Η Ελλάδα – παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία μας – διατηρεί τη θέση της μεταξύ των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. με «κίνδυνο χώρας μηδέν» (σε ότι αφορά στις εξαγωγικές πιστώσεις), όπως προκύπτει από ενημερωτικό έγγραφό του πρώην αναπληρωτή γενικού διευθυντή του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων Δρ. Κλέαρχου Ευστρατόγλου που εκπροσωπεί τη χώρα μας στις συνεδριάσεις των «Ομάδων Εργασίας Εξαγωγικών Πιστώσεων» που λειτουργούν στα πλαίσια της Ε.Ε. και του Ο.Ο.Σ.Α., με την ιδιότητα του αρχηγού της Ελληνικής Αντιπροσωπείας.

Η εκτίμηση κινδύνου χώρας είναι ένα πολύ σημαντικό και πάντα επίκαιρο θέμα, το οποίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις ελληνικές και ξένες Τράπεζες, τους Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς (World Bank, I.M.F., E.B.R.D., E.I.B., κλπ.), τις γνωστές διεθνείς εταιρίες αξιολόγησης της δανειοληπτικής ικανότητας χωρών (π.χ. Moody’s, Standard & Poor’s, κλπ.), τους Οργανισμούς Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων και Επενδύσεων Εξωτερικού (όπως ο HERMES Γερμανίας, η COFACE Γαλλίας, ο ΟΑΕΠ Ελλάδος, κλπ.).

Όλοι οι παραπάνω φορείς, προκειμένου να αξιολογήσουν και να εκτιμήσουν τον κίνδυνο χώρας, χρησιμοποιούν συγκεκριμένα δικά τους «στατιστικά μοντέλα», τα οποία τροφοδοτούν με βασικές μακροοικονομικές μεταβλητές και δείκτες που δείχνουν τη δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση της χώρας, και κυρίως την κατάσταση που αφορά στο ισοζύγιο πληρωμών, την επάρκεια σε ξένο συνάλλαγμα, την ικανότητα εξυπηρέτησης του εξωτερικού της χρέους, κλπ.

Ένα αξιόλογο «στατιστικό μοντέλο» για την εκτίμηση κινδύνου χώρας, το οποίο καταρτίστηκε και λειτουργεί από την 1.4.1999 στα πλαίσια του Ο.Ο.Σ.Α. και είναι γνωστό με την ονομασία «Country Risk Assessment Model» (CRAM) κατατάσσει περίπου 210 χώρες του κόσμου σε 8 κατηγορίες πολιτικού κινδύνου (0, 1, 2, 3, …7), παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα έναντι όλων των άλλων αντίστοιχων μοντέλων και τελευταία μάλιστα, πολλές μεγάλες ξένες τράπεζες έδειξαν ενδιαφέρον για το μοντέλο του Ο.Ο.Σ.Α., αφενός για να συγκρίνουν τα αποτελέσματά του με εκείνα των δικών τους μοντέλων, ή ακόμα και για να αντικαταστήσουν τα δικά τους μοντέλα με εκείνο του Ο.Ο.Σ.Α.

Είναι γνωστό ότι οι Οργανισμοί Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων και Επενδύσεων Εξωτερικού, ασφαλίζουν τις εξαγωγικές πιστώσεις έναντι εμπορικών και πολιτικών κινδύνων. Με βάση το μοντέλο πολιτικού κινδύνου συνδέεται η Συμφωνία για τα Ελάχιστα Επίπεδα Ασφαλίστρων Πολιτικού Κινδύνου.

Υπάρχει στα πλαίσια του Ο.Ο.Σ.Α. μία μόνιμη «Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Κινδύνου Χώρας», της οποίας τα μέλη προέρχονται από τους ΟΑΕΠ χωρών-μελών του Ο.Ο.Σ.Α. Η ομάδα αυτή συνεδριάζει 4 φορές το χρόνο, με έργο κυρίως την αναβάθμιση ή υποβάθμιση συγκεκριμένων χωρών, όσον αφορά στην ταξινόμησή τους σε μία από τις 8 κατηγορίες πολιτικού κινδύνου. Εννοείται ότι, η αναβάθμιση ή υποβάθμιση μιας χώρας γίνεται με βάση τις ευμενείς ή δυσμενείς εξελίξεις στις 3 κατηγορίες μεταβλητών και δεικτών που παρουσιάζουμε αμέσως παρακάτω.

Εννοείται επίσης ότι, κάθε ταξινομούμενη χώρα επιθυμεί την αναβάθμισή της (δηλ. τη μετατόπισή της σε χαμηλότερη κατηγορία κινδύνου), δεδομένου ότι τα ελάχιστα επίπεδα ασφαλίστρων είναι υψηλότερα όσο υψηλότερη είναι και η κατηγορία πολιτικού κινδύνου στην οποία εντάσσεται η εν λόγω χώρα.

Στην κατηγορία 0 υπάγονται οι χώρες Ο.Ο.Σ.Α. και ορισμένες άλλες χώρες υψηλού κατά κεφαλή εισοδήματος, όπου ο πολιτικός κίνδυνος είναι σχεδόν ανύπαρκτος, ενώ στην κατηγορία 7 υπάγονται οι χώρες με τον υψηλότερο πολιτικό κίνδυνο. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν καθοριστεί κανόνες για τα «Ελάχιστα Επίπεδα Ασφαλίστρων» πολιτικού κινδύνου που θα ισχύουν για τις χώρες της κατηγορίας 0, δηλ. τις χώρες-μέλη Ο.Ο.Σ.Α. (η σχετική Συμφωνία πρόκειται να ολοκληρωθεί σύντομα), αλλά υποτίθεται ότι οι χώρες αυτές έχουν πολύ χαμηλό (ή σχεδόν ανύπαρκτο) πολιτικό κίνδυνο, οπότε τα ασφάλιστρα θα είναι έτσι κι’ αλλιώς πολύ χαμηλά.

Η χώρα μας λοιπόν, σε αυτό τον κατάλογο των 210 χωρών εντάσσεται στην κατηγορία 0 ενώ χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Εστονία, η Λιθουανία, η Λετονία, κλπ. αν και είναι χώρες-μέλη της Ε.Ε. δεν ανήκουν στην κατηγορία 0 αλλά σε υψηλότερες κατηγορίες.

Σημειώνεται ότι οι παραπάνω χώρες δεν είναι ακόμα χώρες-μέλη του Ο.Ο.Σ.Α. ενώ από την άλλη μεριά, π.χ. η Τουρκία, που είναι χώρα-μέλος Ο.Ο.Σ.Α., ανήκει στην κατηγορία 4.