Κακόβουλες προθέσεις, αισχροκέρδεια, πλημμελής διοίκηση και απληστία είναι τα κλειδιά πίσω από την κατάρρευση της διεθνούς οικονομίας…

Σε έναν κόσμο που βλέπει το οικονομικό του σύστημα να καταρρέει, συμπαρασύροντας αναπόφευκτα τον τρόπο ζωής του, ευθύνες μπορούν να αποδοθούν προς πάσα κατεύθυνση.

Η γενικευμένη οικονομική ύφεση πλήττει την οικουμένη και κάποιοι κρύβονται επιμελώς πίσω της, είτε εσκεμμένα είτε επειδή δεν είδαν το κακό να έρχεται.

Κι ενώ οι ευθύνες δεν περιορίζονται φυσικά στους 10 αυτούς ανθρώπους, είναι ωστόσο κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι αυτοί έχουν τη φωλιά τους λερωμένη.

Πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες δηλαδή που συσκότισαν το τοπίο και έκαναν την οικονομική κρίση ακόμα πιο βαθιά…

Alan Greenspan

Ο διαβόητος νεοφιλελεύθερος οικονομολόγος και πρόεδρος της Federal Reserve είχε ήδη δείξει τις χειριστικές αδυναμίες του κατά τη χρηματιστηριακή κρίση του 1987. Κατόπιν, στη δεκαετία του 1990, διαδραμάτισε ρόλο μοχλού στην οικονομική ευημερία της εποχής, γινόμενος κάτι σαν «μάγος» της οικονομίας. Ήταν ωστόσο η ακράδαντη πίστη του στους νόμους της αγοράς και η ακραία περιφρόνηση που έδειχνε σε κάθε μορφή κυβερνητικού ελέγχου, στις αρχές του 2000, που οδήγησαν την Αμερική στη στεγαστική κρίση, με τα «γεράκια» της αγοράς να μένουν αχαλίνωτα. Ο «μαέστρος» παραδέχτηκε πρόσφατα ότι έκανε λάθος στην υπόθεσή του ότι οι εταιρίες θα ρύθμιζαν μόνες τους τη λειτουργία τους, κατά τα πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού…

Hank Paulson

Όταν ο Paulson εγκατέλειπε τη διευθυντική του θέση στην Goldman Sachs το 2006 για να γίνει υπουργός Οικονομικών, η μεγαλύτερη ανησυχία του ήταν αν θα έκανε τη διαφορά στα νέα του καθήκοντα. Και την έκανε! Ο άνθρωπος που ανέλαβε εξολοκλήρου την οικονομική τύχη της χώρας του κατά τον τελευταίο χρόνο της διακυβέρνησης Μπους μετρά τρεις αποτυχίες στο ενεργητικό του: άργησε χαρακτηριστικά να αναγνωρίσει τα σημάδια της επικείμενης κρίσης, άφησε τη Lehman Brothers να «βουλιάξει» αμετάκλητα, ενώ τα διορθωτικά μέτρα που πήρε κατόπιν εορτής αποδείχτηκαν ανεπαρκή μεν, εξαιρετικά κοστοβόρα για τον προϋπολογισμό της χώρας δε…

Joe Cassano

Πριν από την κατάρρευση του ιδιωτικού τομέα, λίγοι άνθρωποι είχαν ακούσει ποτέ για τα swaps (CDS). Πρόκειται για συμβόλαια «ασφάλειας», ή αν θέλετε για «στοιχήματα», ότι μια εταιρία θα αποπληρώσει τα χρέη της. Ως ιδρυτικό μέλος των χρηματοοικονομικών προϊόντων της AIG, ο Cassano, υπεύθυνος για τη λειτουργία τους ως το 2008, τα γνώριζε βέβαια καλά: στα καλά τα χρόνια, τα τεράστια ποσά που διαχειριζόταν σε CDS η AIG έβγαζαν μπόλικο χρήμα για όλους. Ήταν ωστόσο τα ίδια swaps που «γκρέμισαν» την AIG και ανάγκασαν την αμερικανική κυβέρνηση να δαπανήσει 150 δισ. δολάρια για να την κρατήσει στη… μηχανική υποστήριξη.

Kathleen Corbet

Η «σιδηρά κυρία» της Standard & Poor’s (κατά το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης δεκαετίας) συνήθιζε να εγκρίνει με σφραγίδες ΑΑΑ ακόμα και τις πλέον ριψοκίνδυνες επιχειρηματικές κινήσεις, την ίδια στιγμή που βοηθούσε αμφιβόλου επιχειρηματικής ηθικής εταιρίες στην προσπάθειά τους να δελεάσουν τους επενδυτές. Η Corbet, από κοινού με τους άλλους μεγάλους παίκτες της αγοράς, τη Moody’s και τη Fitch, έκαναν ξεκάθαρα το δικό τους παιχνίδι: πώς μπορεί ένας οίκος αξιολόγησης να αποδίδει τον υψηλότερο βαθμό φερεγγυότητας σε φίρμες με τέτοιες επισφάλειες; Προφανώς, όταν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ή, αντιθέτως, όταν ο οίκος χαράσσει τη δική του πορεία…

Dick Fuld

Το «γεράκι» της Wall Street, όπως είναι γνωστός ο Fuld, οδήγησε τη Lehman βαθιά στην αγορά των στεγαστικών δανείων, κάνοντας το τοπίο άνω κάτω: χρηματοδοτούσε τους δανειστές που σύναπταν περίεργα δάνεια με αμφισβητήσιμους δανειολήπτες σε όλη την επικράτεια. Έφτασε μέχρι το σημείο να κάνει τη Lehman να προσφέρει και δικά της δάνεια. Ένα μέρος του λεγόμενου «τοξικού χρέους» οφείλεται στον πρώην γενικό διευθυντή της Lehman, ο οποίος βούλιαξε ταυτόχρονα με τη φίρμα του…

Bill Clinton



Τα χρόνια της προεδρίας Κλίντον χαρακτηρίζονται εν πολλοίς από οικονομική ευημερία και… απορρύθμιση της αγοράς, η οποία και έθεσε τις βάσεις για τις οικονομικές υπερβολές των κατοπινών ετών. Ο αχαλιναγώγητος καπιταλισμός που προωθούσε ο Κλίντον αποθέωνε τους αυτο-ρυθμιστικούς παράγοντες της ελεύθερης αγοράς, γεγονός που δεν επαληθεύτηκε βέβαια ποτέ. Μια σειρά από νομοθετήματα της διακυβέρνησής του διασφάλιζαν τον ολοένα και μικρότερο κρατικό παρεμβατισμό στην αγορά, όπως η διαβόητη «Commodity Futures Modernization Act», η οποία και εξαιρούσε τα swaps από οποιονδήποτε κυβερνητικό έλεγχο! Το 1995, ο Κλίντον χαλάρωσε τους αυστηρούς κανονισμούς για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων, γεγονός που ανάγκασε τις τράπεζες να δανείζουν υψηλά ποσά σε πολίτες με χαμηλά εισοδήματα. Κι όσο κι αν το debate καλά κρατεί για το κατά πόσο ευθύνεται η διακυβέρνηση Κλίντον για τα τωρινά μας δεινά, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι έστρωσε το κόκκινο χαλί για την απορρύθμιση της αγοράς και την εταιρική ασυδοσία…

George W. Bush

Από τις αρχές της προεδρίας του, ο Μπους αγκάλιασε ένα οικονομικό μοντέλο και μια κυβερνητική φιλοσοφία πλήρους απορρύθμισης. Αυτό πυροδότησε κυβερνητικές «αβλεψίες» σε εταιρίες-κολοσσούς και τη συνεπαγόμενη χαλάρωση ηθών στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ο Μπους διείδε βέβαια το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούταν με μαθηματική ακρίβεια η οικονομία, απέτυχε ωστόσο να προειδοποιήσει και να κινητοποιήσει το Κογκρέσο. Μετά το σκάνδαλο με την Enron βέβαια ο Μπους πήρε σκληρότερα μέτρα, αποτυγχάνοντας παρόλα αυτά να ελέγξει την αγορά. Και δεν μπορεί να μην του χρεωθεί το γεγονός ότι η οικονομική ύφεση γιγαντώθηκε στα χρόνια της δικής του διακυβέρνησης…

Wen Jiabao



Μπορούμε να δούμε τον Jiabao ως τον πληρεξούσιο της κινεζικής κυβέρνησης, ιδιαίτερα στο κομμάτι της πρωτοφανούς στα χρονικά πίστωσης που έδωσε στην Αμερική τα τελευταία 8 χρόνια. Αν ο φτηνός δανεισμός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής κρίσης που διανύουμε -και είναι!-, τότε η Κίνα είναι αναμφίβολα ένας από τους μοχλούς της και ο Jiabao ο αρχιτέκτονάς της. Η Κίνα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος πιστωτής των ΗΠΑ, με το χρέος να ανέρχεται στο 1,7 τρισ. δολάρια. Αυτή η κολοσσιαία συσσώρευση χρέους συνδέεται ευθέως με την προσπάθεια της Κίνας να κρατήσει την αξία του νομίσματός της σε χαμηλά επίπεδα, καθώς το φτηνό χρήμα έκανε τις εξαγωγικές της δυνατότητες να ανθούν. Ο Jiabao ήταν ο πρωτεργάτης αυτής της πολιτικής.

Bernie Madoff

Ο Madoff κατάφερε να εκτελέσει μια από τις μεγαλύτερες απάτες στα οικονομικά χρονικά του πλανήτη κάτω από τις μύτες του κυβερνητικού ελέγχου, επενδυτική απάτη που θα οδηγούσε σε ζημίες 50 δισ. δολαρίων, κυρίως από ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Φαίνεται λοιπόν ότι οι τράπεζες και τα hedge funds δεν έδειξαν τη δέουσα επιμέλεια στις συναλλαγές, την ίδια στιγμή που οι μάνατζερ, οι οποίοι του παρέδιδαν το ζεστό χρήμα των επενδυτών, αποδείχτηκαν άπληστοι. Το να υποθέσει βέβαια κανείς ότι οι ρυθμιστικές Αρχές, τόσο της κυβέρνησης όσο και της αγοράς, ήταν απλώς ανεπαρκείς ή ανίκανες να ελέγξουν τις συναλλαγές είναι πολύ βολικό σχήμα. Θα ήταν ίσως σωστότερο να υποθέσουμε ότι η ελεύθερη ροή επενδυτικών κεφαλαίων ήταν το ζητούμενο μιας ολόκληρης αγοράς, διακύβευμα που εκμεταλλεύτηκε φυσικά ο δαιμόνιος Madoff…

Fred Goodwin

Ο πρώην ισχυρός άντρας της Royal Bank of Scotland (RBS) είχε το παρατσούκλι «Fred the Shred», λόγω της απαράμιλλης ικανότητάς του να κρύβει κόστη, την ίδια στιγμή που παράγοντες της αγοράς τον αποκαλούσαν «τον χειρότερο τραπεζίτη του κόσμου». Γιατί όλο αυτό το μένος; Γιατί το πρόσωπο που ενσάρκωσε ιδανικά τον ρόλο του άπληστου τραπεζίτη κατάφερε με περισσότερες από 20 εξαγορές να μεταμορφώσει την RBS σε παγκόσμιο παίκτη, από το 2000 που ανέλαβε καθήκοντα. Η απληστία του ωστόσο δεν σταμάτησε εκεί: την ώρα που η κατήφεια ενθρονιζόταν στην αγορά το 2007 και οι τράπεζες βρίσκονταν μπροστά σε νέες προκλήσεις, ο Goodwin δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην εξαγορά της ανταγωνιστικής ολλανδικής τράπεζας ABN Amro -αξίας 100 δισ. δολαρίων-, «λεηλατώντας» τα αποθέματα της RBS. Το αποτέλεσμα; Η βρετανική κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να σώσει την RBS, ξαλάφρωσε τα ταμεία της από 30 δισ. δολάρια, σε μια υπόθεση που έμελλε να χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη ζημία στα επιχειρηματικά χρονικά της Αγγλίας…

Η λίστα βέβαια του Time δεν τελειώνει εδώ, καθώς το περιοδικό θεωρεί συνυπεύθυνους άλλους 15 ανθρώπους, που με τη δράση τους συνέβαλαν αποφασιστικά στη χειροτέρευση της κατάστασης. Αυτοί είναι οι: Angelo Mozilo, Phil Gramm, Chris Cox, Ian McCarthy, Frank Raines, Marion και Herb Sandler, Stan O’Neal, David Lereah, John Devaney, Lew Ranieri, Burton Jablin, Sandy Weill, David Oddsson, Jimmy Cayne και οι αμερικανοί καταναλωτές εν γένει…