Κοντά στο 2% θα είναι την επόμενη δεκαετία ο δυνητικός ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, εκτίμησε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας σήμερα σε συνέδριο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (European Investment Bank-EIB).
Ωστόσο όπως εξήγησε ο ίδιος η οικονομία ενδέχεται να αναπτυχθεί με υψηλότερους ρυθμούς για τρεις λόγους.
1. Αποταμιεύσεις. Οι αποταμιεύσεις του ιδιωτικού τομέα (συμπεριλαμβανομένων των καθαρών μεταβιβάσεων κεφαλαίου) είναι ασυνήθιστα υψηλές, με μέσο όρο περίπου 15% του ΑΕΠ το 2021 από 6% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο τα πέντε χρόνια πριν από την πανδημία του Covid-19. Αυτό είναι αποτέλεσμα υψηλότερων προληπτικών αποταμιεύσεων, αναβολής καταναλωτικών και άλλων δαπανών, κρατικών ενισχύσεων και αναστολής δανειακών/φορολογικών υποχρεώσεων. Η υψηλή αποταμίευση αντανακλάται στην αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα κατά 34 δισ. ευρώ -δηλαδή 20% του ΑΕΠ- από τον Μάρτιο του 2020. Η σταδιακή αποκλιμάκωση του υψηλού ποσοστού αποταμίευσης θα τονώσει την εγχώρια ζήτηση και ιδιαίτερα την ιδιωτική κατανάλωση.
2. Το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα θα λάβει περίπου 30,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης. Τα κεφάλαια της NGEU στοχεύουν σε έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας που ενισχύουν την ανάπτυξη στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας, της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια, του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, της απασχόλησης, της κοινωνικής συνοχής και των ιδιωτικών επενδύσεων και θα εκταμιευθούν μετά προϋποθέσεις. Η διοχέτευση αυτών των πόρων σε βιώσιμα επενδυτικά έργα θα ενισχύσει το πραγματικό ΑΕΠ κατά 7% έως το 2026 και θα συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης, των ιδιωτικών επενδύσεων, των εξαγωγών και των φορολογικών εσόδων. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα θα λάβει 40 δισ. ευρώ από τα Διαρθρωτικά Ταμεία τα επόμενα χρόνια και αναμένεται να προσελκύσει επίσης αυξημένες ξένες άμεσες και έμμεσες επενδύσεις. Σημειώνεται επίσης ότι, μεσοπρόθεσμα, οι προοπτικές για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης δεν προκύπτουν μόνο από τις αναμενόμενες επενδύσεις αλλά, κυρίως, από την αύξηση της παραγωγικότητας που θα προκληθεί από τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Βιωσιμότητας Greece 2.0 -απελευθέρωση της αγοράς, ιδιωτικοποιήσεις και αυξημένες επενδύσεις στην εκπαίδευση- καθώς και η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση.
3. Το τραπεζικό σύστημα. Η αυξημένη ικανότητα του τραπεζικού συστήματος να συμβάλλει στη χρηματοδότηση βιώσιμων επενδυτικών σχεδίων. Το απόθεμα καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι σήμερα περίπου 176 δισ. ευρώ, δηλαδή στο επίπεδο του Σεπτεμβρίου 2011. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, τα χρηματοοικονομικά μεγέθη των ελληνικών τραπεζών βελτιώθηκαν σημαντικά. Σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2016, το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε περισσότερο από 50%, κυρίως μέσω τιτλοποιήσεων με τη χρήση του Ελληνικού Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων. Οι τράπεζες κατάφεραν να εξαλείψουν την εξάρτησή τους από την Έκτακτη Ενίσχυση Ρευστότητας και απέκτησαν ξανά πρόσβαση στις αγορές χονδρικής, εκδίδοντας ομόλογα χωρίς εξασφάλιση και κεφαλαιακά μέσα. Δύο συστημικές τράπεζες κατάφεραν επίσης να εκμεταλλευτούν τις κεφαλαιαγορές και πραγματοποίησαν επιτυχημένες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου το 2021. Επί του παρόντος, οι τράπεζες απολαμβάνουν επαρκή ρευστότητα και κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας που τους επιτρέπουν να παρέχουν δανεισμό στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, ο δείκτης ΜΕΔ παραμένει ο υψηλότερος στην Ευρωζώνη και αποτελεί εμπόδιο για την πιστωτική επέκταση, ειδικά για τις μικρές επιχειρήσεις όπου ο πιστωτικός κίνδυνος είναι υψηλότερος.
