Διευκρινίσεις για το ασφαλιστικό ζητά από τον Κατρούγκαλο η ΟΚΕ

Οι αρχές της προτεινόμενης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης «διατυπώνονται με τρόπο πολύ συνοπτικό, κάτι που στερεί την Ο.Κ.Ε. από τη δυνατότητα εμπεριστατωμένης κρίσης» σημειώνει η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για το κείμενο που της είχε παραδώσει σχετικά ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, στις 2 Δεκεμβρίου.

Όπως σημειώνει η ΟΚΕ στο 9σέλιδο απαντητικό της υπόμνημα, η συνοπτικότητα αυτή αφορά τα περισσότερα σημεία του κειμένου, με εξαίρεση εκείνα που αναφέρονται στην «εθνική» και αναλογική σύνταξη και στην οργανωτική και λειτουργική ενοποίηση των ταμείων, όπου δίδονται κάποιες πληροφορίες για τα γενικά τους χαρακτηριστικά.

Ειδικότερα όσον αφορά τον εξορθολογισμό του συστήματος ως μέθοδο για τη δημοσιονομική προσαρμογή, η ΟΚΕ σημειώνει πως δεν προσδιορίζεται ο τρόπος εξορθολογισμού – και ζητά να διευκρινισθεί ποια είναι η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή και πώς αυτή θα επιτευχθεί, την ώρα που θα προστατεύονται οι συντάξεις από νέες μειώσεις, όπως αναφέρεται στο κείμενο που παρέδωσε ο υπουργός.

Η καθιέρωση ενός ενιαίου τρόπου των συντάξεων και των εισφορών, συνιστά για την ΟΚΕ μια ενδιαφέρουσα πρόταση. Τονίζεται ωστόσο, ότι η αξιολόγηση μιας τέτοιας πρότασης, προϋποθέτει και τον προσδιορισμό αυτού του τρόπου και τη διευκρίνιση για το αν αυτή πρόταση θα αφορά και τους ήδη συνταξιούχους (καθώς η εφαρμογή της θα είχε δυσμενείς επιπτώσεις στα πολλάκις θιγέντα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα) ή μονάχα αυτούς που βρίσκονται στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης.

Το κομμάτι της δημιουργίας ενός ενιαίου πλέγματος προνοιακών και ασφαλιστκών εισφορών, που αναφέρεται στο κείμενο του υπουργού, αξιολογείται θετικά από την ΟΚΕ. Αναφέρεται ωστόσο, ότι δεν υπάρχει ανάλυση, ούτε για το πώς ορίζει το υπουργείο τις προνοιακές και ασφαλιστικές παροχές, ούτε για το τι συνέπειες θα έχει ο σχετικός χαρακτηρισμός στις προϋποθέσεις και στα επίπεδα των παροχών.

Άλλο ζήτημα για το οποίο η ΟΚΕ ζητάει διευκρινίσεις, είναι εκείνο της συμμετοχής του κράτους στη χρηματοδότηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και ειδικότερα του ύψους της συμμετοχής του, πέραν της καταβολής της εθνικής σύνταξης, μολονότι διευκρινίζεται ότι η κρατική εγγύηση αφορά τόσο την κύρια όσο και την επικουρική ασφάλιση.

Επίσης η ΟΚΕ ζητάει αποσαφήνιση για το τι προβλέπει η ρήτρα βιωσιμότητας που προορίζεται να αντικαταστήσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος των επικουρικών συντάξεων και ζητάει να διευκρινισθεί σε τι συνίσταται η «ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος μέσω (…) ενός ενιαίου συστήματος κοινωνικών πόρων».

Ως προς τις συγχωνεύσεις φορέων και ταμείων, η ΟΚΕ υποστηρίζει ότι η δημιουργία μεγάλων ομάδων ασφαλισμένων, μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση προβλημάτων και στην καλύτερη λειτουργία των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται υπ’ όψιν οι αντικειμενικές ιδιαιτερότητες της κάθε μορφής απασχόλησης. Άλλη προϋπόθεση είναι, οι ομάδες ασφαλισμένων να είναι καλά σχεδιασμένες, και η υλοποίησή τους να εξασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των φορέων και τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, αλλά και να αποτρέπει λειτουργικά αδιέξοδα και την ταλαιπωρία των ασφαλισμένων. «Η ενοποίηση δεν είναι αυτοσκοπός αλλά εργαλείο και ως τέτοιο θα πρέπει να προσεγγισθεί ώστε να μη δημιουργήσει πιο πολλά προβλήματα από όσα θα λύσει» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Τέλος, σε σχέση με την βασική και αναλογική σύνταξη, η ΟΚΕ τονίζει πως στο κείμενο που της διαβιβάσθηκε από τον υπουργό, γίνεται λόγος για «εθνική σύνταξη» χωρίς όμως να διευκρινίζονται οι προϋποθέσεις απονομής της.

Παρά ταύτα, η ΟΚΕ στην επιστολή της επισημαίνει ότι έχει σκοπό να ξεκινήσει διάλογο κατά το προσεχές έτος, στον οποίο έχει ήδη συμφωνήσει να συμβάλει με την εμπειρογνωμοσύνη της και η ευρωπαϊκή Ο.Κ.Ε.

Τι ανέφερε το υπόμνημα του Κατρούγκαλου

Σημειώνεται πως το υπόμνημα για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση που παραδόθηκε στην ΟΚΕ από τον κ. Κατρούγκαλο, αποτελείτο από τα εξής οκτώ σημεία:

1. Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη θέσπιση ενός ενιαίου πλέγματος κοινωνικής προστασίας προνοιακών και ασφαλιστικών παροχών, με επίκεντρο το καθολικό, δημόσιο, αναδιανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Το νέο ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να υπερβαίνει δραστικά την οργανωτική και λειτουργική διάσπασή του, καθώς και τα αποσπασματικά και πελατειακά χαρακτηριστικά που το διέκριναν έως σήμερα, ώστε να εξασφαλίζει κοινωνική και διαγενεακή δικαιοσύνη.

2. Η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα προκύψει από νέες οριζόντιες μειώσεις, αλλά από τον εξορθολογισμό του συστήματος. Οι συντάξεις, και ιδίως οι κύριες, θα πρέπει να προστατευτούν από νέες μειώσεις.

3. Η σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα δύο τμημάτων: της εθνικής σύνταξης και της αναλογικής/ανταποδοτικής σύνταξης, υπό την εγγύηση του κράτους:

• Η Εθνική Σύνταξη αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και δεν χρηματοδοτείται από ασφαλιστικές εισφορές αλλά απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δίνεται σε όλους, όσοι έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Ισόποση με το 60% του ενδιαμέσου εισοδήματος, θα ανεβαίνει μαζί με το ΑΕΠ και τη βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας. Ισοδυναμεί άρα με ρήτρα ανάπτυξης.
• Το αναλογικό μέρος της σύνταξης αποσκοπεί στην εξασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, όσο το δυνατόν εγγύτερα προς εκείνο που είχε ο εργαζόμενος κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου και αντιστοιχεί στις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί στους φορείς κύριας ασφάλισης. Υπολογίζεται βάσει των συντάξιμων αποδοχών και του ποσοστού αναπλήρωσης, σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων παροχών.

4. Τα ποσοστά αναπλήρωσης θα προσδιοριστούν στη βάση αναλογιστικής μελέτης με τη βοήθεια και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), ούτως ώστε να εξασφαλίζουν αξιοπρεπείς συντάξεις και αναδιανομή υπέρ των φτωχότερων και πιο αδύναμων στρωμάτων.

5. Πλήρης οργανωτική και λειτουργική ενοποίηση του συστήματος, με σκοπό την ισότιμη αντιμετώπιση όλων των ασφαλισμένων, την εξοικονόμηση πόρων και την καθιέρωση απλών και διαφανών κανόνων που θα επιτρέπουν γρήγορη έκδοση των συντάξεων:

• Οργανωτική ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα φορέα κύριας ασφάλισης, με ταυτόχρονη λειτουργική ενοποίηση των κανόνων παροχών συντάξεων και είσπραξης εισφορών. ΟΓΑ και ΝΑΤ παραμένουν αυτοτελή νομικά πρόσωπα για την άσκηση των μη συνταξιοδοτικών τους αρμοδιοτήτων.
• Ενιαίος υπολογισμός συντάξεων στη βάση των εξής τριών παραμέτρων: 1. Μισθός εργασιακού βίου (ή εισόδημα για ελεύθερους επαγγελματίες ή αγρότες 2. Ενιαίο, ανά μισθολογική ή εισοδηματική κατηγορία, ποσοστό αναπλήρωσης, 3. Τα έτη ασφάλισης
• Ενιαίος υπολογισμός εισφορών, βάσει του μισθού ή του εισοδήματος.

6. Επικουρική Σύνταξη: Μοναδικός φορέας επικουρικής ασφάλισης το ΕΤΕΑ, υποκατάσταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος με τον κανόνα βιωσιμότητας.

7. Ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος μέσω:

• Της αξιοποίησης των διαθέσιμων των Ταμείων στο πλαίσιο ενός σύγχρονου, αξιόπιστου και διαφανούς πλαισίου
• Ενός ενιαίου συστήματος κοινωνικών πόρων
• Της αξιοποίησης μέρους της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, η οποία θα πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως περιουσία των νέων γενεών

8. Βελτίωση της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών και δραστική αντιμετώπιση των ποικίλων εκδηλώσεων του φαινομένου της «μαύρης» εργασίας.