Το μεράκι του αείμνηστου Ευάγγελου Αβέρωφ έπειτα από 66 χρόνια παρουσίας και δουλειάς, που συνεχίστηκε από τις κόρες του και τα εγγόνια του, πλέον φαίνεται πως όχι μόνο έχει πάρει «σάρκα και οστά», αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και κληρονομιά για την Ελλάδα.
Πολύ πρόσφατα, φέτος το καλοκαίρι, τόσο ο αμπελώνας που δημιούργησε ο ίδιος ο Αβέρωφ στο Μέτσοβο όσο και οι αμπελοοινικές παραδόσεις και τεχνικές που εφαρμόζονται εκεί προστέθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας μας.
Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, τόσο ο ίδιος ο αμπελώνας, ως προσίδιο χαρακτηριστικό του ορεινού τοπίου της περιοχής, όσο και η παράδοση, που συνδέεται με την αμπελοκαλλιέργεια και την αξιοποίηση των προϊόντων της, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την πολιτισμική φυσιογνωμία και την παραγωγική ταυτότητα του Μετσόβου.
Το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της αρμόδιας Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς εφαρμόζει, από το 2006 στην Ελλάδα τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003). Φέτος, ανάμεσα στα δελτία που εγκρίθηκαν και εγγράφηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ήταν και το δελτίο για τον αμπελώνα και τις αμπελοοινικές παραδόσεις του Μετσόβου – Κατώγι Αβέρωφ.
Η αναφύτευση του αμπελώνα από τον Ευάγγελο Αβέρωφ το 1958-1959, αποτέλεσε ένα έργο κομβικής σημασίας για τη διάσωσή του. Έκτοτε ο αμπελώνας συντηρείται και καλλιεργείται με ιδιαίτερη φροντίδα από τους συνεχιστές του, ενώ υλοποιούνται έργα για τη διαφύλαξή του, όπως η κατασκευή μικρών αναβαθμίδων από φυσικά υλικά που περιορίζει τη διάβρωση του εδάφους.
Η ανάδειξη του αμπελώνα συντελείται μέσα από την προβολή των κρασιών του. Κάποια μάλιστα φέροντας την Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη «Μέτσοβο» λειτουργούν ως τοπικά διαπιστευτήρια, γιατί πετυχαίνουν μέσω των αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών τους να αποδώσουν τα στοιχεία του ορεινού αμπελώνα, στοιχεία που τον καθιστούν διαχρονικά μοναδικό.
Κάθε χρόνο στις αρχές του φθινοπώρου, ο ιδιαίτερος αυτός αμπελώνας, το Γινιέτς, ετοιμάζεται για τρύγο. Ειδικά φέτος που η χρονιά είναι πολύ πρώιμη, οι περισσότερες ποικιλίες έχουν ήδη τρυγηθεί και κάποιες, όπως το Cabernet Sauvignon, ωριμάζουν στα κλήματα για λίγο ακόμα.
Τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα της περιοχής βρίσκονται σε εγρήγορση. Τα πουλιά και οι καφέ αρκούδες παραμονεύουν για να δοκιμάσουν τα σταφύλια. Για πολλές μέρες οι εργασίες είναι έντονες και απασχολούν όλο το προσωπικό του οινοποιείου. Άλλωστε ο τρύγος στο Μέτσοβο γίνεται χειρωνακτικά και η όλη διαδικασία έως ότου το σταφύλι να γίνει κρασί απαιτεί πολλά χέρια. Χέρια κάθε ηλικίας που δουλεύουν με ζωηρή διάθεση και περνούν τη σκυτάλη στην επόμενη γενιά, διατηρώντας την παράδοση ως ζωντανό στοιχείο του πολιτισμού.
