Μεγάλες αδικίες του φορολογικού συστήματος αναδεικνύει η σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων που αποτυπώνεται στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2018.
Το 56,9% των φορολογικών εσόδων προέρχεται από την έμμεση φορολογία. Οι έμμεσοι φόροι (φόροι στις συναλλαγές και φόροι κατανάλωσης) πλήττουν αδιακρίτως όλους τους φορολογούμενους ακόμη και τα πολύ φτωχά νοικοκυριά.
Μάλιστα είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι με την οικονομία σε διαρκή συρρίκνωση τα τελευταία χρόνια και την επιβολή ενός τσουνάμι επιβαρύνσεων (αύξηση ΦΠΑ και φόρων κατανάλωση, επιβολή νέων φόρων) οι εισπράξεις από τους έμμεσους φόρους παραμένουν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Για το 2018 προβλέπεται να ανέλθουν σε 27,390 δισ. ευρώ ή 14,8% του ΑΕΠ, ποσό που αποτελεί το μεγαλύτερο μετά το 2011 όταν οι εισπράξεις από έμμεσους φόρους είχαν διαμορφωθεί σε 28,632 δισ. ευρώ λόγω της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ.
Από το 2014 και μετά το ποσοστό συμμετοχής των έμμεσων φόρων στο σύνολο των φορολογικών εσόδων κινείται σε επίπεδα που πλησιάζουν το 60%. Από 53,5% που ήταν το 2014, ένα χρόνο αργότερα αυξήθηκε στο 54,4% ενώ φέτος μετά την φοροκαταιγίδα σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ, σταθερή τηλεφωνία, ιντερνετ, μπίρα, κατάργηση μειωμένου κατά 30% στα νησιά εκτοξεύθηκε στο 57%. Το 2018 ανεβαίνει ακόμη περισσότερο στο 56,9% των συνολικών φορολογικών εσόδων.
Σε αντίθεση με τους έμμεσους φόρους, στην άμεση φορολογία η εικόνα είναι καλύτερη. Μετά την έκρηξη των άμεσων φόρων το 2014 κυρίως λόγω της απότομης προσγείωσης του αφορολογήτου ορίου, στο 46,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων ξεκίνησε η μείωση τους σε σχέση με το σύνολο των φορολογικών εσόδων.
Το 2015 το ποσοστό μειώνεται στο 45,6% ενώ φέτος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 43%. Για το 2018 οι άμεσοι φόροι θα αποτελούν το 43,1% των συνολικών φορολογικών εσόδων, θα διαμορφωθούν στα 20,766 δις. ευρώ λόγω της ενεργοποίησης νέων μέτρων τα οποία έχουν ήδη ψηφιστεί από τον Μάιο του 2016 (κατάργηση έκπτωσης φόρου για ιατρικά έξοδα, κατάργηση έκπτωση στην προκαταβολή φόρου για μισθωτούς και συνταξιούχου, φορολόγηση με συντελεστή έως 45% στα εισοδήματα από βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων κλπ).
Τα φορολογικά έσοδα εκτιμώνται το επόμενο έτος σε 48,1 δισ. ευρώ, κάτι λιγότερο δηλαδή από όσα ήταν το 2011.
Σύνθεση φορολογικών εσόδων κατά κατηγορία | |||
Έτος | Άμεσοι φόροι
(%) |
Έμμεσοι φόροι
(%) |
Λόγος
έμμεσων/άμεσων φόρων |
2008 | 40,8 | 59,2 | 1,45 |
2009 | 43,1 | 56,9 | 1,32 |
2010 | 39,4 | 60,6 | 1,53 |
2011 | 41,5 | 58,5 | 1,41 |
2012 | 44,7 | 55,3 | 1,24 |
2013 | 45,0 | 55,0 | 1,22 |
2014 | 46,5 | 53,5 | 1,15 |
2015 | 45,6 | 54,4 | 1,19 |
2016 | 46,0 | 54,0 | 1,18 |
2017* | 43,0 | 57,0 | 1,33 |
2018** | 43,1 | 56,9 | 1,32 |