Οι σκληρές οικονομικές κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας όπως ήταν φυσικό προκάλεσαν την επιβολή αντίμετρων εκ μέρους της Μόσχας.
γράφει ο Νότης Μαριάς*
Ταυτόχρονα οι δυτικές κυρώσεις αποτελούν εκ των πραγμάτων αναγκαστικό κίνητρο για την αναπροσαρμογή της ρωσικής οικονομίας. Έτσι από στρατηγικής πλευράς φαίνεται ότι έχει ήδη αποφασιστεί ο προσανατολισμός της ρωσικής οικονομίας προς την Ασία με ιδιαίτερη έμφαση στην Κίνα, την Ινδία, την Ινδονησία και προς ορισμένες άλλες χώρες των G-20 στις οποίες περιλαμβάνεται και η Τουρκία. Άλλωστε δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι Κίνα, Ινδία και Τουρκία δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Επιπλέον η Μόσχα, λόγω του παγώματος εκ μέρους της Δύσης όσων συναλλαγματικών διαθεσίμων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας (ΚΤΡ) βρίσκονται «παρκαρισμένα» σε διάφορα δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, έδωσε το δικαίωμα στις διάφορες κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις να εξοφλούν σε ρούβλια και όχι σε συνάλλαγμα τις υποχρεώσεις τους προς επιχειρήσεις και οργανισμούς «των εχθρικών» προς τη Ρωσία χωρών (www.euractiv.com 8/3/2022). Δηλαδή των χωρών που επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.
Η απόφαση αυτή ενόψει της υποτίμησης του ρωσικού νομίσματος τουλάχιστον κατά 40% έχει ως αποτέλεσμα οι διάφορες δυτικές επιχειρήσεις να υφίστανται πλέον τεράστια οικονομική ζημιά. Η Μόσχα πάντως επισημαίνει ότι αναγκάστηκε να προχωρήσει στη θέσπιση του συγκεκριμένου μέτρου καθώς οι ρωσικές επιχειρήσεις ενώ ήταν διατεθειμένες να προχωρήσουν στην εξόφληση των οφειλών τους σε συνάλλαγμα δεν μπορούν να το πράξουν καθώς τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΚΤΡ μέσω των οποίων θα γινόταν η εξόφληση του εν λόγω εξωτερικού χρέους δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν λόγω του παγώματός τους από τις χώρες της Δύσης.
Επιπλέον η ρωσική κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στην ψήφιση είκοσι νόμων για τη στήριξη της οικονομίας. Έτσι στις 10 Μαρτίου 2022 ο Πούτιν στην ομιλία του στο ρωσικό υπουργικό συμβούλιο επισήμανε ότι στόχος της ρωσικής ηγεσίας είναι η λήψη μέτρων «για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών των κυρώσεων στη ρωσική οικονομία και στο λαό της χώρας» (http://en.kremlin.ru 10/3/2022).
Με βάση την εισήγηση του Πρωθυπουργού της Ρωσίας Mikhail Mishustin η ρωσική κυβέρνηση «εργάζεται για την ενίσχυση της σταθερότητας της οικονομίας εν μέσω της άνευ προηγουμένου αύξησης της εξωτερικής πίεσης». Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε ήδη μια ειδική task force η οποία ουσιαστικά συντονίζει όλες τις αποφάσεις και δράσεις σε ομοσπονδιακό αλλά και περιφερειακό επίπεδο στην αχανή αυτή χώρα. Μια task force που λειτουργεί 24/7 και βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τις ενώσεις των Ρώσων επιχειρηματιών. Βασικός στόχος της Μόσχας είναι «η προστασία της εγχώριας ρωσικής αγοράς και η διασφάλιση της αδιάλειπτης λειτουργίας των επιχειρήσεων με την εξάλειψη των διαταραχών στα logistics και στις αλυσίδες παραγωγής και, φυσικά, η διατήρηση της απασχόλησης». Μάλιστα όπως τονίστηκε είναι σημαντικό να βοηθηθούν οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις προκειμένου «να προσαρμοστούν γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες».
Στα είκοσι ρωσικά νομοσχέδια περιλαμβάνονται «συγκεκριμένες προτάσεις για τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών, την υποστήριξη ορισμένων βιομηχανιών, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του εγχώριου ιδιωτικού τομέα, καθώς και προτάσεις για την επιστροφή του κεφαλαίου στη δικαιοδοσία της Ρωσίας» (http://en.kremlin.ru 10/3/2022). Επιπλέον επισημαίνεται ότι ήδη «έχει προετοιμαστεί σχέδιο νόμου για την αποφυγή παύσης λειτουργίας της παραγωγής. Εάν οι ξένοι ιδιοκτήτες κλείσουν τις εγκαταστάσεις τους χωρίς βάσιμους λόγους, η κυβέρνηση προτείνει τη θέσπιση εξωτερικής διαχείρισης. Ανάλογα με την απόφαση του ιδιοκτήτη, αυτό θα καθορίσει το μέλλον της εταιρείας. Στη διαδικασία, ο βασικός στόχος θα είναι η διατήρηση του προφίλ των εταιρικών δραστηριοτήτων και των θέσεων εργασίας.
Οι περισσότερες εταιρείες ανακοινώνουν προσωρινή αναστολή λειτουργίας διατηρώντας τις θέσεις εργασίας και καταβάλλοντας τους μισθούς». Τονίζεται δε με νόημα ότι οι ρωσικές Αρχές θα παρακολουθούν προσεκτικά αυτή την κατάσταση. Αυτό σημαίνει σε απλά ελληνικά ότι οι ξένες επιχειρήσεις αν πάψουν να αμείβουν τους εργαζoμένους τους τότε θα τεθούν σε αναγκαστική διαχείριση με ευθύνη του ρωσικού κράτους και στη συνέχεια η διαχείρισή τους θα ανατεθεί είτε σε δημόσιους φορείς είτε σε Ρώσους επιχειρηματίες.
Δεδομένου του τεράστιου αριθμού ξένων επιχειρήσεων με χιλιάδες εργαζομένους εκτιμώ ότι είναι πιθανόν να δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού ένας ειδικός Οργανισμός υπό την ευθύνη του ρωσικού κράτους που θα μεριμνήσει στη συνέχεια για την ανάθεση του μάνατζμεντ σε τρίτους αλλά και τη διασφάλιση πόρων υπό μορφή εταιρικών δανείων. Στην ουσία θα πρόκειται για την ίδρυση ενός Οργανισμού διαχείρισης προβληματικών επιχειρήσεων όπως έχει ήδη γίνει σε πολλές χώρες για την αντιμετώπιση αντίστοιχων καταστάσεων. Στην Ελλάδα άλλωστε είχαμε την εμπειρία αυτή μέσω του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων επί εποχής Ανδρέα Παπανδρέου.
Επιπλέον λήφθηκαν μέτρα για τη στήριξη του κλάδου της πληροφορικής με μείωση του φόρου επί των κερδών αλλά και την απαλλαγή από διαφόρους ελέγχους από τους ρυθμιστικούς φορείς.
Μέτρα προβλέπονται επίσης από ρωσικής πλευράς για τη στήριξη του κατασκευαστικού τομέα, των μεταφορών με ιδιαίτερη έμφαση στις αεροπορικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, του τουρισμού, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά και της γεωργίας όχι μόνο σε σχέση με «τις θέσεις εργασίας, αλλά και τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας» της ίδιας της Ρωσίας.
Τέλος επιβλήθηκε απαγόρευση επανεξαγωγής στις παραπάνω «εχθρικές χώρες» του εξοπλισμού και των εξαρτημάτων που είχαν προηγουμένως εισαχθεί στη Ρωσία.
Πάντως σύμφωνα με εκτίμηση του Πεκίνου, η Ρωσία κρατά στα χέρια της αρκετά χαρτιά για την αντιμετώπιση των δυτικών κυρώσεων που σε κάθε περίπτωση πέραν των άλλων θα «σύρουν την παγκόσμια οικονομία σε τέλμα» (www.globaltimes.cn 8/3/2022).
*Ο Νότης Μαριάς είναι Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής
