επέτεινε μια υπερβολική αίσθηση δέους), γύρω από τις δραστηριότητές τους. Από την άποψη αυτή, η πρωτοβουλία της ΕΥΠ είναι σημαντικό βήμα προς την προσαρμογή, τόσο της ίδιας της Υπηρεσίας αλλά και γενικότερα του κράτους, σε αυτές τις διεθνείς τάσεις, τουλάχιστον του δυτικού κόσμου. Το υλικό που διατίθεται είναι συγκεκριμένο. Πρόκειται για τα Δελτία Πληροφοριών σχετικά με την Κύπρο και την Τουρκία τα οποία απευθύνονταν κατά βάση σε στρατιωτικές υπηρεσίες, που έτσι τηρούνταν ενήμερες σε καθημερινή βάση για τις πολιτικές εξελίξεις αλλά και για τις κινήσεις των στρατιωτικών δυνάμεων της γείτονος και σε γεωγραφικά πεδία γειτνίασης με την Ελλάδα αλλά και γενικότερα στον τουρκικό χώρο καθώς και στην Κύπρο.», υπογραμμίζει ενδεικτικά.