Ένα στα οκτώ είδη πουλιών απειλείται παγκοσμίως και οι τύχες 198 ειδών διατρέχουν πλέον άμεσο κίνδυνο οριστικής εξαφάνισης, που αποτελεί αριθμό- ρεκόρ.

Ωστόσο, τα δεδομένα από τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Πουλιών για το 2013, που συνέταξε η BirdLife International, δεν είναι μόνο δυσάρεστα: κάποια είδη δεν απειλούνται πλέον, γεγονός που οφείλεται στις δράσεις προστασίας της βιοποικιλότητας.

Η Λευκόφτερη Νανοπουλάδα- Sarothrura ayresi, ένα πουλί της υποσαχάριας Αφρικής, αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη στον αυξανόμενο κατάλογο με είδη στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Η ανάγκη στοχευμένων δράσεων τόσο στην Αιθιοπία όσο και στη Νότιο Αφρική εμφανίζεται επιτακτική, για την ενδελεχή κατανόηση της οικολογίας του είδους, την αντιμετώπιση των απειλών και τη διάσωσή του από τον αφανισμό, αναφέρει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

«Τα πουλιά βάλλονται από πολλαπλά μέτωπα. Η καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους, οι εξελίξεις στον αγροτικό τομέα, τα επεκτατικά αλλόχθονα είδη και η κλιματική αλλαγή συνιστούν τις κυριότερες απειλές. Αν αυτά τα προβλήματα δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, ο κατάλογος θα συνεχίσει να αυξάνεται», υπογράμμισε ο δρ Leon Bennun, διευθυντής Επιστημονικής Έρευνας, Δράσεων και Πληροφόρησης της BirdLife.

Για παράδειγμα, ο αριθμός των Σημυδοτσίχλονων-Emberiza aureola έχει υποστεί ολέθρια μείωση κατά τα τελευταία έτη, εξαιτίας της ανεξέλεγκτης παγίδευσης στους τόπους διαχείμασής τους, στη νότια Κίνα και τη Νοτιανατολική Ασία. Το άλλοτε συνηθισμένο είδος, που έως και το 2000 εντασσόταν στην κατηγορία Μειωμένου Ενδιαφέροντος, έχει ήδη μεταβεί σε ανώτερες κατηγορίες τρεις φορές εντός της τελευταίας δεκαετίας και πλέον θεωρείται Κινδυνεύον- μόλις ένα βήμα, δηλαδή, πριν αποτελέσει την επόμενη προσθήκη στα Κρισίμως Κινδυνεύοντα.

Υπάρχουν, ωστόσο, και ευχάριστα νέα και απτές ενδείξεις ότι οι δράσεις για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποδίδουν. Δύο είδη Άλμπατρος -η οικογένεια των Διομηδειδών, στην οποία ανήκουν, είναι μία από τις πλέον απειλούμενες στον πλανήτη- θεωρείται πλέον ότι διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο εξαφάνισης ύστερα από την αύξηση που έχει σημειωθεί στους πληθυσμούς τους.

«Τόσο το Μελανόφρυδο Άλμπατρος- Thalassarche melanophrys όσο και το Μελανόποδο Άλμπατρος -Phoebastria nigripes έχουν ενταχθεί σε χαμηλότερες κατηγορίες του Κόκκινου Καταλόγου», σημείωσε ο Andy Symes, υπεύθυνος του Παγκόσμιου Προγράμματος για τα Είδη της BirdLife. «Έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας, όμως το γεγονός αυτό μας δίνει ελπίδες ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση και για τα υπόλοιπα Άλμπατρος», πρόσθεσε ο κ. Symes. Η κύρια απειλή εντοπίζεται στην παρεμπίπτουσα αλιεία, οπότε και διενεργούνται προσπάθειες σε πολλούς στόλους με παραγάδια και τράτες ανά τον κόσμο, ώστε να μειωθούν οι απώλειες.

Δύο άλλα είδη πουλιών, ο Υφαντής της Ροντρίγκες- Foudia flavicans και ο Ακροκέφαλος της Ροντρίγκες- Acrocephalus rodericanus, ενδημικά της νήσου Ροντρίγκες στον Ινδικό Ωκεανό, έχουν επίσης ενταχθεί σε χαμηλότερη κατηγορία κινδύνου ως αποτέλεσμα των δράσεων διατήρησης.

Η προστασία των βιοτόπων και οι αναδασώσεις, με κίνητρο την ανάγκη για προστασία των λεκανών απορροής, έχουν διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη αυτών των ειδών, με τη βοήθεια και της πρόσφατης απουσίας καταστροφικών κυκλώνων. Μολονότι μεγάλο μέρος των αναδασώσεων έχει πραγματοποιηθεί με ξενικά είδη δέντρων, σε ορισμένες περιοχές έχει ξεκινήσει η αποκατάσταση οικοσυστημάτων με ενδημικά είδη. Οι περιοχές αυτές περιφράσσονται, με σκοπό τον αποκλεισμό ζώων βοσκής και υλοτόμων, την απομάκρυνση ξενικών φυτών και την αναφύτευση ενδημικών ειδών, με παράλληλη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.

Ο συνολικός αριθμός ειδών που καταγράφηκαν από την BirdLife στον επικαιροποιημένο Κόκκινο Κατάλογο του 2013 είναι 10.065.

H BirdLife International, μια παγκόσμια συμμαχία οργανώσεων διατήρησης, είναι η υπεύθυνη Αρχή για τη σύνταξη του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Πουλιών στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN Red List of Threatened Species).