Οξυγόνο ανίχνευσε στην αραιή ατμόσφαιρα της Ρέας,του παγωμένου δορυφόρου του Κρόνου, το διαστημικό σκάφος «Κασίνι» της Αμερικανικής και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται άμεσα οξυγόνο σε ένα άλλο ουράνιο σώμα.

Ανάμεσα στους ερευνητές ήταν και ο ελληνικής καταγωγής Ηλίας Ρούσσος από το Ινστιτούτο Έρευνας του Ηλιακού Συστήματος Μαξ Πλανκ της Γερμανίας. Ο Ρούσσος σπούδασε φυσική στο πανεπιστήμιο Αθηνών και επιστήμες του διαστήματος στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Από το 2005 εργάζεται στο διάσημο γερμανικό ινστιτούτο, ερευνώντας ιδιαίτερα τον Κρόνο και τους δορυφόρους του.

Το «Κασίνι» ανίχνευσε το οξυγόνο, καθώς περνούσε σε μικρή απόσταση (μόλις 97 χιλιομέτρων) από τη Ρέα, φέτος τον Μάρτιο, και οι επιστήμονες της NASA και άλλων ερευνητικών ινστιτούτων παρουσίασαν τώρα τα ευρήματά τους στο περιοδικό «Science».

Μέχρι τώρα, ίχνη οξυγόνου είχαν εντοπιστεί σε μερικούς πλανήτες και δορυφόρους έμμεσα (στην Ευρώπη και τον Γανυμήδη του Δία), με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου «Χαμπλ» και άλλων οργάνων παρατήρησης από μεγάλη απόσταση.

Τα όργανα του «Κασίνι», που διεξάγει έρευνες κοντά στον Κρόνο από το 2004, έδειξαν ότι η Ρέα διαθέτει μια υπερβολικά αραιή ατμόσφαιρα που περιέχει οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα, η οποία δημιουργείται και συντηρείται, καθώς υψηλής ενέργειας σωματίδια προσκρούουν στην επιφάνεια του δορυφόρου και εκτινάσσουν ψηλά άτομα, μόρια και ιόντα.

Συγκεκριμένα, το μοριακό οξυγόνο σχηματίζεται μέσα στην παγωμένη επιφάνεια, όταν τα μόρια νερού διασπώνται από τα υψηλής ενέργειας ιόντα. Το εκτινασσόμενο οξυγόνο, στη συνέχεια, συγκρατείται από τη βαρύτητα της Ρέας και δημιουργεί μια αραιή ατμόσφαιρα.

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των επιστημονικών οργάνων του «Κασίνι», κάθε κυβικό μέτρο της ατμόσφαιρας της Ρέας περιέχει περίπου 50 δισεκατομμύρια μόρια οξυγόνου και 20 δισεκατομμύρια διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, παράγονται περίπου 130 γραμμάρια οξυγόνου ανά δευτερόλεπτο ή (σε γήινες συνθήκες) 0,1 κυβικά μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι αν βρισκόταν στις συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης που επικρατούν στη Γη, όλη η ατμόσφαιρα της Ρέας, που έχει πάχος 100 χιλιομέτρων, θα αποτελούσε ένα κύβο πλευράς περίπου 22 μέτρων, δηλαδή θα χωρούσε μέσα σε ένα μεσαίου μεγέθους κτίριο!

Η Ρέα, με διάμετρο περίπου 1.500 χιλιόμετρα και σε απόσταση σχεδόν 1,5 δισ. χλμ. από τη Γη και 527.000 χλμ. από τον «μητρικό» πλανήτη της, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο από τα συνολικά 62 φεγγάρια του Κρόνου και πιστεύεται ότι αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από πάγο, έχοντας μέση επιφανειακή θερμοκρασία -180 βαθμούς Κελσίου.