Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναμένεται σύντομα να προχωρήσει σε θετική αναθεώρηση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, λόγω των καλύτερων εκτιμήσεων για τα φορολογικά έσοδα το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024. Παρά τις έκτακτες αποζημιώσεις που θα χρειαστεί να καταβάλει ο κρατικός προϋπολογισμός για την αποκατάσταση των ζημιών από την πυρκαγιά στην Αττική, το πλεόνασμα αναμένεται να υπερβεί τον αρχικό στόχο.
Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα κινηθεί κατά 0,3 έως 0,5 μονάδες υψηλότερα από την αρχική πρόβλεψη. Σε πρόσφατη ενημέρωση από στελέχη του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους προς ξένους επενδυτές, είχε ήδη καταγραφεί η τάση αυτή. Εάν τα στοιχεία των επόμενων μηνών επιβεβαιώσουν την τάση, το πλεόνασμα θα μπορούσε να φτάσει το 2,4% έως 2,5% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας την αρχική πρόβλεψη του 2,1%. Για το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου, το πλεόνασμα ανήλθε ήδη σε 5,6 δισ. ευρώ, υψηλότερο κατά 1,6 δισ. ευρώ από τον στόχο.
Η υπεραπόδοση στα φορολογικά έσοδα, κυρίως λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολόγησης σε 750.000 επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, της πάταξης της φοροδιαφυγής και της αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ, έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό δημοσιονομικό μαξιλάρι, υπολογιζόμενο κοντά στα 800 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο κρατά χαμηλά τις προσδοκίες για νέες παροχές, προκειμένου να αποφευχθεί η υπέρβαση του στόχου για αύξηση των δαπανών.
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός επωμίζεται πρόσθετες δαπάνες, όπως το κόστος για τις αυξημένες αιτήσεις συνταξιοδότησης, τις αποζημιώσεις για τις καταστροφές στη Θεσσαλία, τις αποζημιώσεις στους κτηνοτρόφους λόγω πανώλης, και τις επιπτώσεις από τη μεγάλη πυρκαγιά στην Αττική. Παρά τις προκλήσεις, η θετική αυτή εξέλιξη θα ληφθεί υπόψη από την κυβέρνηση κατά την οριστικοποίηση του σχεδιασμού για τις εξαγγελίες της ΔΕΘ μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Η νέα καταστροφή, που προκύπτει καθώς η κυβέρνηση ετοιμάζεται για τη ΔΕΘ, υπενθυμίζει τις προκλήσεις που θέτει η κλιματική κρίση και οι φυσικές καταστροφές στον δημοσιονομικό προγραμματισμό.
Από το 2025, το δημοσιονομικό σκηνικό θα αλλάξει, καθώς θα τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που προβλέπουν ανώτατες «οροφές» στις δαπάνες για μόνιμες ελαφρύνσεις και παροχές. Οι νέοι κανόνες θα περιορίσουν τις κρατικές δαπάνες για τα επόμενα τέσσερα χρόνια μέσω της μείωσης των οριζόντιων παροχών. Στη χώρα μας θα επιτραπεί μέγιστη ετήσια αύξηση κρατικών δαπανών στο 3% επί του προϋπολογισμού (σήμερα είναι 100 δισ. ευρώ) για τα έτη 2025-2028.
Οι οδηγίες της Κομισιόν προς τη χώρα μας και τις υπόλοιπες 26 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συγκεκριμενοποιηθούν μετά από διαπραγματεύσεις τον Οκτώβριο, με την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2025 και την αποστολή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος στην Κομισιόν. Ο νέος προϋπολογισμός, προσαρμοσμένος στο νέο και αυστηρότερο Σύμφωνο Σταθερότητας, έχει ήδη αρχίσει να προετοιμάζεται, με τους φορείς να έχουν αποστείλει τις προτάσεις τους, τηρώντας τις προβλέψεις του νέου κανονισμού που θέτει τις κρατικές πρωτογενείς δαπάνες ως το βασικό εργαλείο δημοσιονομικής πειθαρχίας.
