Σε πορεία ανάκαμψης η βιομηχανία πληροφορικής

Φάση σταθεροποίησης, με προοπτική ανάκαμψης το 2014, διανύει εφέτος η βιομηχανία προϊόντων πληροφορικής, η οποία το 2012 παρουσίασε κάμψη των πωλήσεων και επιδείνωση της αποδοτικότητάς της. Αυτό αφορά, κυρίως, τις επιχειρήσεις παραγωγής και έκδοσης λογισμικού για μαζικές χρήσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περί το 10% του συνολικού αριθμού των εταιρειών πληροφορικής.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, ανοδικά φαίνεται να κινείται η εξαγωγική δραστηριότητα των εταιρειών λογισμικού. Συγχρόνως, ανάκαμψη παρουσιάζει ο εξαιρετικά συρρικνωμένος τα τελευταία χρόνια, τομέας των επιχειρήσεων κατασκευής, συναρμολόγησης και επισκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών και περιφερειακού εξοπλισμού.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο εννεάμηνο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2013 η παραγωγή του τομέα Η/Υ και συναφών ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 16,2%, σε επίπεδα ωστόσο που είναι κατά περίπου 75% χαμηλότερα από τα αντίστοιχα του έτους 2005.

Ο κλάδος των ελληνικών βιομηχανιών προϊόντων πληροφορικής (λογισμικού ευρείας χρήσης, εξοπλισμού πληροφορικής και συναφών δραστηριοτήτων με βιομηχανικά χαρακτηριστικά), όπως εκφράζεται από 45 επιχειρήσεις του που έχουν γνωστοποιήσει την οικονομική τους θέση, εμφάνισε το 2012, σε σύγκριση με το 2011, μειωμένα κατά 60% κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (16,9 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία), ίσα προς το 9% των συνολικών εσόδων του (22,4% το 2011), σε συνθήκες μικρής κάμψης των εσόδων και μείωσης του μεικτού περιθωρίου κέρδους του κατά 0,5 εκατοστιαία μονάδα (42,3% το 2012, από 42,8% το 2011).

Ο κλάδος κατέγραψε τελικώς ζημιές ίσες προς το -21,5% των εσόδων του, πολλαπλάσιες εκείνων που είχαν καταγραφεί το 2011.

Ωστόσο σε συγκρίσιμη βάση, εξαιρουμένης μίας μεγάλης εταιρείας που επιβάρυνε τα αποτελέσματά της με σημαντικές απομειώσεις ενεργητικού, τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (30,6 εκατ. ευρώ) ήταν μειωμένα μόνο κατά 17%, ενώ τα αποτελέσματα μετά τους φόρους ήταν θετικά (+0,7% των εσόδων), αν και συρρικνώθηκαν σε σχέση με το 2011.

Τα συνολικά έσοδα των 45 εταιρειών του κλάδου, μεγάλου, μεσαίου και μικρού μεγέθους, τα οικονομικά στοιχεία των οποίων έχουν γίνει γνωστά, ανήλθαν το 2012 σε 189 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα κατά 1,85 εκατ. ευρώ (-1%). Η μείωση είναι ακόμη μεγαλύτερη (περί το 5%) για τις εταιρείες που είναι επικεντρωμένες στην παραγωγή και έκδοση τυποποιημένου λογισμικού.

Οι 45 αυτές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν δηλώσει βασικό αντικείμενό τους τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την ολοκλήρωση λογισμικού συστήματος για εφαρμογές ευρείας χρήσης (εμπορικές, επιχειρηματικές, λογιστικές, επαγγελματικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, εφαρμογές για προσωπική χρήση κλπ), την κατασκευή, τη συναρμολόγηση και την επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και περιφερειακού εξοπλισμού, καθώς και την ανάπτυξη συναφών, συνδυασμένων εφαρμογών πληροφορικής που έχουν βιομηχανικά χαρακτηριστικά, στις 31.12.2012 διέθεταν πάγια και κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία της τάξεως των 365 εκατ. ευρώ και ως σύνολο κατέγραψαν:

– Μεικτά κέρδη 80 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2% (-1,6 εκατ. ευρώ).

– Κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA), ύψους 16,9 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 60% σε ποσοστό και κατά 25,9 εκατ. ευρώ σε αξία (κέρδη 42,8 εκατ. ευρώ το 2011), καθώς η εταιρεία SINGULARLOGIC ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ AE κατέγραψε ανάλογες ζημιές 13,7 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 5,9 εκατ. ευρώ. Εξαιρουμένης αυτής, τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ήταν ύψους 30,6 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 17% σε ποσοστό και κατά 6,3 εκατ. ευρώ σε αξία (κέρδη 36,9 εκατ. ευρώ το 2011).

– Ζημιές προ φόρων και τόκων (EBIT) 7,3 εκατ. ευρώ, που συνιστούν επιδείνωση κατά 28,1 εκατ. ευρώ σε αξία και είναι ίσες προς το -3,8% των πωλήσεων, έναντι αντίστοιχου ποσοστού +10,9% το 2011 (κέρδη 20,8 εκατ. ευρώ περίπου το 2011). Εξαιρουμένης της προαναφερθείσης εταιρείας, το σχετικό αποτέλεσμα ήταν κέρδη ύψους 10,4 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 44% σε ποσοστό και κατά 8,2 εκατ. ευρώ σε αξία (κέρδη 18,6 εκατ. ευρώ το 2011).

– Ζημιές προ φόρων 44,3 εκατ. ευρώ, που ισοδυναμούν με επιδείνωση κατά 53,6 εκατ. ευρώ (κέρδη 9,3 εκατ. ευρώ το 2011) και είναι ίσες προς το -23,4% των πωλήσεων, έναντι αντίστοιχου ποσοστού +4,9% το 2011. Εξαιρουμένης της προαναφερθείσης εταιρείας, η οποία το 2011 είχε αναφέρει ζημιές προ φόρων δύο εκατ. ευρώ και το 2012 κατέγραψε ζημιές προ φόρων 49 εκατ. ευρώ, προκύπτουν κέρδη 4,75 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 58% (κέρδη 11,4 εκατ. ευρώ το 2011).

– Καθαρές ζημιές, μετά την πρόβλεψη για φόρους, ύψους 40,7 εκατ. ευρώ, που ισοδυναμούν με επιδείνωση κατά 45,8 εκατ. ευρώ (καθαρά κέρδη 5,1 εκατ. ευρώ το 2011) και είναι ίσες προς το -21,5% των πωλήσεων, έναντι αντίστοιχου ποσοστού +2,7% το 2011. Εξαιρουμένης της προαναφερθείσης εταιρείας (καθαρές ζημιές 41,7 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 2,2 εκατ. ευρώ το 2011), προκύπτουν καθαρά κέρδη 0,95 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 87% έναντι εκείνων του 2011 (καθαρά κέρδη 7,3 εκατ. ευρώ).

Με κριτήριο τα τελικά, καθαρά αποτελέσματα κερδοφόρες ήταν, οριακά έστω, οι 33 από τις 45 επιχειρήσεις (73,3% του συνόλου), σε αντίθεση με τις άλλες 12 εταιρείες (26,7% του συνόλου), οι οποίες παρουσίασαν ζημιές, οριακές έστω. Τα συνολικά καθαρά κέρδη των 33 κερδοφόρων (πωλήσεις 111,3 εκατ. ευρώ) ήταν 16,1 εκατ. ευρώ, ενώ οι συνολικές καθαρές ζημιές των 12 ζημιογόνων (πωλήσεις 77,8 εκατ. ευρώ) ήταν 56,9 εκατ. ευρώ.

Τα ίδια κεφάλαια των 45 επιχειρήσεων (145,3 εκατ. ευρώ στις 31.12.2012) μειώθηκαν κατά 26% (-50 εκατ. ευρώ), λόγω των ζημιών. Παράλληλα, μειώθηκε το σύνολο των απασχολουμένων κεφαλαίων (366,7 εκατ. ευρώ στο τέλος της χρήσης) κατά 14% (-61,7 εκατ. ευρώ). Η αναλογία των ιδίων κεφαλαίων προς τα συνολικά κεφάλαια των επιχειρήσεων του τομέα υποχώρησε στο 39,6%, από 45,6% το 2011.

Συγχρόνως, οι συνολικές υποχρεώσεις τους (221,4 εκατ. ευρώ στο τέλος της χρήσης) σε απόλυτες τιμές μειώθηκαν κατά 5% (-11,7 εκατ. ευρώ). Η συμπίεση των συνολικών υποχρεώσεων προέκυψε από αύξηση των βραχυπρόθεσμων (184,6 εκατ. ευρώ) κατά 9% και παράλληλη μείωση των μακροπρόθεσμων (36,8 εκατ. ευρώ) κατά 42%. Πτώση 19% παρουσίασε, εξάλλου, το πάγιο ενεργητικό τους (183 εκατ. ευρώ μαζί με τις συμμετοχές), λόγω των απομειώσεων ενεργητικού.

Αυτά προκύπτουν από την επεξεργασία των ισολογισμών τους, σύμφωνα με στοιχεία που αντλήθηκαν από το CD-ROM «Ελληνική Βιομηχανία 2012-2013», το ΓΕΜΗ, το www.inr.gr, την Icap Group και τους διαδικτυακούς ιστότοπους και τις αρμόδιες υπηρεσίες των ίδιων των επιχειρήσεων, αρκετές από τις οποίες ασχολούνται, πέρα από την παραγωγή λογισμικού για μαζικές χρήσεις, με πληθώρα άλλων εφαρμογών πληροφορικής στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, οφείλοντας μεγάλο μέρος των εσόδων τους σε αυτές τις δραστηριότητες.

Δεν συμπεριλαμβάνονται στις 45 αυτές εταιρείες άλλες επιχειρήσεις πληροφορικής με βασικό αντικείμενο την παραγωγή προγραμμάτων Η/Υ που παράγονται ή ολοκληρώνονται κατόπιν παραγγελίας, την παροχή υπηρεσιών σχεδιασμού και ανάπτυξης τεχνολογιών της πληροφορίας για εφαρμογές πληροφορικής ή τη μεταγλώττιση, ουσιαστικά, λογισμικών συστημάτων αλλοδαπής προέλευσης.

Επίσης, δεν περιλαμβάνονται επιχειρήσεις οι οποίες ασχολούνται με την κατασκευή εξοπλισμού πληροφορικής, αλλά οφείλουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους σε άλλες δραστηριότητες στην ευρύτερη αγορά πληροφορικής.

Αύξηση εσόδων παρουσίασαν οι 18 από τις 45 εταιρείες (40% του συνόλου).

Αναλυτικότερα, από το σύνολο των 45 επιχειρήσεων:

– Είκοσι επτά επιχειρήσεις (60% του συνόλου) οι οποίες ήταν κερδοφόρες το 2011, παρέμειναν και κατά το 2012 κερδοφόρες, πραγματοποιώντας καθαρά κέρδη ύψους 15,6 εκατ. ευρώ έναντι 15,5 εκατ. ευρώ το 2011, αυξημένα κατά 0,1 εκατ. ευρώ.

– Τρεις επιχειρήσεις (6,7%) οι οποίες ήταν κερδοφόρες το 2011, με κέρδη 0,2 εκατ. ευρώ, εμφάνισαν κατά το 2012 ζημιές ύψους 1,8 εκατ. ευρώ, έχοντας έτσι απώλειες ύψους δύο εκατ. ευρώ.

– Εννιά επιχειρήσεις (20%) οι οποίες ήταν ζημιογόνες το 2011, παρέμειναν και κατά το 2012 ζημιογόνες, πραγματοποιώντας ζημιές 55 εκατ. ευρώ έναντι 8,2 εκατ. ευρώ περίπου το 2011, αυξημένες έτσι κατά 46,8 εκατ. ευρώ.

– Έξι επιχειρήσεις (13,3%) οι οποίες ήταν ζημιογόνες το 2011, με ζημιές 2,5 εκατ. ευρώ, εμφάνισαν κατά το 2012 κέρδη της τάξεως του 0,5 εκατ. ευρώ, έχοντας έτσι ωφέλεια ύψους τριών εκατ. ευρώ.

Οι επιχειρήσεις που κατέγραψαν οριακή έστω βελτίωση των μεικτών κερδών ήταν 16 (35,6% του συνόλου), ενώ αυτές που βελτίωσαν το μεικτό περιθώριο ήταν 20 (44,4% του συνόλου).

Οριακή έστω βελτίωση των EBITDA πέτυχαν 23 (51,1% του συνόλου), ενώ αυτές που βελτίωσαν το περιθώριο EBITDA ήταν επίσης 23 (51,1% του συνόλου). Ακόμη, οι επιχειρήσεις που κατέγραψαν οριακή έστω βελτίωση των EBIT ήταν 18 (40% του συνόλου), ενώ αυτές που βελτίωσαν το περιθώριο EBIT ήταν 19 (42,2% του συνόλου).

Βελτίωση των προ φόρων αποτελεσμάτων (κερδών ή ζημιών), έστω οριακά, παρουσιάζουν οι 21 από τις 45 εταιρείες (46,7% του συνόλου).

Συγχρόνως, βελτίωση των καθαρών αποτελεσμάτων (κερδών ή ζημιών), έστω οριακά, παρουσιάζουν επίσης οι 19 από τις 45 εταιρείες (42,2% του συνόλου).

Βελτίωση της αποδοτικότητας σε σχέση με τα ίδια κεφάλαιά τους, βάσει των καθαρών αποτελεσμάτων τους (κερδών ή ζημιών), παρουσιάζουν 20 επιχειρήσεις (44,4%), σε αντίθεση με τις υπόλοιπες 25 (55,6%), οι οποίες δεν μπόρεσαν να τη βελτιώσουν.

Αύξηση ιδίων κεφαλαίων, λόγω και της λογιστικής αναπροσαρμογής μέρους των παγίων, εμφανίζουν οι 30 από τις 45 επιχειρήσεις (66,7%). Επίσης, περισσότερες από τις μισές εταιρείες (26, δηλαδή το 57,8% του συνόλου) εμφανίζουν βελτιωμένη, έστω οριακά, χρηματοοικονομική διάρθρωση.

Η αποδοτικότητα του μέσου ενεργητικού (αρχής και τέλους της χρήσης) των 45 βιομηχανιών προϊόντων πληροφορικής στη διάρκεια της χρήσης, σε κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA), μειώθηκε σε 4,6% το περασμένο έτος, από 10% το 2011. Σε συγκρίσιμη βάση, εξαιρουμένου του κόστους απομειώσεων ενεργητικού, η αποδοτικότητα αυτή (στις 44 επιχειρήσεις) ήταν 12,7%, έναντι 14,5% το 2011.