Κύμα συνταξιοδοτήσεων ενδέχεται να πλήξει την αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια, καθώς τα σενάρια για αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης μετά το 2027 ωθούν χιλιάδες ασφαλισμένους να σπεύσουν στην έξοδο. Το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, σε συνδυασμό με την ανησυχία για ενδεχόμενες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα, δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι να καταθέτουν αιτήσεις για σύνταξη όσο πληρούν τις τρέχουσες προϋποθέσεις.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ δείχνουν ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 υποβλήθηκαν 99.434 αιτήσεις συνταξιοδότησης, σημειώνοντας αύξηση 4,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Συνολικά, μέχρι το τέλος του έτους, εκτιμάται πως οι αιτήσεις συνταξιοδότησης μπορεί να αγγίξουν τις 250.000, αναδεικνύοντας την αυξανόμενη ανησυχία για τα μελλοντικά όρια ηλικίας και τις επικείμενες μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα.
Αιτία αυτής της επιτάχυνσης είναι η αβεβαιότητα που προκαλείται από τις αναλογιστικές μελέτες και τις προβλέψεις για το δημογραφικό πρόβλημα, οι οποίες επαναφέρουν στο προσκήνιο σενάρια για σταδιακή αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η θεσμοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης μπορεί να αυξηθεί στα 67,5 έτη μετά το 2027, ενώ μέχρι το 2070 θα μπορούσε να φτάσει τα 72,5 έτη. Παράλληλα, προτείνεται η σταδιακή αύξηση του ορίου των 62 ετών με 40 χρόνια ασφάλισης στα 63,5 έτη, έως το 2030, ενώ το γενικό όριο ηλικίας των 67 ετών ενδέχεται να ανέλθει στα 68,5 μέχρι το ίδιο έτος.
Οι δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος ενισχύονται από την αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, που αποκαλύπτει τις σοβαρές επιπτώσεις του δημογραφικού προβλήματος. Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, σε συνδυασμό με τις χαμηλές γεννήσεις, αυξάνουν την πίεση στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καθιστώντας αναγκαίες τις αλλαγές. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτός από την αύξηση των ηλικιακών ορίων, εξετάζονται και άλλα μέτρα, όπως η μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης και η παράταση του εργασιακού βίου.
Παράλληλα, η τάση πρόωρης συνταξιοδότησης ενισχύεται από τη δυνατότητα που παρέχεται στους συνταξιούχους να συνεχίσουν να εργάζονται χωρίς περικοπή της σύνταξής τους. Αυτό το νέο πλαίσιο επιτρέπει στους συνταξιούχους να παραμένουν ενεργοί στην αγορά εργασίας, χωρίς οικονομικές απώλειες, επιταχύνοντας έτσι την απόφαση πολλών να αποχωρήσουν από την ενεργό υπηρεσία.
Η κυβέρνηση, αν και έχει ξεκαθαρίσει πως ο επόμενος έλεγχος για το ασφαλιστικό σύστημα είναι προγραμματισμένος για το 2027, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγών μετά από αυτό το χρονικό σημείο. Κυβερνητικοί παράγοντες αναγνωρίζουν τις προκλήσεις που φέρνει το δημογραφικό πρόβλημα και υπογραμμίζουν την ανάγκη για ενδεχόμενες παρεμβάσεις που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του συστήματος στο μακροπρόθεσμο μέλλον.
Οι προοπτικές για το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα είναι ανησυχητικές, με την ανάγκη για δομικές μεταρρυθμίσεις να καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Η δημογραφική γήρανση, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες γεννήσεις, δημιουργεί πιέσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Στον δημόσιο διάλογο επανέρχονται προτάσεις για αύξηση των ηλικιακών ορίων, μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης, και ενίσχυση των κινήτρων για παράταση του εργασιακού βίου. Οι εξελίξεις αυτές καθιστούν σαφές ότι η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα καθορίσουν τις πολιτικές επιλογές και τις κοινωνικές ισορροπίες τα επόμενα χρόνια.
