Οι «Συνοικίες βελτίωσης της επιχειρηματικότητας» ξεκίνησαν σε υποβαθμισμένες -εμπορικά- περιοχές της Νέας Υόρκης. Τα ενοικιαστήρια και πωλητήρια των μικρών καταστημάτων ξεφύτρωναν σα μανιτάρια, μαρτυρώντας τη μαζική διαφυγή καταναλωτών προς τα γειτονικά εμπορικά κέντρα. Η εικόνα σίγουρα δεν ήταν ιδανική: τόνοι σκουπιδιών στις γωνίες, γκράφιτι σε όψεις διατηρητέων κτηρίων, παράνομες αφισοκολλήσεις.
Και τότε εγένετο… BID, δηλαδή «Business Improvement District» ή αυτό που στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «Συνοικία Βελτίωσης Επιχειρηματικότητας».
Με απλά λόγια, δήμος και επιχειρήσεις ένωσαν τις δυνάμεις τους, υπογράφοντας μια προγραμματική σύμβαση πενταετούς διάρκειας, για τη βελτίωση των υποδομών, της προσβασιμότητας και της αισθητικής της περιοχής.
Σιγά-σιγά, οι καταναλωτές επέστρεψαν, τα μικρομεσαία καταστήματα άνοιξαν ξανά, τα σκουπίδια και οι αφίσες εξαφανίστηκαν. Σήμερα, η Νέα Υόρκη διαθέτει 64 BIDs, τα περισσότερα από κάθε άλλη πόλη στον κόσμο, τα οποία αποδίδουν έσοδα 104 εκατ. δολαρίων και εξυπηρετούν περισσότερες από 16.000 λιανεμπορικές επιχειρήσεις.
Συνολικά στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι λειτουργούν περίπου 1.000 τέτοιες «συνοικίες» (κι όχι μόνο σε εμπορικά υποβαθμισμένες περιοχές), ενώ πολλές αντίστοιχες έχουν δημιουργηθεί σε Καναδά, Βρετανία, Γερμανία, Βρετανία, Ιρλανδία, Νέα Ζηλανδία και Νότια Αφρική, αλλά και σε ορισμένα βαλκανικά κράτη.
«Συνοικίες βελτίωσης» επιχειρήσεων σε 1.000 πόλεις
Για τους υποστηρικτές των BIDS, οι ιδιόμορφες αυτές συνοικίες -που υπάρχουν σε συνολικά 1.000 πόλεις παγκοσμίως- αποτελούν τον μοναδικό δρόμο για την επιβίωση των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων απέναντι στην παντοδυναμία των εμπορικών κέντρων.
Σύμφωνα με τους επικριτές τους, ωστόσο, απλά επιβαρύνουν τους πολίτες με πρόσθετες χρεώσεις (λόγω της συνεργασίας με τους δήμους και της αύξησης των δημοτικών τελών). Παράλληλα έχουν αυξητική επίδραση στα ενοίκια της περιοχής όπου δημιουργούνται, εξαναγκάζοντας σε λουκέτο τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, που ακόμη αντέχουν. Το βέβαιο είναι, ωστόσο, ότι ο αριθμός των BIDs αυξάνεται διαρκώς ανά τον κόσμο.
Πώς λειτουργεί ένα BID;
Πρώτα από όλα, οι επιχειρήσεις που υπογράφουν την προγραμματική σύμβαση, συνήθως πενταετούς διάρκειας (είτε είναι ιδιοκτήτριες ακινήτων είτε έμποροι), δέχονται να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώσουν υψηλότερα τέλη στους δήμους, αρκεί αυτά να είναι ανταποδοτικά και να εξαργυρώνονται με καλύτερες υποδομές και υπηρεσίες.
Οι ίδιοι οι επιχειρηματίες συμβάλουν επίσης συλλογικά στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ της συνοικίας τους. Γι’ αυτό, άλλωστε, οι περιοχές αυτές αποκαλούνται στις ΗΠΑ και «αυτοφορολογούμενες» και αυτοδιαχειριζόμενες. Τα ποσά -αυξημένοι φόροι και τέλη- που θα εισφέρουν οι επιχειρηματίες στις τοπικές διοικήσεις αποφασίζοντα … κοινή συναινέσει.
Τα MP3 των τουριστών και οι 62.000 τόνοι σκουπιδιών
Τα αποτελέσματα δεν είναι ευκαταφρόνητα. Το BID της Fulton Street στο Μπρούκλιν, ενώνει υπό τη σκέπη του 150 λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Στη διάρκεια ενός μόνο έτους (το 2008), επέβλεψε την εργασία ενός συνεργείου καθαριστών, που εργάστηκαν συνολικά 20.500 ώρες, συνέλεξαν 62.000 τόνους σκουπιδιών από τη συνοικία και «καθάρισαν» 900 γκραφίτι.
Παράλληλα, μέσω της ιστοσελίδας της, η συγκεκριμένη «Συνοικία Βελτίωσης Επιχειρηματικότητας» διαθέτει στους ενδιαφερόμενους ένα προγραμματάκι, που μπορούν να «κατεβάσουν» στη συσκευή MP3 τους, για να κάνουν αυτοξενάγηση στο Μπρούκλιν.
Για το BID της Jamaica Avenue στη Νέα Υόρκη, η κοινωνική δραστηριότητα είχε πιο επείγοντα στόχο. Από τα έσοδα της εν λόγω «Συνοικίας» δόθηκαν -μεταξύ άλλων- «δωρεές έκτακτης ανάγκης» σε έξι επιχειρήσεις, που καταστράφηκαν στη διάρκεια πυρκαγιάς εντός του BID.
Η δε «συνοικία» που λειτουργεί υπό την επωνυμία «Bryant Park Corporation», ενώνοντας υπό τη σκέπη της 57 επιχειρήσεις, μοίρασε σε έναν χρόνο 165.000 «οδηγούς πάρκου» για επισκέπτες, ενώ αναβάθμισε το ασύρματο δίκτυο Ίντερνετ, με αποτέλεσμα η χρήση του στην περιοχή να αυξηθεί κατά 76.000 χρήστες.
Μπορεί να γίνει στην Ελλάδα;
Ξεκινώντας από μικρότερες αγορές, όπως για παράδειγμα αυτές της Πυλαίας, της Καλαμαριάς, του Ωραιοκάστρου ή της Τούμπας στη Θεσσαλονίκη, το μοντέλο των BID μπορεί κάλλιστα να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, υποστηρίζει ο πρόεδρος του Δικτύου Ομοσπονδιών Μεσιτών Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (CEREAN), Νίκος Μανομενίδης.
Ενόψει και της ομιλίας του σε συνέδριο, που πραγματοποιείται σήμερα στο Πανόραμα για την επιβίωση των συνοικιακών αγορών, ο κ. Μανομενίδης επεσήμανε ότι στην Ελλάδα οι επαγγελματίες αντιδρούν σε αυξήσεις δημοτικών τελών γιατί δε γνωρίζουν αν τα χρήματά τους «θα πιάσουν τόπο».
«Αν όμως υπήρχε η προγραμματική σύμβαση με τους δήμους και γνώριζαν πού πάνε τα λεφτά και συνδιαχειρίζονταν τη δαπάνη, θα αποδέχονταν τα αυξημένα τέλη και το να συμμετάσχουν σε τέτοια προγράμματα.
Θετικά, αλλά υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αντιμετωπίζει την εφαρμογή ενός τέτοιου μοντέλου και ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Κώστας Χαντζαρίδης.
