Παρά τις παρεμβάσεις και τα νομοσχέδια που έχουν κατατεθεί τα τελευταία χρόνια, από διαδοχικές κυβερνήσεις, οι ρυθμοί απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα παραμένουν απελπιστικά αργοί.
*Του Κωνσταντίνου Μίχαλου
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του δικαστικού κλάδου, υπάρχουν σήμερα περίπου 600.000 αδίκαστες υποθέσεις στην Ελλάδα, ενώ με βάση τον δείκτη Enforcing Contracts Indicator της έρευνας Doing Business 2018 της Παγκόσμιας Τράπεζας, χρειάζονται κατά μέσο όρο 1.580 ημέρες, δηλαδή πάνω από τέσσερα χρόνια, για να επιβληθεί δικαστικά η εφαρμογή μιας σύμβασης στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι ο μέσος χρόνος στην Ευρώπη δεν ξεπερνά τις 486 ημέρες.
Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης επιβαρύνει τις επιχειρήσεις με υψηλό διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, οδηγεί συχνά στη ματαίωση σημαντικών επενδύσεων, κλονίζει το αίσθημα ασφάλειας δικαίου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αντικίνητρα για τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Στη ρίζα του προβλήματος, πέραν των λειτουργικών αδυναμιών του συστήματος, υπάρχει μια βαθιά πληγή: αυτή της πολυνομίας και της κακονομίας που χαρακτηρίζει τη ρυθμιστική παραγωγή του ελληνικού κράτους. Η Ελλάδα πάσχει από υπερπληθώρα νομικών ρυθμίσεων, οι οποίες πολύ συχνά περιέχουν ασαφείς, δυσνόητους, ακόμα και αλληλοαναιρούμενους κανόνες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας τεράστιος όγκος υποθέσεων.
Για να υπάρξει πραγματική αναβάθμιση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης, απαιτείται κατ’ αρχήν αναβάθμιση της ποιότητας της νομοθετικής διαδικασίας, με ουσιαστικό νομοθετικό προγραμματισμό και μείωση του ρυθμιστικού όγκου. Παράλληλα, όμως, είναι ανάγκη να αξιοποιηθούν καλύτερα θεσμοί όπως η Διαμεσολάβηση, που μπορούν αποδεδειγμένα να συμβάλουν στη μείωση της δικαστικής ύλης, στη βελτίωση της αξιοπιστίας της απονομής δικαιοσύνης, αλλά και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Είναι ίσως καιρός για τη χώρα μας να ακολουθήσει το παράδειγμα πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπου η διαμεσολάβηση αποτελεί τον κανόνα για την επίλυση διαφορών. Η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης είναι σίγουρα μια δύσκολη πρόκληση, η οποία ωστόσο αφορά άμεσα τη λειτουργία του κράτους δικαίου στην Ελλάδα και τη δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να ανακάμψει πραγματικά.
*Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι πρόεδρος του ΕΒΕΑ και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος
