Οι κίνδυνοι για το μέλλον του ευρώ, σε μια εποχή αμφισβήτησης του ενιαίου νομίσματος στην Ευρώπη, συζητήθηκαν σήμερα σε στρογγυλή τράπεζα που διοργάνωσε το Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής (ΚΕΠΠ) του πρώην υπουργού Γιάννου Παπαντωνίου υπό την αιγίδα του υπουργείου Οικονομικών.

Ο κ Παπαντωνίου στην ομιλία του τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να δημιουργηθούν κοινά εργαλεία δημοσιονομικής πολιτικής -όπως η καθιέρωση ευρωπαϊκών φόρων και ευρωπαϊκών ομολόγων-να αναπτυχθεί κοινή δημοσιονομική πολιτική με μεταβίβαση εξουσιών (εθνικής κυριαρχίας) σε υπερεθνικές αρχές (στις Βρυξέλλες), να εξασφαλισθεί στενός συντονισμός της οικονομικής πολιτικής και να συγκροτηθεί αξιόπιστος μηχανισμός διάσωσης χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους.

Όσον αφορά την Ελλάδα είπε ότι το μέλλον της εξαρτάται από το αν θα καταφέρει να γυρίσει στις αγορές μέχρι το 2012. Αν όχι θα βρεθεί στο δίλημμα ή ενός νέου δανείου με πολύ σκληρούς όρους, η ενός τεράστιου «κουρέματος», είπε, προσθέτοντας ότι «υπάρχει κίνδυνος να οδηγηθούμε σε ένα ‘οικονομικό 1922’». Η Ελλάδα ανέφερε δεν είναι απλώς το πρόβατο «έξω από το μαντρί», όπως θα μπορούσαμε να πούμε για την περίπτωση της Ιρλανδίας, Πορτογαλίας ή Ισπανίας. «Είναι το πρόβατο που βρίσκεται μόνο του στην κορυφή του βουνού απομακρυσμένο και ετοιμάζεται να το φάει ο λύκος».

«Σε αντίστοιχη εκδήλωση του ΚΕΠΠ πριν από 16 μήνες, είπε ο κ Παπαντωνίου, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Λωράν Φαμπιούς, η γερμανίδα υφυπουργός οικονομικών Νικολέτ Κρεσλ και εγώ είχαμε επισημάνει αδυναμίες στη δομή και τη λειτουργία της ευρωζώνης, αλλά η προοπτική του ευρώ διαγραφόταν ακόμη θετική. Σήμερα είναι ερώτημα αν θα επιβιώσει το ευρώ».

Ο κ Παπαντωνίου σημείωσε ότι η επιβίωση του ευρώ εξαρτάται από τους ρυθμούς και την αποφασιστικότητα που θα προχωρήσει η δημοσιονομική και οικονομική ενοποίηση. «Είναι έτοιμες οι χώρες του πυρήνα και ιδιαίτερα η Γερμανία να εκχωρήσουν σημαντικές εξουσίες σε υπερεθνικά όργανα; Είναι διατεθειμένες να αποδεχθούν ότι η αλληλεγγγύη είναι το αναπόφευκτο τίμημα για τα οφέλη που αποκομίζουν από τη συμμετοχή στο ενιαίο νόμισμα; Η θα επιλέξουν να συνεχίσουν να πορεύονται στη γραμμή των ημίμετρων, ελπίζοντας ότι θα αποφύγουν το “πικρό ποτήρι” της ενοποίησης, αλλά θέτοντας σε κίνδυνο την ύπαρξη της ευρωζώνης;»

«Δεν υπάρχουν σήμερα απαντήσεις στα ερωτήματα» κατέληξε. «Μόνο ελπίδα μπορούμε να εκφράσουμε και τη βούληση να στηρίξουμε με άλλες δυνάμεις της ευρωπαϊκή ενοποίηση. Η διάλυση της ευρωζώνης, θα είναι τραυματική εμπειρία για όλες τις χώρες-μέλη και κινδυνεύει να οδηγήσει σε μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική κρίση. Ακόμη και αν μετεξελιχθεί με αποχώρηση των περιφερειακών οικονομιών σε γερμανική νομισματική ζώνη, δεν θα διαθέτει πολιτική ταυτότητα, ενώ θα υποστεί πλήγμα η ανταγωνιστικότητα μέσω ανατίμησης του “γερμανικού” ευρώ. Έτσι θα ακυρωθεί η ευρωπαϊκή προοπτική ισότιμης, αν όχι ηγετικής, συμμετοχής στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό και πολιτικό σύστημα».

Η Μιράντα Ξαφά, σύμβουλος επενδύσεων και πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ανέφερε ότι «στο πλαίσιο μιας συνολικής ευρωπαϊκής αντιμετώπισης της κρίσης η ευρωζώνη θωρακίζεται με την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας και τη δημιουργία μηχανισμού διαχείρισης των κρίσεων, με δυνατότητα αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων χωρών (ελεγχόμενη χρεοκοπία). Στην περίπτωση της Ελλάδας η αναδιάρθρωση του χρέους πρέπει να θεωρείται ως τελευταία επιλογή».

Η κ. Ξαφά τόνισε ότι η αναδιάρθρωση θα επιβαρύνει υπέρμετρα τις ελληνικές τράπεζες και τα ήδη χρεοκοπημένα ασφαλιστικά ταμεία χωρίς να πείσει τις αγορές ότι το χρέος είναι βιώσιμο.

«Η προϋπόθεση για να επιστρέψουμε στις αγορές, είπε, δεν είναι η αναδιάρθρωση αλλά η δημιουργία ενός σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος που θα μας επιτρέψει να πληρώνουμε τους τόκους χωρίς περαιτέρω δανεισμό».

«Όσον αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα που απαιτείται για να σταθεροποιηθεί το χρέος- είπε -είναι 6% του ΑΕΠ με αφετηρία ένα έλλειμμα 10% το 2009, δηλαδή η απαιτούμενη προσαρμογή είναι της τάξης του 16% του ΑΕΠ. Αν το χρέος μειωθεί κατά 50% η αναγκαία προσαρμογή μειώνεται κατά 3% του ΑΕΠ δηλαδή λιγότερο από ένα πέμπτο». Επομένως -κατέληξε- μια αναδιάρθρωση του χρέους δεν θα λύσει το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας.

Ο διευθυντής Οικονομικών Μελετών της «Αlpha Bank» Μιχάλης Μασουράκης τόνισε στην ομιλία του πως «οι ελληνικές τράπεζες, αν και πλήττονται περισσότερο από τις ευρωπαϊκές χωρίς μάλιστα να έχουν συντελέσει στην κρίση και την ύφεση, διατηρούν ανέπαφες τις αναπτυξιακές τους προοπτικές. Διαθέτουν, όπως είπε, υψηλή κεφαλαιακή βάση και επαρκείς προβλέψεις ώστε να εξέλθουν αλώβητες από τη σημερινή αρνητική συγκυρία . Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι σε κάθε περίπτωση όμως απαραίτητη -κατέληξε-για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία και την ανάκαμψη των τραπεζών και της οικονομίας».

Στον μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης αναφέρθηκε και ο Φιλιπ Κεερεμαν στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα οικονομικών και ανάπτυξης, ενώ για τις ευρωπαϊκές τράπεζες απέναντι στην κρίση μίλησε και ο καθηγητής του πανεπιστημίου Πειραιά και οικονομικός σύμβουλος της Eurobank, Γκίκας Χαρδούβελης.

Τη συζήτηση συντόνισαν ο δημοσιογράφος Αντώνης Καρακούσης και ο Χριστόφορος Σαρδελής μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Ασφαλιστικής.