Οι διαρθρωτικές αγκυλώσεις της ελληνικής αγοράς καθώς και οι πρακτικές τιμολόγησης των μεγάλων πολυεθνικών έχουν ως αποτέλεσμα τη βραδύτερη μείωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα, σύμφωνα με ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας, η οποία θεωρεί ότι βασική αιτία για τις υψηλές τιμές είναι ο «πληθωρισμός της απληστίας». Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, η μείωση του πληθωρισμού στα αγαθά θα ήταν ακόμα ταχύτερη, εάν τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών (ειδικά στη λιανική αγορά καταναλωτικών αγαθών και ειδικότερα των τροφίμων) προσαρμόζονταν στην υποχώρηση των τιμών αρκετών πρώτων υλών, καθώς και άλλων εισαγόμενων παραγωγικών εισροών, κατά το 2023 και τους πρώτους μήνες του 2024.

Σύμφωνα με τους αναλυτές της Τράπεζας, αυτό, όμως, δεν συνέβη, λόγω ισχυρής ζήτησης, χρόνιων διαρθρωτικών αγκυλώσεων της ελληνικής αγοράς, αλλά και των πρακτικών τιμολόγησης των διεθνών αλυσίδων διάθεσης μεταποιημένων προϊόντων και πρώτων υλών. Ωστόσο, υπάρχει και η αισιόδοξη προσέγγιση των αναλυτών της ΕΤΕ, αφού σημειώνουν ότι η επίδραση από τον λεγόμενο «πληθωρισμό απληστίας» δείχνει πλέον να υποχωρεί στο σύνολο του επιχειρηματικού τομέα από το 2ο εξάμηνο του 2023, όπως αποτυπώνεται και στις τάσεις εξομάλυνσης της εταιρικής κερδοφορίας (το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα του εταιρικού τομέα αρχίζει να μειώνεται ως ποσοστό στο ΑΕΠ μετά την κορύφωσή του κατά το 2022).

Παράλληλα, επισημαίνουν ότι, μετά τη σημαντική υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων κατά το 9μηνο του 2023 − στο 1,6% τον Σεπτέμβριο του 2023 και στο 2,4% κατά μέσο όρο το 2ο και το 3ο τρίμηνο του 2023, με τη συνδρομή της κάμψης των διεθνών τιμών ενέργειας και άλλων πρώτων υλών από τα υψηλά του 2022 − ο ελληνικός πληθωρισμός εμφανίζει αδράνεια. Η ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή επιταχύνθηκε στο 3,3% το 4ο τρίμηνο του 2023 – με βασική αιτία την καταστροφική πλημμύρα στη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο, που τροφοδότησε νέες ανατιμήσεις στα τρόφιμα – με μικρή υποχώρηση στο 3,1% ετησίως τόσο τον Απρίλιο όσο και στο 4μηνο του 2024.

Η επιμονή του πληθωρισμού, όμως, αντανακλά την επίδραση πρόσθετων παραγόντων, δεδομένου ότι οι δυνάμεις που συνέτειναν στην πληθωριστική ανάφλεξη την περίοδο 2022-23 (εκτόξευση διεθνών τιμών πρώτων υλών, ενεργειακή κρίση, σημαντικές δυσλειτουργίες στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα) δεν διαδραματίζουν πλέον σημαντικό ρόλο. Διαπιστώνεται ότι η σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας, που επιτάχυνε τη μείωση του πληθωρισμού το προηγούμενο έτος, ασκεί πλέον πολύ μικρή αυξητική επίδραση, καθώς η σύγκριση γίνεται με τις ήδη μειωμένες ενεργειακές τιμές της αντίστοιχης περιόδου του 2023.

Ωστόσο, οι ενεργές εστίες γεωπολιτικής έντασης, η διατήρηση των περικοπών στην παραγωγή από τον OPEC+, αλλά και η ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας, αρχίζουν να δημιουργούν ήπιες ανοδικές πιέσεις στις τιμές του αργού πετρελαίου. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, ο οποίος συνεχίζει να αποτελεί και μείζον κοινωνικό θέμα, υποχώρησε στο ακόμη υψηλό 5,4% ετησίως τον Απρίλιο, με ορισμένες κατηγορίες να σημειώνουν μικρή μείωση στο επίπεδο τιμών τους, τόσο σε μηνιαία όσο και σε ετήσια βάση (δημητριακά, ψωμί, αυγά, γαλακτοκομικά και ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα). Η ζημιά σε τμήμα της παραγωγής, όμως, που προξένησε η καταστροφική πλημμύρα από την καταιγίδα Daniel, σε συνδυασμό με την ανελαστική ζήτηση και τα ανθεκτικά περιθώρια κέρδους των παραγωγών, και ακόμη περισσότερο του λιανεμπορίου, απέτρεψαν την ταχύτερη επιβράδυνση του πληθωρισμού τροφίμων.