Ένα πρωτοφανές χρηματοδοτικό πακέτο στήριξης για την Ουκρανία, ύψους 18 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2023, πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πακέτο αυτό θα έχει τη μορφή δανείων με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους που θα εκταμιεύονται σε τακτικές δόσεις, δηλαδή 1,5 δισ. ευρώ το μήνα.
Παρουσιάζοντας το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης της ΕΕ για την Ουκρανία, συνολικού ύψους 18 δισ. ευρώ για το 2023, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Επίτροπος Προϋπολογισμού Γιοχάνες Χαν τόνισαν ότι στόχος είναι να βοηθηθεί η χώρα να διασφαλίσει τη μακροοικονομική σταθερότητα, να αποκαταστήσει τις κατεστραμμένες από τη Ρωσία βασικές υποδομές (ενεργειακές υποδομές, συστήματα ύδρευσης, δίκτυα μεταφορών, δρόμους και γέφυρες), να συνεχίσει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και να διατηρήσει τη λειτουργία των βασικών δημόσιων υπηρεσιών, όπως νοσοκομεία, σχολεία και στέγαση για άτομα που μετεγκαθίστανται.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η σταθερή, τακτική και προβλέψιμη οικονομική βοήθεια – κατά μέσο όρο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ το μήνα – θα βοηθήσει στην κάλυψη σημαντικού μέρους των βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2023. Σημειώνεται δε ότι, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ουκρανία θα χρειαζόταν μεταξύ 3 και 4 δισεκατομμυρίων ευρώ το μήνα το 2023 για να διατηρήσει τις δημόσιες υπηρεσίες της. Γι’ αυτό, η στήριξη που προτείνει η ΕΕ θα πρέπει να συνοδεύεται από παρόμοιες προσπάθειες άλλων μεγάλων χορηγών, προκειμένου να καλυφθούν όλες οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2023.
Η οικονομική στήριξης της Ουκρανίας θα συνοδεύεται, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, από μεταρρυθμίσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του κράτους δικαίου, της χρηστής διακυβέρνησης, των μέτρων καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, ενώ θα λαμβάνονται υπόψη οι επιτόπιες εξελίξεις, η οικονομική στήριξη θα πλαισιώνεται από όρους πολιτικής, με στόχο την ενίσχυση των θεσμών της Ουκρανίας και την προετοιμασία του εδάφους για μια επιτυχημένη προσπάθεια ανασυγκρότησης, καθώς και την υποστήριξη της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή της πορεία.
Πώς θα λειτουργήσει το πακέτο οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας
Βασιζόμενο σε προηγούμενα πακέτα Μακροοικονομικής Βοήθειας, αυτό το μέσο Μακροοικονομικής Χρηματοοικονομικής Βοήθειας+ (MFA+) προσφέρει υψηλή ευελιξία και πολύ ευνοϊκούς όρους για την Ουκρανία, καλύπτοντας την τρέχουσα κατάσταση της χώρας και διασφαλίζοντας ταχεία δράση για τη στήριξη του ουκρανικού λαού.
Τα κεφάλαια θα παρασχεθούν μέσω δανείων με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, τα οποία θα αποπληρωθούν εντός 35 ετών κατ’ ανώτατο όριο, αρχής γενομένης από το 2033. Σε μια περαιτέρω έκφραση αλληλεγγύης, η ΕΕ προτείνει επίσης την κάλυψη του κόστους επιτοκίου της Ουκρανίας, μέσω πρόσθετων στοχευμένων πληρωμών από τα κράτη μέλη στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι τρίτες χώρες θα μπορούν επίσης να προσθέσουν περισσότερα κεφάλαια στο μέσο, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν ως επιχορηγήσεις, εάν το επιθυμούν. Στη συνέχεια, τα κεφάλαια θα διοχετευθούν μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ, επιτρέποντας στην Ουκρανία να λάβει τη στήριξη με συντονισμένο τρόπο.
Το μέσο ΜΧΣ+ θα συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν την Ουκρανία να προχωρήσει στην πορεία της για να γίνει μέλος της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να συμπληρώσει τη χρηματοδοτική στήριξη με τομεακές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς και του δικαστικού συστήματος, του σεβασμού του κράτους δικαίου, της χρηστής διακυβέρνησης και του εκσυγχρονισμού των εθνικών και των τοπικών θεσμών.
Πώς θα χρηματοδοτήσει η ΕΕ το πακέτο στήριξης της Ουκρανίας
Για να εξασφαλίσει τα κεφάλαια για τα δάνεια, η Επιτροπή προτείνει να δανειστεί στις κεφαλαιαγορές χρησιμοποιώντας τη διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης. Αυτό θα επιτρέψει στην Επιτροπή να χρησιμοποιήσει το πλήρες χαρτοφυλάκιο των μέσων χρηματοδότησης για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από την αγορά με τους πλέον συμφέροντες όρους, όταν αυτοί είναι απαραίτητοι.
Για να εγγυηθεί αυτό το δάνειο για την Ουκρανία, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθεί το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 με στοχευμένο τρόπο για την Ουκρανία. Το περιθώριο είναι η διαφορά μεταξύ του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων (δηλαδή του μέγιστου ποσού πόρων που η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τα κράτη μέλη να συνεισφέρουν σε ένα δεδομένο έτος) και των κεφαλαίων που πραγματικά χρειάζεται για να καλύψει τις δαπάνες που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό. Το περιθώριο, το οποίο χρησιμοποιείται ήδη για την εγγύηση του δανεισμού για προγράμματα οικονομικής βοήθειας προς τα κράτη μέλη, θα εγγυηθεί στους επενδυτές ομολόγων ότι τα ποσά που δανείζονται στην ΕΕ για τη χρηματοδότηση ουκρανικών δανείων θα αποπληρωθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Για να διασφαλίσει την ομαλή παράδοση του πακέτου, η Επιτροπή υποβάλλει τρεις νομοθετικές προτάσεις. Αυτά θα χρειαστούν έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ στο Συμβούλιο πριν τεθούν σε ισχύ.
