«Υπάρχει ένα ηφαίστειο που περιμένει να εκραγεί στη Σαντορίνη και δεν πρόκειται για αυτό της Καλντέρας», αναφέρει σε άρθρο του το CNN για το νησί.
Τα εκθαμβωτικά ασβεστωμένα σπίτια, οι εκκλησίες με γαλάζιο τρούλο, ο καταγάλανος ουρανός και η θάλασσα αυτού του μοναδικά εντυπωσιακού ελληνικού νησιού προσελκύουν 3,4 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, ξεπερνώντας κατά πολύ τους 20.000 περίπου μόνιμους κατοίκους της Σαντορίνης.
Περίπου 17.000 επιβάτες κρουαζιερόπλοιων επιβιβάζονται στο νησί τις ημέρες αιχμής της τουριστικής περιόδου, κατευθυνόμενοι απευθείας σε hot spots όπως η πρωτεύουσα Φηρά και η πόλη της Οίας στο βορειοδυτικό άκρο της, που φημίζεται για τα εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματά της.
Μάλιστα, το νησί κέρδισε ακόμα και το προσωνύμιο «Νησί του Instagram» λόγω της μεγαλοπρέπειάς του.
Τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια και τα μπαλκόνια στις πλαγιές των γκρεμών είναι γεμάτα με παραθεριστές που αναζητούν selfies στο ηλιοβασίλεμα με τους ντόπιους να ενοχλούνται, καθώς κάνουν τις καθημερινές δουλειές τους. Όταν βραδιάζει, ωστόσο, τα πλήθη διαλύονται και κάποιοι παραπονιούνται ότι το νησί μετατρέπεται από Times Square σε πόλη-φάντασμα.
Πρόκειται για ένα μείγμα που οδήγησε σε κλίμα δυσαρέσκειας σε αυτό το νησί των Κυκλάδων στο Αιγαίο πέλαγος, του οποίου το τραχύ τοπίο διαμορφώθηκε από μια ηφαιστειακή έκρηξη γύρω στο 1600 π.Χ.
Ο δήμαρχος της Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος, πρότεινε ανώτατο όριο στους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, έως 8.000 την ημέρα. Είναι μια κίνηση που υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είπε στο Bloomberg ότι το μέτρο έχει οριστεί για να εφαρμοστεί το επόμενο έτος.
Οι διαμαρτυρίες κατά του τουρισμού αποτέλεσαν ένα πολιτικό σημείο ανάφλεξης στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι, με διαδηλώσεις να λαμβάνουν χώρα στην Ισπανία, την Ολλανδία και όχι μόνο. Την Πέμπτη, η Βενετία περιόρισε τα μεγέθη των γκρουπ ξεναγήσεων σε 25 άτομα και απαγόρευσε τα μεγάφωνα, αφού πρόσφατα εφάρμοσε εισιτήριο εισόδου, αποφέροντας στην πόλη περίπου 2,64 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα.
Ο υπερτουρισμός έχει γίνει ένα σημαντικός όρος στα ταξίδια τα τελευταία χρόνια, καθώς δημοφιλείς προορισμοί αγωνίζονται να εξισορροπήσουν την ανάγκη τους για δολάρια επισκεπτών με την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους και τη διατήρηση ενός επιθυμητού και βιώσιμου περιβάλλοντος για όλους.
Στη Σαντορίνη, σύμφωνα με ορισμένους, δεν πρόκειται απλώς για πάρα πολλούς τουρίστες.
«Το νησί είναι άδειο»
«Ο υπερτουρισμός δεν υπάρχει. Αυτό που βλέπω είναι έλλειψη δομών», λέει στο CNN Travel ο Gianluca Chimenti, τοπικός τουριστικός πράκτορας και κάτοικος της Σαντορίνης εδώ και 18 χρόνια. «Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα με εικόνες του σοβαρού συνωστισμού στα hot spots του νησιού τις ώρες αιχμής», λέει, «η εικόνα τον υπόλοιπο χρόνο είναι πολύ διαφορετική».
«Η αλήθεια είναι ότι το νησί είναι άδειο. Αυτή τη στιγμή είναι όπως ποτέ άλλοτε, είναι η χειρότερη σεζόν».
«Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι υψηλή περίοδος στη Σαντορίνη, αλλά τα κέντρα των τουριστικών προορισμών είναι νεκρά μετά τις 21:00, ενώ τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία δεν πλησιάζουν καν τη χωρητικότητά του», λέει. Οι επιβάτες κρουαζιερόπλοιων εκτιμώνται και χρειάζονται πολύ, όπως και οι επισκέπτες μεγαλύτερης διάρκειας που έρχονται με πλοίο ή αεροπλάνο, αλλά λέει ότι η αίσθηση μεταξύ των ντόπιων είναι ότι κάτι πρέπει να γίνει.
Από τα μέσα έως τα τέλη του 20ού αιώνα, η Σαντορίνη εξακολουθούσε να είναι ένα «κοιμώμενο» ειδυλλιακό νησί, όπου οι κάτοικοι κυκλοφορούσαν με γαϊδούρια και καλλιεργούσαν ντομάτες και αμπελώνες για κρασί. Τώρα οι απαρχαιωμένες υποδομές του νησιού δέχονται σοβαρές πιέσεις, με το κύριο λιμάνι των Φηρών να δέχεται ιδιαίτερη πίεση.
«Αν θέλουν μια μεγάλη βόλτα, το τελεφερίκ είναι η μόνη επιλογή για τους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων για να φτάσουν από το Παλιό Λιμάνι στο κέντρο της πόλης», επισημαίνει ο Chimenti, «και είναι απολύτως φυσιολογικό να σχηματίζονται ουρές, αν τα κρουαζιερόπλοια έρχονται όλα μαζί».
«Ωστόσο, όταν τα πλήθη αποχωρούν όλα αλλάζουν, καθώς τα ξενοδοχεία αυτή τη στιγμή είναι λίγο πολύ κάτω από το 30% μιας κανονικής σεζόν», ισχυρίζεται και λέει ότι και άλλες επιχειρήσεις στο νησί δέχονται παρόμοιο «χτύπημα».
«Το πρόβλημα είναι ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είναι η πραγματικότητα», τονίζει. Ενώ πολλοί τουρίστες θα επισκεφτούν φέτος το νησί, υπάρχουν πολλοί άλλοι που το αποφεύγουν εξαιτίας των πληροφοριών περί πληρότητας και δεν το θεωρούν προορισμό όλο τον χρόνο για μεγαλύτερη διαμονή.
Η ανάγκη διαφοροποίησης
Η Cruise Lines International Association (CLIA), ένας παγκόσμιος εμπορικός οργανισμός, ανακοίνωσε την 1η Αυγούστου ότι συναντήθηκε με τον υπουργό Ναυτιλιακών Υποθέσεων της Ελλάδας, Χρήστο Στυλιανίδη, για να συζητήσουν την κρίση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης και της αναβάθμισης των λιμενικών υποδομών και υπηρεσιών.
Η τουριστική άνθηση της Ελλάδας δεν είναι μόνο στη Σαντορίνη. Τα έσοδα του εθνικού τουρισμού αυξήθηκαν 16% τους πρώτους πέντε μήνες του τρέχοντος έτους, αναφέρει το Reuters, και το 2024 αναμένεται να «σπάσει» το περσινό ρεκόρ των 33 εκατομμυρίων αφίξεων.
«Πρόσφατα, η ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα συγκέντρωσε σημαντική προσοχή, ιδιαίτερα όσον αφορά τα νησιά της Σαντορίνης και της Μυκόνου», δήλωσε η Μαρία Δεληγιάννη, περιφερειακή διευθύντρια της CLIA για την Ανατολική Μεσόγειο, σε δήλωσή της. Επιβεβαίωσε τη δέσμευση των γραμμών κρουαζιέρας για διατήρηση του ανώτατου ορίου επισκεπτών των 8.000 επιβατών και είπε ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τη διαφοροποίηση των ελληνικών δρομολογίων, για την απομάκρυνση της πίεσης από τα πιο δημοφιλή σημεία.
Επί του παρόντος, σχεδόν τα δύο τρίτα του τουρισμού κρουαζιέρας στην Ελλάδα πραγματοποιούνται στον Πειραιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο, σύμφωνα με την CLIA.
«Η Σαντορίνη έχει έναν από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη», λέει ο Chimenti. «Γιατί τα κρουαζιερόπλοια δεν οργανώνουν ξεναγήσεις στους αρχαιολογικούς χώρους; Αν χωρίσεις τους ανθρώπους σε τρία μέρη του νησιού, θα υπάρχουν άνθρωποι σε διαφορετικά σημεία να κάνουν πολλά πράγματα» και τότε λέει, «δεν θα έχεις ποτέ συγκεντρωμένο κόσμο σε κανένα μέρος του νησιού».
«Ήταν απολύτως μαγικό»
Η εκπληκτικά ρομαντική θέα της Σαντορίνης την έχει κάνει μια εξαιρετικά δημοφιλή επιλογή για μήνα του μέλιτος. Η Katie Haslam από το Rochdale της Αγγλίας πέρασε τον μήνα του μέλιτος εκεί τον Ιούλιο, αλλά λέει ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός ήταν το κλειδί για να κάνουν εκείνη με τον σύζυγό της, Rob, τις διακοπές των ονείρων τους.
«Δεν θέλαμε να πάμε στα Φηρά, γιατί είχαμε διαβάσει ότι είχε πολύ κόσμο», λέει. Αντίθετα, επέλεξαν ένα χωριό στην κορυφή ενός βράχου, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα και «ήταν απλά καταπληκτικό, υπέροχο και ήσυχο».
Τη μια μέρα που πήγαν στα Φηρά, «νομίζω ότι μπήκαν περίπου οκτώ κρουαζιερόπλοια με χιλιάδες ανθρώπους, έτσι απλά μείναμε μακριά», τόνισε.
«Βλέπαμε τουλάχιστον δύο γάμους κάθε μέρα», λέει και συμπληρώνει ότι «μια μέρα έγιναν έξι γάμοι».
Όσο για τα περίφημα ηλιοβασιλέματα, που ήταν η κύρια έλξη για την επίσκεψη, απέφυγαν το τσούρμο στην πόλη και όπως λέει «καθόμασταν στο μπαλκόνι μας κάθε βράδυ στις 20:00 με ένα μπουκάλι κρασί. Ήταν απολύτως μαγικό».
