Οι οικονομικοί αναλυτές για το ελληνικό χρέος

Την ανάγκη πρόωρης αποπληρωμής δανείων που έχει χορηγήσει το ΔΝΤ στην Ελλάδα προτάσσουν δύο διακεκριμένοι οικονομικοί αναλυτές, από τις πλέον γνωστές δεξαμενές σκέψεις των Βρυξελλών, ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS), και ο Ζολτ Ντάρβας, αναλυτής του Ινστιτούτου Bruegel, μιλώντας στο ΑΠΕ.

Και οι δύο υποστηρίζουν ότι τα υπό συζήτηση μέτρα στο Eurogroup δεν θα αλλάξουν θεαματικά το προφίλ του ελληνικού χρέους και πως πράγματι, η ευρωζώνη θα πρέπει να οδηγηθεί στην εξαγορά μέρους του ελληνικού χρέους που κατέχει το ΔΝΤ. Όσον αφορά τη συμμετοχή του ΔΝΤ ο Ντάνιελ Γκρος επαναλαμβάνει την πάγια άποψή του ότι «πρέπει να πάει σπίτι του», ενώ και ο Ζολτ Ντάρβας θεωρεί απίθανη τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση.

Και οι δύο «σοφοί» των Βρυξελλών τάσσονται κατά των εφεδρικών μέτρων, θεωρώντας ότι, αν εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα, δε θα χρειαστούν.

 1.To Εurogroup της 9ης Μαΐου προβλέπει τη διευθέτηση του χρέους σε τρία επίπεδα: βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο. Πιστεύετε ότι είναι επαρκής η προσέγγιση αυτή όσον αφορά την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους;

 Ντάνιελ Γκρος:

Η προσέγγιση είναι λίγο πολύ η ίδια που ακολουθείται ως τώρα. Αν η Ελλάδα ικανοποιήσει όλες τις προϋποθέσεις, τότε θα γίνει ελάφρυνση του χρέους. Αυτή τη στιγμή τα επιτόκια αποπληρωμής των δανείων που πληρώνει η Ελλάδα είναι ήδη τόσο χαμηλά και οι περίοδοι αποπληρωμής τους είναι τόσο μεγάλες που δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Θεωρώ, πάντως, ότι ακόμα και μετά τη λήξη του προγράμματος, η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα είναι πιο ακριβή σε σχέση με το επιτόκιο που θα μπορεί να πάρει από τον ΕSM και τους άλλους επίσημους πιστωτές. Δεν είναι λογικό η Ελλάδα να πληρώνει τους επίσημους πιστωτές και μετά να βρίσκει νέα λεφτά που είναι πολύ πιο ακριβά. Αυτό θα κοστίσει πολλά στην Ελλάδα, αλλά και στους πιστωτές. Η Ελλάδα δε θα χρειαστεί λεφτά αν επιτύχει τα πρωτογενή πλεονάσματα, δε θα υπάρχει ανάγκη χρηματοδότησης των ελλειμμάτων της και, αν πρέπει να αποπληρωθεί κάτι, είναι μόνο χρέος του ιδιωτικού τομέα που έχει ωριμάσει. Το επίσημο χρέος δεν έχει ωριμάσει. Γι αυτό θεωρώ ότι το χρέος των ιδιωτών θα πρέπει να αντικατασταθεί με επίσημο χρέος. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα νέα λεφτά , σημαίνει διαφορετική μορφή χρέους, πιο φθηνό.

 Ζολτ Ντάρβας:

Χωρίς ένα μεγάλο ονομαστικό κούρεμα του ελληνικού χρέους, δεν είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να επιστρέψει για δανεισμό στις αγορές στο τέλος του προγράμματος, δηλαδή το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Κι αυτό λόγω του υψηλού επιπέδου χρέους και όλων των αβεβαιοτήτων που χαρακτηρίζουν την ελληνική οικονομία. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, επομένως, έχουν να επιλέξουν μεταξύ «κουρέματος» και κάποιου είδους τέταρτου προγράμματος. Σε κάθε περίπτωση η σχέση πιστωτή-δανειστή μεταξύ των εταίρων της ευρωζώνης και της Ελλάδας θα παραμείνει σε πολλές επόμενες δεκαετίες.

2. Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε ότι οι χώρες της ευρωζώνης κρατούν αποστάσεις από μια ενδεχόμενη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Κατά την άποψή σας το ΔΝΤ θα μετάσχει οικονομικά στο ελληνικό πρόγραμμα, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης;

 Ντάνιελ Γκρος:

Πιστεύω ότι στο τέλος του ΔΝΤ θα πάει σπίτι του. Η ειρωνεία είναι ότι αν το ΔΝΤ πάει σπίτι του, το ελληνικό χρέος θα γίνει πολύ πιο βιώσιμο, ακόμα και με τις παραμέτρους του ίδιου του ΔΝΤ. Διότι τα επιτόκια κατεβαίνουν και η ωρίμανση ανεβαίνει, αλλά υπάρχει μια νωρίτερη ωρίμανση ήδη. Είναι θέμα χρόνου για το ΔΝΤ να πει ότι θέλει να φύγει για πολιτικούς λόγους, παρότι βγάζει πολλά λεφτά και για τους ευρωπαίους να πουν δε θέλουμε να φύγει το ΔΝΤ για πολιτικούς λόγους, αλλά αν φύγει γλιτώνουμε πολλά λεφτά, άρα «άντε γεια».

 Ζολτ Ντάρβας:

Στην επιστολή της διευθύντριας του ΔΝΤ προς τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης που διέρρευσε στον Τύπο, η Κριστίν Λαγκάρντ ζητά αναδιάρθρωση του χρέους και πολύ μικρότερη δημοσιονομική λιτότητα από ό,τι προβλέπει το ελληνικό πρόγραμμα. Ωστόσο, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης αντιτίθενται και στις δύο αυτές προτάσεις και επιβεβαιώνουν τους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος στο Eurogroup της 9ης Μαΐου. Επομένως, θεωρώ πολύ απίθανη τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο πρόγραμμα.

 3. Έχει γίνει γνωστό ότι ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ προτείνει την εξαγορά μέρους του ελληνικού χρέους στο ΔΝΤ. Πιστεύετε ότι είναι εφικτή αυτή η επιλογή από πολιτικής άποψης;

 Ντάνιελ Γκρος:

Είναι μια καλή πρόταση που συμφέρει οικονομικά τους ευρωπαίους. Θα πρέπει να αποφασίσουν τι είναι πιο σημαντικό για αυτούς. Το πολιτικό ζήτημα ή τα υψηλά επιτόκια που πληρώνονται στο ΔΝΤ, τα οποία τελικά είναι ένα σημαντικό ποσό;

 Ζολτ Ντάρβας:

Θεωρώ ότι η εξαγορά ελληνικού χρέους του ΔΝΤ από την ευρωζώνη είναι μια πολύ καλή ιδέα, γιατί το επιτόκιο δανεισμού του ΔΝΤ είναι πολύ υψηλότερο από αυτό του ΕSΜ. Επιπλέον, τα δάνεια του ESM έχουν μεγαλύτερης διάρκειας ωρίμανση από αυτά του ΔΝΤ. Tο Βruegel έχει κάνει αυτήν την πρόταση τον Ιανουάριο του 2015.

 4. Υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ όσον αφορά την αναγκαιότητα θέσπισης ενός μηχανισμού εφεδρικών μέτρων, σε περίπτωση που τα μέτρα των 5,4 δις ευρώ που συνδέονται με το πρόγραμμα δεν οδηγήσουν στην επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων το 2018. Θεωρείτε απαραίτητη τη νομοθέτηση του μηχανισμού εφεδρικών μέτρων;

Ντάνιελ Γκρος:

Δεν θα έπρεπε να χρειαστούν τα εφεδρικά μέτρα. Αν εφαρμοστούν τα μέτρα των 5,4 δισ. ευρώ και η ελληνική οικονομία δεν ανακάμψει λόγω ενός αρνητικού σοκ, τότε θεωρητικά θα χρειαστούν τα εφεδρικά μέτρα, όμως θα είναι αδύνατο να εφαρμοστούν από πρακτικής και πολιτικής άποψης. Νομίζω πως η ερώτηση κλειδί είναι αν τελικά, με όλες αυτές τις αβεβαιότητες, η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει πραγματικά για να μη χρειαστούν τα εφεδρικά μέτρα.

 Ζολτ Ντάρβας:

Ίσως ο λόγος είναι ότι οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έχουν χαμηλή εμπιστοσύνη στο ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί. Ωστόσο, δε θυμάμαι να έχει τεθεί ανάλογη προϋπόθεση σε άλλα προγράμματα διάσωσης και διαφωνώ με αυτή την πρακτική. Θεωρώ ότι τα συμφωνημένα μέτρα θα πρέπει να εφαρμοστούν. Αν το δημοσιονομικό έλλειμμα αποδειχθεί υψηλότερο, λόγω μιας πιο αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης από το αναμενόμενο, τότε η πρόσθετη λιτότητα θα ήταν τεράστιο λάθος.