Η σημαντική πτώση των καταθέσεων η οποία εντάθηκε το 2011 και συνεχίστηκε τον Ιανουάριο του 2012, αποδίδεται στην οικονομική ύφεση και τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις των καταθετών, δηλαδή παράγοντες που οδήγησαν σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των τελευταίων, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος που διατυπώνονται στην ετήσια έκθεση της.

Η αβεβαιότητα, που συνδέεται με τη δημοσιονομική κρίση στη χώρα μας, παραμένει επίσης σημαντικός ερμηνευτικός παράγοντας της μείωσης των καταθέσεων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, καθώς το 2011 σημειώθηκε εκτεταμένη υποκατάσταση εγχώριων καταθέσεων με τοποθετήσεις σε καταθέσεις ή χρεόγραφα στο εξωτερικό, ενώ παρατηρήθηκε αποθησαυρισμός τραπεζογραμματίων ευρώ μεγάλης ονομαστικής αξίας, χρυσών λιρών κ.ά.

Η αναμενόμενη περαιτέρω υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας και του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος αλλά και η εξέλιξη των μεγεθών αυτών στο πρόσφατο παρελθόν αναμένεται να ασκήσουν αρνητική επίδραση στις καταθέσεις το 2012, δεδομένων και των χρονικών υστερήσεων με τις οποίες εκδηλώνεται αυτή η επίδραση, εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος.

Από την άλλη πλευρά, όμως η βελτίωση της εμπιστοσύνης, με τη δρομολόγηση του δεύτερου πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας και την ολοκλήρωση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (PSI), καθώς επίσης και με την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αναμένεται να επηρεάσει ευνοϊκά τη ζήτηση καταθέσεων εκ μέρους του εγχώριου ιδιωτικού τομέα.

Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο οι καταθέσεις που διατηρούν στις τράπεζες επιχειρήσεις και νοικοκυριά μειώθηκαν κατά περίπου 5 δισ. ευρώ ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος το συνολικό απόθεμα των καταθέσεων υποχώρησε τον πρώτο μήνα του 2012 στα 169 δισ. ευρώ από 174 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 2011. Τους τελευταίους δώδεκα μήνες η εκροή των καταθέσεων από τις τράπεζες έφθασε τα 36 δισ. ευρώ.

Αναφορικά με την πορεία των επιτοκίων καταθέσεων η ΤτΕ υπογραμμίζει ότι το 2011 τα επιτόκια των τραπεζικών καταθέσεων στην Ελλάδα παρουσίασαν αξιοσημείωτη άνοδο, έως και 126 μονάδες βάσης ανάλογα με το δικαιούχο (επιχειρήσεις, νοικοκυριά) και τη διάρκεια, στις νέες καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια, ενώ αυξήθηκαν μόνο ελαφρά, έως και 12 μονάδες βάσης ανάλογα με το δικαιούχο, στις νέες καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας. Αντιθέτως, τον Ιανουάριο του 2012 τα επιτόκια στις σημαντικότερες κατηγορίες νέων καταθέσεων υποχώρησαν.

Η αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων προθεσμίας στην Ελλάδα το 2011 αποδίδεται στην προσπάθεια των πιστωτικών ιδρυμάτων να συγκρατήσουν την απόσυρση των καταθέσεων, με δεδομένες τις δυσχέρειες άντλησης πόρων μέσω των διεθνών αγορών χρήματος και κεφαλαίων και την ανάγκη να υποκατασταθεί προοδευτικά η χρηματοδότηση που λαμβάνουν από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Η διαφορά επιτοκίου μεταξύ Ελλάδος και ζώνης του ευρώ διευρύνθηκε σταδιακά στις σημαντικότερες κατηγορίες καταθέσεων το 2011, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι πιέσεις στη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών εντάθηκαν προοδευτικά. Ωστόσο, η εν λόγω διαφορά περιορίστηκε τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους στη σημαντικότερη εγχώρια κατηγορία καταθέσεων, δηλαδή στις καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος από τα νοικοκυριά, αν και το ονομαστικό επιτόκιο αυτής της κατηγορίας καταθέσεων στην Ελλάδα παρέμεινε το υψηλότερο μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ.