«Εργαστήρι μίας Ευρώπης νέου τύπου» θεωρεί την Ελλάδα ο οικονομικός αναλυτής του Channel 4 Πολ Μέισον, ο οποίος μίλησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, με αφορμή τις εκλογές, αλλά και την έκδοση του νέου βιβλίου του, «postcapitalism- a guide to our Future», που θα μεταφραστεί και στα ελληνικά.
Ο Πολ Μέισον εκτιμά ότι ακόμα και στην Ελλάδα της κρίσης «βλέπουμε την αρχή μιας οικονομίας που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που ζούμε», ενώ ερωτηθεί για το χρέος λέει ότι «δεν υπάρχει σοβαρός οικονομολόγος που να θεωρεί το χρέος βιώσιμο». Ωστόσο επισημαίνει ότι δυνητικοί σύμμαχοι της Ελλάδας στο πλαίσιο της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, σε αντίθεση με τους Γερμανούς, τους οποίους χαρακτηρίζει «εκδικητικούς».
Ερωτηθείς εξάλλου ποιο θεωρεί σοβαρότερο πρόβλημα για την Ευρώπη- την κρίση χρέους ή το προσφυγικό, ο Πολ Μέισον είναι κατηγορηματικός: «το προσφυγικό πρόβλημα μόλις άρχισε».
«Κύριε Μέισον, σε μία ομιλία σας πριν από μερικούς μήνες, διακηρύξατε ότι «ο καπιταλισμός πεθαίνει». Και τι ακολουθεί;», ερωτάται ο βρετανός αναλυτής. «Ο καπιταλισμός θα πάρει πολύ καιρό για να πεθάνει», απαντά ο Πολ Μέισον. «Και στο βιβλίο μου, “PostCapitalism” αναφέρω ότι είναι η συνέπεια της τεχνολογίας της ενημέρωσης στην αγορά. Αυτό δείχνει πολύ μακριά από αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα. Τα προβλήματα της Ελλάδας είναι πολύ άμεσα και οφείλονται στις παλιές μορφές του καπιταλισμού, που γνωρίζουμε ως νεοφιλελευθερισμό. Η Ελλάδα θα μπει σε άλλο ένα μνημόνιο λιτότητας. Όμως νομίζω ότι ακόμα και σε μία χώρα όπως η δική σας, βλέπουμε πραγματικά την αρχή μίας εναλλακτικής οικονομίας, στην οποία αναφερόμαστε… Ακόμα και στην Ελλάδα υπάρχει η αρχή, νομίζω, μίας οικονομίας που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που ζούμε», απαντά.
Στην ερώτηση κατά πόσο συμφωνεί με την εκτίμηση κάποιων Ελλήνων, ότι η χώρα έχει γίνει όμηρος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, ο ίδιος σημειώνει: «Η Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από όμηρος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Νομίζω ότι είναι το εργαστήρι μιας Ευρώπης νέου τύπου. Το ευρώ, που εμείς οι οικονομολόγοι παρατηρούσαμε να γεννάται στις αρχές της δεκαετίας του 2000, παρουσιάστηκε ως ένα συνεργατικό πρόγραμμα που θα δημιουργήσει ένα ενιαίο νόμισμα και σταδιακά ένα ενιαίο τραπεζικό σύστημα. Αυτό που έχουμε τώρα, νομίζω ότι είναι μία μηχανή που καταστρέφει δουλειές», απαντά ο Πολ Μέισον, για να προσθέσει : «Όχι απλά καταστρέφει δουλειές στη νότια Ευρώπη, όπου όπως ξέρετε έχουμε την ανεργία των νέων σε τραγικά επίπεδα, αλλά ακόμα και στη Γερμανία, όπου έχουμε την λεγόμενη αρχή των μηδενικών ελλειμμάτων. Αυτό στραγγαλίζει τις επενδύσεις, στραγγαλίζει τη δυνατότητα της Γερμανίας να εκσυγχρονισθεί και φοβάμαι ότι η νέα ορθοδοξία, το γερμανικό αποτύπωμα στο ευρώ θα στραγγαλίσει σταδιακά την ευρωπαϊκή οικονομία. Άρα, ό, τι και αν συμβεί στην Ελλάδα, βρίσκεται σε κίνδυνο το ίδιο το πρόγραμμα (του ευρώ)».
Υπάρχει τρόπος να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος; «Δεν γνωρίζω κανέναν σοβαρό οικονομολόγο που να πιστεύει ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Γι’ αυτό, στον απόηχο του τρίτου μνημονίου, είπα ότι ακόμα κι αν γίνει αναδιάρθρωση του χρέους, ή αν δεν υπάρξει άλλη μία κρίση χρέους, και αυτό αφορά φυσικά οποιονδήποτε βρίσκεται στην εξουσία- είτε είναι η ΝΔ, είτε ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε μία νέα συμμαχία, θα έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ότι τα μέτρα που σχεδιάστηκαν στο μνημόνιο του Ιουλίου θα προκαλέσουν νέα ύφεση και αν το χρέος δεν αναδιαρθρωθεί πλήρως, δεν θα αποπληρωθεί».
Στην ερώτηση «ποιο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα θα μπορούσε να διαπραγματευτεί και ίσως να πείσει τους πιστωτές για να αλλάξουν τακτική στο θέμα του χρέους», ο Πολ Μέισον απάντησε ότι από τα όσα συνέβησαν τον Ιούλιο είναι σαφές ότι ο ελληνικός λαός φαίνεται προσηλωμένος στο ευρώ. «Άρα, είναι λογικό να λέμε ότι δεν μπορεί να υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα κοινωνικής δικαιοσύνης που να περιέχει το «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» του ΣΥΡΙΖΑ, εντός της ευρωζώνης. Όχι εντός μίας ευρωζώνης όπου κυριαρχεί η Γερμανία».
Ωστόσο ο Πολ Μέισον θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια «να γίνουν πολλά, να γίνουν άλλα πράγματα». «Αυτή νομίζω ότι είναι η λογική των επιχειρημάτων του Τσίπρα στις εκλογές, ότι η κυβέρνηση που θα εκλεγεί μπορεί να κάνει κάποια άλλα πράγματα. Και φυσικά αν η κυβέρνηση που θα εκλεγεί επιτύχει στη διαπραγμάτευση για την αναδιάρθρωση του χρέους, τότε θα έχουμε μία πολύ ενδιαφέρουσα συγκυρία, διότι πέραν του τρίτου μνημονίου, που δίνει στην Ελλάδα πολύ καλύτερους όρους ως προς τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, νομίζω ότι θα επιτευχθεί κάποιου είδους ποιοτική νίκη», εξηγεί ο Πολ Μέισον, για να προσθέσει ότι «υπάρχει ένα είδους υποβοηθητικής λειτουργίας εντός ευρώ- οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, αλλά υπάρχει και μία εκδικητική λειτουργία, που είναι οι Γερμανοί, οι Λιθουανοί και οι Εσθονοί και αυτή η εκδικητική πλευρά πιθανώς θεωρεί ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε ελάφρυνση του χρέους εκτός αν υπάρχει μία κυβέρνηση στην Ελλάδα που είναι της αρεσκείας τους, δηλαδή μία κυβέρνηση δεξιάς».
Με αφορμή την εκτίμηση του Τζόζεφ Στίγκλιτς ότι η οικονομική κρίση στην ευρωζώνη δεν έχει ξεπεραστεί και η κατάσταση στην Ελλάδα θα επιδεινωθεί, ζητούμε από τον Πολ Μέισον τη δική του εκτίμηση. «Έχει δίκιο (ο Στίγκλιτς) και στα δύο», απαντά ο Πολ Μέισον. « Η οικονομική κρίση στο ευρώ εξαρτάται κυρίως από το κατά πόσο η παγκόσμια οικονομία μπορεί να τα βγάλει πέρα με την επιβράδυνση της ανάπτυξης της Κίνας. Εάν επιβραδυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξης στην Κίνα και η Κίνα αντιδράσει με νομισματική χαλάρωση, που σημαίνει ότι τυπώνει περισσότερο χρήμα, δώσει πιο εύκολα δάνεια και υποτιμήσει το δικό της νόμισμα, τότε είναι σαν να τίθεται υπό συζήτηση η επίδραση της ποσοτικής χαλάρωσης του ευρώ, και τότε το ευρώ πρέπει να κάνει κάτι παραπάνω. Και ο φόβος μου είναι ότι η παγκόσμια οικονομία θα μπει σε μία περίοδο αποπληθωρισμού, διότι πρακτικά η μόνη μηχανή ανάπτυξης που μας έχει μείνει είναι η Κίνα και οι τρόποι της για την ανάπτυξη. Η Ευρωζώνη είναι το αντίθετο από μία μηχανή ανάπτυξης, είναι μία μηχανή στασιμότητας και κανένας αριθμός νέων θέσεων εργασίας, φτηνών θέσεων εργασίας, που δημιουργούνται στην Ουγγαρία και στη Γερμανία, δεν μπορεί να υπερβεί την δομική ανεργία που δημιουργεί το σύστημα σε όλη τη νότια Ευρώπη».
«Ποιο θεωρεί ότι είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα στην Ευρώπη- η κρίση χρέους, ή το προσφυγικό» είναι η ερώτηση που τού απευθύνεται. «Νομίζω ότι η προσφυγική κρίση είναι κάτι που εμείς, που ξέραμε πως θα εξελιχθεί το πρόβλημα των προσφύγων που αυξανόταν τα τελευταία τρία- τέσσερα χρόνια, είναι κάτι που λέγαμε ότι θα έλθει. Νομίζω ότι το μεγάλο πρόβλημα με τους πρόσφυγες μόλις αρχίζει, διότι οι Ούγγροι επιμένουν να αποκλείουν τα σύνορά τους με συρματοπλέγματα και αυτό θα προκαλέσει ένα αντίστροφο κύμα εξαθλιωμένων ανθρώπων, που από τα σερβο-ουγγρικά σύνορα θα παίρνουν τον δρόμο του γυρισμού προς τον Πειραιά, προς τη Λέσβο και από εκεί προς την Ανατολή, την Τουρκία. Το μήνυμα της Μέρκελ «ελάτε στη Γερμανία», θα έπρεπε να είναι «δεν μπορέσατε να έλθετε στη Γερμανία, τι να κάνουμε κι εμείς;», λέει ο Μέισον. Κατά την άποψή του το προσφυγικό θα είναι ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα. «Υπάρχει μία πολιτική που δεν έχει ανακοινωθεί, για την μετατροπή της Ελλάδας σε χώρα διέλευσης, κάτι που όμως δεν θα αποτελεί επιλογή σε τρεις – τέσσερις εβδομάδες αν δεν υπάρξει πανευρωπαϊκή λύση. Άρα, προφανώς, η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι το πιο πιεστικό ζήτημα αυτή τη στιγμή και όχι μόνο για την Ευρωζώνη, αλλά για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ότι πρέπει να κάνει κάτι συντονισμένα για τους πρόσφυγες. Εάν δεν το κάνει, κάτι που είδαμε δύο φορές το καλοκαίρι, θα δούμε σημαντικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς και αξίες να αποσαρθρώνονται. Εάν η Ευρώπη δεν μπορέσει να κάνει κάτι για τους πρόσφυγες, η ίδια η Ευρώπη ως συνολικό πρόγραμμα θα δείχνει πολύ δυσλειτουργική», απαντά.
