Η επόμενη μέρα στην ελληνική οικονομία μετά το Brexit

Αναταράξεις σε εξαγωγές, επιχειρήσεις και τουρισμό στην ελληνική αγορά προκαλεί η επικράτηση του Brexit στο χθεσινό δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία.

Η χρηματιστηριακή αγορά κινείται πτωτικά από το άνοιγμα της σημερινής συνεδρίασης, στη δίνη του παγκόσμιου κραχ, υποχωρώντας προς τα επίπεδα των 530 μονάδων, με τις τραπεζικές μετοχές να δέχονται τα μεγαλύτερα πυρά των πωλητών.

«Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι βαρύ πλήγμα στην ευρωπαϊκή ενότητα και την ευρωπαϊκή οικονομία», σχολιάζει στην Handelsblatt ο πρόεδρος του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας. «Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, λόγω του μικρού μεγέθους και της διάρθρωσης των οικονομικών μας σχέσεων, οι επιπτώσεις του Brexit εκτιμώ ότι θα είναι περιορισμένες», τονίζει ενώ προσθέτει: «γι’ αυτό, θεωρώ πως δεν δικαιολογούνται ακραίες και σπασμωδικές αντιδράσεις στην ελληνική αγορά».

H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την έκτακτη συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου, επισημαίνει ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις χρηματαγορές και είναι έτοιμη να προσφέρει πρόσθετη ρευστότητα, αν χρειαστεί σε ευρώ ή και σε ξένο συνάλλαγμα, αν παραστεί αναγκαίο.

Στο μεταξύ, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας αναμένεται να αναχωρήσει για τη Βασιλεία της Ελβετίας προκειμένου να συμμετάσχει στην προγραμματισμένη σύνοδο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS). Στο περιθώριο της συνόδου οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης αναμένεται να επανεξετάσουν τα νέα δεδομένα που δημιουργεί για την ευρωζώνη το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Όσον αφορά στον αντίκτυπό του στην Ελλάδα, η ΤτΕ εκτιμά ότι θα είναι περιορισμένες.

Από την πλευρά του, το ΔΝΤ καλεί τη Μ. Βρετανία να διασφαλίσει την ομαλή έξοδο της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ, με δήλωση που εξέδωσε πριν από λίγο αναφέρει ότι το «ΔΝΤ καλεί τις αρχές στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη να εργαστούν από κοινού για να εξασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση σε μια νέα οικονομική σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ».

Παράλληλα το ΔΝΤ ζητά να αποσαφηνιστούν οι διαδικασίες και οι γενικοί στόχοι της διαδικασίας αυτής.

Το ΔΝΤ με την παρέμβασή του στηρίζει σθεναρά τις δεσμεύσεις της Τράπεζας της Αγγλίας και της ΕΚΤ για την παροχή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, προκειμένου να περιορίσουν υπερβολική χρηματοοικονομική αστάθεια.

Πλήγμα στις εξαγωγές

Αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους εξωστρεφείς τομείς της ελληνικής οικονομίας εξαιτίας του αποτελέσματος του βρετανικού δημοψηφίσματος, διαβλέπει η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), Χριστίνα Σακελλαρίδη, με δηλώσεις της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Όπως αναφέρει η κ. Σακελλαρίδη, η Μεγάλη Βρετανία είναι ο έβδομος μεγαλύτερος πελάτης για τα ελληνικά προϊόντα και η υποτίμηση της λίρας έναντι του ευρώ καθιστά τις εξαγωγές μας ακριβότερες. Για τον ίδιο λόγο, η Ελλάδα θα καταστεί ακριβότερη για τους Βρετανούς τουρίστες. Επίσης, όσοι Έλληνες ζουν και δουλεύουν στη Μεγάλη Βρετανία και στέλνουν χρήματα στην Ελλάδα, θα δουν την αξία των εμβασμάτων τους να μειώνεται. Αντίστροφα, γίνονται πιο φθηνά τα δίδακτρα για σπουδές σε βρετανικά πανεπιστήμια, ενώ μειώνεται και το κόστος των εισαγωγών βρετανικών προϊόντων στην ελληνική αγορά, κάτι που μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο.

Επίσης, η πρόεδρος του ΠΣΕ θέτει το ζήτημα της αστάθειας και αβεβαιότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, πρόβλημα το οποίο πολλαπλασιάζεται μετά το βρετανικό δημοψήφισμα.

Το 2% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Μεγάλη Βρετανία, καθώς οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών ανέρχονται σε 1,7 δισ. ευρώ, ενώ το 0,3% των μετοχών στο Βρετανικό Χρηματιστήριο ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα που θα υποστούν σοβαρές ζημιές. Τα στοιχεία αυτά αναφέρει σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης, τονίζοντας ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανησυχεί τόσο την ευρωπαϊκή επιχειρηματική κοινότητα, αφού αποτελεί «αχαρτογράφητα νερά» για όλη την Ευρώπη όσο και τους Έλληνες επιχειρηματίες και, κυρίως, τις δραστηριότητες στον τουρισμό και το εμπόριο.

Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, σημαντικός αριθμός των Ελλήνων επιχειρηματιών διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με το βρετανικό τραπεζικό σύστημα και πλέον δεν θα θεωρούνται καταθέτες σε χώρα εντός ΕΕ. Ο ίδιος αναφέρει ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις και για τους Έλληνες κατόχους ακίνητης περιουσίας στη Βρετανία, αφού θα επαναπροσδιοριστεί η φορολόγησή τους, καθώς και στους εργαζόμενους και τους φοιτητές, εκφράζοντας την ελπίδα ότι τα θέματα αυτά θα διευθετηθούν στο μεταβατικό διάστημα.

Αντίθετα, εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει άμεσο πρόβλημα στο ισχυρό ελληνικό ναυτιλιακό «lobby» στο City του Λονδίνου, όπου έχουν παραδοσιακά την έδρα τους πολλοί Έλληνες εφοπλιστές και διαχειρίστριες εταιρείες ελληνόκτητων πλοίων, υπάρχει, ωστόσο, προβληματισμός.

«Αυτό που μας τρομάζει περισσότερο είναι ο πολιτικός αντίκτυπος μήπως γίνουμε μάρτυρες στο «ξήλωμα του πουλόβερ». Το Brexit ίσως σημάνει την αρχή της κατάρρευσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και την ισχυροποίηση των ευρωσκεπτικιστικών και αντι-ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η αμφισβήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σήμερα ένα αίσθημα κοινό στους ευρωπαϊκούς λαούς, στόχος, λοιπόν, από τις πολιτικές ηγεσίες των κρατών θα έπρεπε να είναι η ανατροπή αυτού του αισθήματος μέσα από κοινωνικές πολιτικές, ικανές να διασφαλίσουν την αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη, μεταξύ των κρατών-μελών, αλλά και να προκαλέσουν την ανάπτυξη με απασχόληση και δικαιώματα στη γηραιά ήπειρο» καταλήγει ο κ. Κορκίδης.

Αχαρτογράφητα νερά με απαισιόδοξες προβλέψεις

«Το Brexit ήταν αναπάντεχο καθώς την τελευταία εβδομάδα είχε φανεί ότι το κλίμα είχε αντιστραφεί. Είναι συγκεκριμένο γεγονός και μπαίνουμε πλέον σε αχαρτογράφητα πολιτικά και οικονομικά νερά» δηλώνει ο Νίκος Καραγεωργίου, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επωνύμων Προϊόντων (ΕΣΒΕΠ) και συνεχίζει: «Πολιτικά διότι ο ευρωσκεπτικισμός θριάμβευσε και το όραμα της ενωμένης Ευρώπη δεν υπάρχει πια. οι πολιτικές δυνάμεις που απελευθερώθηκαν με το Brexit θα ακολουθήσουν μια σκυταλοδρομία ευρωσκεπτικισμού και θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες ενώ απομακρύνεται το όραμα της ενωμένης Ευρώπης. Οικονομικά θα πληγούν οι ασθενέστεροι».

Όπως εκτιμά ο κ. Καραγεωργίου, οι συναλλαγές πλέον θα είναι πιο δύσκολες και πιο αυστηρές. Οι χώρες που δεν είναι οικονομικά και πολιτικά σταθερές, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, θα πληγούν ακόμα περισσότερο. Οι συναλλαγές θα γίνουν αυστηρότερες και θα υπάρξει ύφεση οικονομική στην Ευρώπη που θα επιδεινώσει τα προβλήματα που ήδη είχαν αρχίσει να φαίνονται από υφεσιακά φαινόμενα τα οποία θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί».

«Η Ευρώπη των λαών έγινε η Ευρώπη των μάνατζερ. Η Ευρώπη ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και τώρα μετά το brexit μπαίνει σε ένα ολισθηρό δρόμο όπου ο εθνικισμός των κρατών θα κερδίσει έδαφος. Η πρωτοφανής βουτιά στα διεθνή και το ελληνικό Χρηματιστήριο αποδεικνύουν ότι μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά για τα οποία οποιαδήποτε πρόβλεψη δεν είναι ασφαλής αλλά είναι απαισιόδοξη» επισημαίνει ο κ. Καραγεωργίου.

Αναταράξεις στην διεθνή και την ελληνική οικονομία, συνέπεια του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία, διαβλέπει ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος Μίχαλος, και καλεί, παράλληλα, την ηγεσία της ΕΕ να διορθώσει τα μεγάλα λάθη που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια με την αδικαιολόγητη εμμονή της στις πολιτικές λιτότητας και την αδιαφορία για τον κοινωνικό ιστό και την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Συγκεκριμένα, σε δήλωσή του, ο κ. Μίχαλος αναφέρει: «Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπέρ της αποχώρησης της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία και ακόμη περισσότερο στην ελληνική οικονομία, η οποία, δυστυχώς, παραμένει ακόμα ασθενής. Τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειάζεται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, νηφαλιότητα και ψυχραιμία για να αντιμετωπιστεί από κοινού το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία. Κάθε κρίση γεννά και ευκαιρίες, και έτσι θα πρέπει να δούμε και την ψήφο των πολιτών του ισχυρού Ηνωμένου Βασιλείου, ώστε να προχωρήσει η Ευρώπη επιτέλους στην ολοκλήρωση της, μακριά από τακτικισμούς που πληγώνουν ανεπανόρθωτα τις αξίες, τη συνοχή και την οικονομία της ευρωπαϊκής κοινότητας».

«Τα μεγάλα λάθη που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια η ΕΕ με την αδικαιολόγητη εμμονή της στις πολιτικές λιτότητας, με την αδιαφορία της για τον κοινωνικό ιστό και τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, πρέπει να διορθωθούν άμεσα. Και η Ελλάδα θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς άλλωστε θα είναι από τις χώρες που θα πληγούν οικονομικά, ιδιαίτερα στον εξαγωγικό τομέα, από το νέο status στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ήρθε η ώρα όλοι μαζί να δώσουμε τη μάχη για να αλλάξουμε την Ευρώπη, θωρακίζοντας τις ευρωπαϊκές αξίες επί τη βάση των οποίων δημιουργήθηκε», προσθέτει ο κ. Μίχαλος.

Οι συνέπειες του Brexit στον τουρισμό

Στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής εντοπίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Ρέτσος τις πιθανές συνέπειες του Brexit για τον ελληνικό τουρισμό.

Ο κ. Ρέτσος εκτίμησε, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ότι, αν συνεχιστεί η υποτίμηση της αγγλικής λίρας, είναι πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο να επηρεαστεί το μέτωπο των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, καθώς θα έχει αποδυναμωθεί η αγοραστική δύναμη των Βρετανών πολιτών. Μακροπρόθεσμη εκτίμηση των συνεπειών, ωστόσο δεν μπορεί να γίνει ακόμα όπως εξήγησε ο κ. Ρέτσος.

Από την πλευρά του, το μέλος των εν Ελλάδι τουριστικών πρακτόρων Νικόλας Κελαηδίτης υπογράμμισε ότι θα πρέπει να «περιμένουμε» να δούμε ποιες εξελίξεις θα υπάρξουν στο θέμα των θεωρήσεων εισόδου. Τα τελευταία χρόνια οι ελεύσεις Βρετανών επισκεπτών στην Ελλάδα ξεπερνούν τα δύο εκατομμύρια.