Όλο και μεγαλύτερη οικονομική διείσδυση συντελεί η Τουρκία στην περιοχή της Θράκης τα τελευταία χρόνια, έχοντας ως «πολιορκητικό κριό», μια τράπεζα. Όχι όμως μια οποιαδήποτε τράπεζα, αλλά το μεγαλύτερο κρατικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της γειτονικής χώρας, την T.C. Ziraat Bankasi, που έχει απλώσει τα πλοκάμια της στην Ελλάδα. Αυτό που κάνει, είναι να χορηγεί με ευνοϊκούς όρους στεγαστικά και επισκευαστικά δάνεια σε μουσουλμάνους της ακριτικής περιοχής, ενισχύοντας με αυτό τον νόμιμο τρόπο, το τοπικό μειονοτικό στοιχείο.
Σύμφωνα με κατά καιρούς αναφορές, σκληροπυρηνικοί τουρκογενείς κάτοικοι του Έβρου φροντίζουν να αγοράζουν με κάθε ευκαιρία σπίτια και κτήματα χριστιανών σε ερειπωμένα χωριά, με χαμηλότοκα δάνεια που λαμβάνουν από την εν λόγω τράπεζα.
Πρόσφερε καταναλωτικά δάνεια με τόκο 3% έναντι 16% των ελληνικών τραπεζών
Μάλιστα όπως είχε καταγγελθεί προ ετών στη Βουλή των Ελλήνων από τον βουλευτή Ιωάννη Κοραντή μέσω ερώτησης προς το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, «η εν λόγω Τράπεζα, ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητα στην Ελλάδα το 2008, αποκτώντας ταχέως πελάτες, στους οποίους προσφέρει, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, καταναλωτικά δάνεια με χαμηλό επιτόκιο, μόλις 3% ετησίως, την στιγμή που οι ελληνικές Τράπεζες απαιτούν επιτόκια 12-16%».
Κατάστημα στην Ξάνθη και υποκαταστήματα σε Κομοτηνή και Αθήνα
Αυτή τη στιγμή η Ziraat Bankasi, ανήκουσα στα κρατικά ιδρύματα της γειτονικής χώρας που εδώ και έξι χρόνια έχουν ενταχθεί στο Μετοχικό Ταμείο Διαχείρισης Πλούτου της Τουρκίας, λειτουργεί κατάστημα στην πόλη της Ξάνθης (επί της οδού Μιχαήλ Καραολή) και υποκαταστήματα στην Κομοτηνή (στην πλατεία Ειρήνης) κα στο κέντρο της Αθήνας, κάτω από την πλατεία Συντάγματος, στην αρχή της οδού Ερμού. Παράλληλα είχε ανοίξει υποκατάστημα και στην πόλη της Ρόδου (επί της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη 16 και Αμερικής) αλλά διέκοψε τις εργασίες του στις 31 Ιανουαρίου 2018 στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του δικτύου. Όσο λειτουργούσε στο νησί υπήρχαν αντιδράσεις, καθώς φημολογούνταν πως εκτός από το κατάστημα της Ρόδου, ετοιμαζόταν να ανοίξει υποκαταστήματα και σε άλλα νησιά του Αιγαίου τα οποία θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια της χώρας μας.
«Δεν σκεφτόμαστε να αποχωρήσουμε από την Ελλάδα»
Το 2011 ο γενικός διευθυντής της Ziraat Ακίν Τσαγλάρ, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων στο Άρμπιλ του Βορείου Ιράκ, όπου μετείχε στην τελετή εγκαινίων υποκαταστήματος, δήλωνε πως «εκδηλώσαμε μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, με την έννοια να ανοίξουμε υποκαταστήματα και να εξαγοράσουμε τράπεζες, αλλά συναντάμε αντιδράσεις». Όπως ανέφερε, κατατίθενται ερωτήσεις για το θέμα αυτό στη Βουλή, ενώ χαρακτήριζε μυθεύματα τα περί σκοπιμοτήτων που αποδίδονται όσον αφορά τη δραστηριοποίηση της τράπεζάς του στην Ελλάδα. Ξεκαθάριζε ωστόσο ότι «δεν σκεφτόμαστε σε καμία περίπτωση να αποχωρήσουμε, διότι δεν υπάρχει κανένα σημείο στη δραστηριότητά μας, που να έρχεται σε αντίθεση προς την ελληνική νομοθεσία» και πράγματι, όσον αφορά τη νόμιμη δραστηριότητά της δεν υπάρχει κάτι το μεμπτό.
Αυστηρές κυρώσεις από τη Γερμανική Χρηματοοικονομική Εποπτική Αρχή
Ωστόσο Έλληνες βουλευτές εξακολουθούν να ζητούν έλεγχο για το εάν και κατά πόσο εξυπηρετεί σκοπούν που είναι ενάντιοι στα εθνικά συμφέροντα της χώρας μας. Ο βουλευτής Θεσσαλονίκης Κώστας Χήτας είχε καταθέσει στις 17 Σεπτεμβρίου 2021 ερώτηση προς τους υπουργούς Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων υπογραμμίζοντας πως «όπως έχει ήδη δημοσιευθεί, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Αρχή Χρηματοοικονομικής Εποπτείας («BaFin») διενήργησε έρευνα, που αφορά στην «Ziraat Bank Internatinal AG», τουρκικών συμφερόντων, η οποία εδρεύει στην Φρανκφούρτη, για αποκλίσεις δανείων και εισπράξεις καταθέσεων. Της επιβλήθηκαν αυστηρές κυρώσεις, μεγάλα πρόστιμα και παραλλήλως, απερρίφθησαν τέσσερις υποψήφιοι για την θέση του Γενικού Διευθυντή, τους οποίους είχε προτείνει η Τουρκία. Ουσιαστικά, με τα ανωτέρω μέτρα, περιορίζονται σημαντικότατα οι κινήσεις της ανωτέρω τουρκικής τράπεζας, η οποία στην Τουρκία χρηματοδοτεί εξοπλιστικά προγράμματα. Η ανωτέρω τράπεζα διαθέτει κατάστημα στην πλατεία Συντάγματος και στην Θράκη και παρέχει δάνεια, κατά βάση, σε μουσουλμανικού θρησκεύματος Έλληνες πολίτες, με όποια ψηφολογία απορρέει εξ’ αυτού του γεγονότος».
ΥΠΕΞ: Δεν έχει προβεί σε κατάσχεση ή πλειστηριασμό
Σε επίσημη απάντησή του πάντως το Υπουργείο Εξωτερικών μέσω του υφυπουργού του Δημήτρη Κούρκουλα το 2014 ανέφερε ότι «το ΥΠΕΞ παρακολουθεί, καταγράφει και αξιολογεί όλες τις εξελίξεις που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιότητας του. Το υπουργείο, έχοντας πλήρη εικόνα για την πραγματική κατάσταση στην περιοχή, προβαίνει στις ενδεδειγμένες ενέργειες, όποτε αυτό κρίνεται σκόπιμο, με γνώμονα τα εθνικά συμφέροντα και όχι τον εντυπωσιασμό της κοινής γνώμης. Οι υφιστάμενοι εποπτικοί και ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους, όπως η Τράπεζα της Ελλάδας, αποτελούν θεσμικές δικλείδες ασφαλείας και παρέχουν τα εχέγγυα για τη σύννομη και διαφανή λειτουργία αλλοδαπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη χώρα». Είχε δε καταθέσει και στοιχεία της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος που έδειχναν ότι η Ziraat από την έναρξη της λειτουργίας της έως και την προσκόμιση των σχετικών εγγράφων στο Κοινοβούλιο, δεν είχε προβεί σε καμία κατάσχεση ή και πλειστηριασμό.
Τράπεζα της Ελλάδος: Δεν μπορούμε να παρεμποδίσουμε τη χρηματοδότηση της τοπικής κοινωνίας από την Ziraat
Για τις καταγγελίες περί επιλεκτικής χορήγησης δανείων εκ μέρους του συγκεκριμένου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει ότι ο θεσμικός ρόλος της στον τομέα της εποπτείας της πιστωτικής πολιτικής των πιστωτικών ιδρυμάτων εξαντλείται στον προσδιορισμό αυστηρώς εποπτικών κριτηρίων (κάλυψη κεφαλαιακών απαιτήσεων από τα εποπτικά ίδια κεφάλαια του πιστωτικού ιδρύματος) και ότι ο ρόλος αυτός δεν της παρέχει τη δυνατότητα να εμποδίσει τη χρηματοδότηση της τοπικής οικονομίας, ούτε να καθορίσει κριτήρια όσον αφορά στους αποδέκτες της χρηματοδότησης αυτής.
Πάνω από 1.700 καταστήματα στην Τουρκία
Πάντως, για να αντιληφθεί κάποιος το μέγεθος της Ziraat αρκεί να σκεφτεί ότι στην Τουρκία διαθέτει πάνω από 1.700 καταστήματα και δραστηριοποιείται παράλληλα σε άλλες 16 χώρες πλην της Ελλάδας με πάνω από 80 υποκαταστήματα. Ειδικότερα, ασκεί δραστηριότητα στη Μεγάλη Βρετανία, στη Βουλγαρία, στη Γεωργία, στο Αζερμπαϊτζάν, στο Κόσοβο, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, στη Γερμανία, στη Ρωσία, στη Σαουδική Αραβία, στο Ιράν, στο Ιράκ, στο Τουρκμενιστάν, στο Καζακστάν, στο Μπαχρέιν, στο Ουζμπεκιστάν και στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων και των Κατεχόμενων εδαφών (που στην ιστοσελίδα του ιδρύματος εμφανίζεται ως «Βόρεια Κύπρος»).
«Ένεση» ρευστότητας από τον Ερντογάν ύψους 1,6 δισ. δολαρίων
Στο πλαίσιο δε των μέτρων που έλαβε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκειμένου να ενισχυθεί η κεφαλαιακή επάρκεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας του που βρισκόταν ένα βήμα πριν την πλήρη κατάρρευση διέθεσε προς την Ziraat Bankasi το ιλιγγιώδες ποσό των 1,6 δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg το ποσό αυτό ερχόταν να προστεθεί στα στα 2 δισ. δολάρια κεφαλαιακής ενίσχυσης που θα έγινε το κρατικό fund της Τουρκίας, Turkiye Varlik Fonu, στις τράπεζες Turkiye Halk Bankasi και Turkiye Vakiflar Bankasi. Η απόφαση της Άγκυρας είχε άμεση συσχέτιση με τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Μαΐου φέτος καθώς ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρούσε να ενισχύσει τον δανεισμό της οικονομίας του που δοκιμάζεται από τον πληθωρισμό και τις πιέσεις που δέχεται η λίρα στην αγορά συναλλάγματος.
Ποιοι Έλληνες βουλευτές διαθέτουν θυρίδες και καταθέσεις στην Ziraat
Άξιο μνείας είναι επίσης το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη τράπεζα διαθέτει θυρίδα ο Έλληνας βουλευτής Ιλχάμ Αχμέτ από το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής. Σύμφωνα με τις δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης που έδωσε στη δημοσιότητα η Βουλή των Ελλήνων και αφορούν το οικονομικό έτος 2021 (χρήση του 2020), τόσο ο μειονοτικός βουλευτής κ. Αχμέτ όσο και η σύζυγός του Μπελγκίν, διαθέτουν θυρίδα στην Ziraat Bankasi αλλά και καταθέσεις με αμελητέα ποσά που συνολικά φθάνουν περίπου τις 5.000 ευρώ. Επίσης θυρίδα στην εν λόγω τράπεζα μισθώνει από το 2014 και η σύζυγος του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, ο οποίος τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε προκαλέσει αντιδράσεις με τις δηλώσεις του περί τουρκικής (και όχι μουσουλμανικής) μειονότητας στη Θράκη και ότι «η Τουρκία είναι ένα κοσμικό κράτος, σε αντίθεση με την Ελλάδα που δεν είναι. Στην Τουρκία ποτέ δεν ξεκινούν τα σχολικά μαθήματα με το Κοράνι, ενώ στην Ελλάδα ξεκινούν με προσευχή».
Το ιστορικό της τράπεζας
Η Ziraat Bankasi μετράει 160 χρόνια ζωής. Έως το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα δεν υπήρχε κρατική τράπεζα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, που ήταν αγρότες, να μην μπορεί να συνάψει δάνειο με κάποιο επίσημο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και α απευθύνεται σε τοκογλύφους που βέβαια δάνειζαν με πολύ υψηλά επιτόκια έως και εξωπραγματικά, καθώς υπάρχουν έγγραφα που αναφέρουν ότι υπήρξε δανεισμός με επιτόκιο έως και… 900%. Προφανώς και ο αγρότης δεν θα μπορούσε ποτέ να αποπληρώσει ένα τέτοιο χρέος.
Υπό αυτές τις συνθήκες ο κυβερνήτης της επαρχίας Νις (σήμερα ανήκει στη Σερβία και είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της εν λόγω χώρας) Μιτχάν Πασάς (1822 – 1884) ανέλαβε πρωτοβουλίες προκειμένου να ξεπεραστεί το πρόβλημα. Το 1863 ίδρυσε το Memleket Sandığı (Ταμείο της Πατρίδας) υπό την αιγίδα του κράτους με πόρους που βασίζονταν σε ευκατάστατους αγρότες. Το έτος 1888, τα υποκαταστήματα των Memleket Sandığı μετονομάστηκαν σε Ziraat Bankasi με τη νέα τράπεζα να έχει ως έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Κέντρο διαχείρισης στη Σμύρνη κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας του 1919 – 1922, ο ελληνικός Στρατός κατέλαβε υποκαταστήματα της Ziraat και άνοιξε ένα Κέντρο Διαχείρισης της τράπεζας στη Σμύρνη. Την ίδια ώρα οι Νεότουρκοι ανέθεσαν τη διαχείριση των υποκαταστημάτων της επικράτειας και κατά συνέπεια και των κεφαλαίων τους, στο κατάστημα της Άγκυρας. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή τα τραπεζικά ιδρύματα Σμύρνης και Άγκυρας επανενώθηκαν και από τη δεκαετία του 1930 Ziraat διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση της γεωργικής μηχανοποίησης στην Τουρκία, η οποία στη μεταπολεμική περίοδο επωφελήθηκε από την στήριξη του αμερικανικού Σχεδίου Μάρσαλ. Το 1993 ιδρύθηκαν και άρχισαν να λειτουργούν υποκαταστήματα της Τράπεζας Ziraat στη Μόσχα, στο Καζακστάν (Τράπεζα KZI), στο Τουρκμενιστάν (Τράπεζα TTC), στο Ουζμπεκιστάν (Τράπεζα UT) και το 2008 στην Ελλάδα, ενώ το 2001 η τράπεζα Emlak Bankası συγχωνεύτηκε πλήρως από την Ziraat.
