Τη διεξαγωγή έρευνας για το ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και μια λεπτομερούς αξιολόγησης για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην τρόικα προανήγγειλε χθες το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης (Independent Evaluation Office – ΙΕΟ) του ΔΝΤ στη έκθεση που δημοσιοποίησε αναφορικά με το πώς το Ταμείο ανταποκρίθηκε στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση.

Σύμφωνα με το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης του ΔΝΤ θα πρέπει να διεξαχθεί μια πλήρης αξιολόγηση της συμμετοχής του Ταμείου στην τρόικα που θα επισκοπεί την ανταπόκριση του ΔΝΤ στην κρίση της ζώνης του ευρώ και τη στήριξή του στα προγράμματα της ευρωζώνης.

Κάνοντας μια πρώτη αναφορά στη συμμετοχή του ΔΝΤ στην τρόικα το Γραφείο Αξιολόγησης αναφέρει πως όταν ξέσπασε η κρίση στη ζώνη του ευρώ το ΔΝΤ κλήθηκε να παράσχει τόσο πολιτική όσο και τεχνική υποστήριξη και τελικά να βοηθήσει στην παροχή χρηματοδότησης προς τις προηγμένες οικονομίες της Ευρώπης.

Η θεσμική ρύθμιση που προέκυψε αφορούσε την τρόικα, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. «Αυτό ήταν μια νέα διάταξη συντονισμού, η οποία συνίστατο στο ότι η νομισματική αρχή της χώρας που βρισκόταν σε κρίση κάθονταν επισήμως στην ίδια πλευρά του τραπεζιού με το ΔΝΤ», αναφέρει στην έκθεση το ΙΕΟ. Αλλά προχωρεί και ένα βήμα παραπέρα.

Όπως τονίζει το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης, υπήρχε εξ αρχής η κατανόηση ότι οι διαφωνίες της τρόικας δεν θα δημοσιοποιούνταν. «Η διευθέτηση αυτή εγείρει ερωτήματα ως προς το αν έδινε μεγαλύτερη βαρύτητα στις συμβουλές πολιτικής του ΔΝΤ ή αν αύξανε την πίεση προς το ΔΝΤ, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τις θέσεις του», υπογραμμίζεται στην έκθεση. Το Γραφείο Αξιολόγησης σημειώνει πως τελικά τέτοια ερωτήματα μπορούν να απαντηθούν μόνο με την ξεχωριστή εξέταση του πλαισίου των διαπραγματεύσεων κάθε προγράμματος.

Ακόμη, το ΙΕΟ επισημαίνει πως οι περισσότερες αρχές από τις χώρες της G20 θεώρησαν ότι το σχήμα της τρόικας ήταν μια «πραγματιστική και ευέλικτη ανταπόκριση» σε μια κρίση που θα μπορούσε να έχει γίνει συστημική και σε μια περίοδο μεγάλης αστάθειας στην παγκόσμια οικονομία. Οι ευρωπαϊκές αρχές πίστευαν πως το ΔΝΤ ήταν σε θέση να ελέγξει συνολικά τα προγράμματα αντιμετώπισης κρίσεων, ρόλος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ δεν είχαν εμπειρία.

Άλλες αρχές, ωστόσο, εκτιμούν ότι δεν ήταν ενδεδειγμένο από την άποψη της διακυβέρνησης, το ΔΝΤ να κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί με τη νομισματική αρχή της χώρας μέλους. Κατά την άποψή τους, αυτό οδήγησε ορισμένες δράσεις πολιτικής «εκτός του τραπεζιού» και αποτέλεσε έτσι κακή διακυβέρνηση.

Το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης παραθέτει και έναν ακόμη προβληματισμό που εξέφρασαν ορισμένες αρχές οι οποίες ανέφεραν ότι αυτή η συνεργασία (τρόικα) θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επιτήρηση του ΔΝΤ στη ζώνη του ευρώ, ακόμη και σε θέματα που σχετίζονται με χώρες που δεν χρειάζονται την οικονομική στήριξη του ΔΝΤ.

«Αρχές αναδυομένων οικονομιών και πολλές άλλες χώρες ζήτησαν να μάθουν αν η έκτακτη πρόσβαση που παρέχεται για τη στήριξη των προγραμμάτων στο πλαίσιο της τρόικας θα είναι διαθέσιμη σε μελλοντικές κρίσεις και για τις χώρες μέλη του ΔΝΤ και σε άλλες περιοχές», υπογραμμίζεται εμφατικά στο κείμενο του Γραφείου Αξιολόγησης.

«Αν και η πλήρη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του θεσμού της τρόικας είναι εκτός του πεδίου εφαρμογής της παρούσας μελέτης, η διευθέτηση αυτή έχει σαφώς εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία του ΔΝΤ και την αρχή της ομοιόμορφης μεταχείρισης των χωρών μελών», σημειώνεται στην έκεθση του ΙΕΟ.

Τέλος, αποσαφηνίζεται πως οι επιδόσεις και οι αποφάσεις του ΔΝΤ για την Ελλάδα, θα αποτελέσουν το αντικείμενο μελλοντικής αξιολόγησης.