Μπλόκο στην φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος μέσω των επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα, επιχειρεί να βάλει το οικονομικό επιτελείο με τον καθορισμό ενός σαφούς νομοθετικού πλαισίου ελέγχου και φορολόγησης των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων (digital assets).
Για αυτό τον σκοπό, με εντολή του υπουργού Εθνικής Οικονομίας Κωστή Χατζηδάκη συστήνεται 16μελής επιτροπή η οποία θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το μήνα, ώστε να καθοριστεί πλαίσιο φορολόγησης και ελέγχου των κρυπτονομισμάτων.
Τα κενά που υπάρχουν στην ελληνική φορολογική νομοθεσία τα οποία αφορούν τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να φορολογούνται οι πάσης φύσεως συναλλαγές και οι δραστηριότητες που συνδέονται με τα κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin κ.ά., φέρνουν ήδη πολλούς Έλληνες φορολογούμενους, που έχουν εισαγάγει τα νομίσματα αυτά στην καθημερινότητά τους, αντιμέτωπους με την επιβολή υπέρογκων φόρων και προστίμων από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές. Μάλιστα η εφορία δεν αναγνωρίζει ούτε τα κέρδη από τα κρυπτονομίσματα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ζευγαριού το οποίο κλήθηκε να πληρώσει φόρο εισοδήματος χιλιάδων ευρώ, επειδή η αρμόδια ΔΟΥ δεν αναγνώρισε την κάλυψη τεκμηρίου αγοράς ακινήτου με το κέρδος από την αγοραπωλησία κρυπτονομισμάτων, συνολικού ύψους 182.500 ευρώ, το οποίο επικαλέστηκε το ζεύγος στη φορολογική του δήλωση.
Μέχρι σήμερα το bitcoin αντιμετωπίζεται ως μέσο πληρωμής και όχι επενδυτικό προϊόν, οπότε και η αγοραπωλησία του δεν εμπίπτει σε ΦΠΑ (σύμφωνα με τη νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου) , ούτε υπάρχει και σχετική πρόβλεψη ως προς τη φορολογία από πλευρά εισοδήματος. Μια γενική παραδοχή είναι ότι τα εισοδήματα από κρυπτονομίσματα είναι κέρδη από από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Συνεπώς τα εισοδήματα που προέρχονται από πώληση Κρυπτονομισμάτων φορολογούνται σύμφωνα με το άρθρο 43 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ήτοι με φορολογικό συντελεστή 15%.
Παράλληλα η ΑΑΔΕ προχωρά σε συνεργασία με την αμερικανική εφορία για τον έλεγχο των κρυπτονομισμάτων. Ο Γιώργος Πιτσιλής έχει συμφωνήσει με το IRS στην παροχή τεχνογνωσίας για τον καλύτερο έλεγχο των κρυπτονομισμάτων αλλά και για τη δημιουργία ενός κανονιστικού πλαισίου το οποίο θα βοηθήσει στη διαμόρφωση του πλαισίου για την φορολόγηση τους.
Ο κανονισμός MiCA
Την ίδια ώρα, πιο αυστηρή νομοθεσία προωθεί η ΕΕ, καθώς θα προβλέπει την ονομαστικοποίηση των επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα διότι ότι σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ως μέσα ξεπλύματος χρήματος, φοροδιαφυγής και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Chainanalysis, κρυπτονομίσματα αξίας 8,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων «ξεπλύθηκαν» κατά το 2021.
Η ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις αγορές κρυπτονομισμάτων και έχουν Ευρωπαίους χρήστες να κοινοποιούν τα φορολογικά στοιχεία των πελατών τους στις εθνικές φορολογικές αρχές των κρατών μελών. Πρόκειται για τον λεγόμενο κανονισμό MiCA ο οποίος θα τεθεί σε εφαρμογή από 1-1-2026 και θα απαιτεί από κάθε εταιρεία με πελάτες στην ΕΕ να εγγραφεί και να αναφέρει τις συναλλαγές στις εθνικές αρχές.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών θα επιφορτιστεί με την τήρηση δημόσιου μητρώου μη συμμορφούμενων παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων. Οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων των οποίων η μητρική εταιρεία είναι εγκατεστημένη σε χώρες που περιλαμβάνονται στον ενωσιακό κατάλογο τρίτων χωρών που θεωρούνται υψηλού κινδύνου όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και στον ενωσιακό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας, θα υποχρεούνται να εφαρμόζουν ενισχυμένους ελέγχους σύμφωνα με το πλαίσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
